Që kur pandemia e Covid-19 u shpall zyrtarisht e mbaruar vitin e kaluar, shumë vende janë kapluar nga një nga shpërthimet më të mëdha të gripit të shpendëve midis kafshëve të fermave në histori. Ndërkohë, Organizata Botërore e Shëndetësisë, vetëm muajin e kaluar e shpalli virusin mpox një emergjencë të re shëndetësore globale, për shkak të përhapjes së tij të shpejtë në Afrikën Qendrore.
Për ekspertët e shëndetit publik, shpërthime si këto janë një shenjë shqetësuese se sa pak është mësuar nga pandemia Covid.
âDuhet tĂ« kishim kuptuar se duhet tâi merrnim mĂ« seriozisht rastet e para dhe tĂ« vepronim mĂ« agresivisht herĂ«t pĂ«r tĂ« parandaluar kĂ«to epidemi, dhe dy herĂ« nuk e kemi bĂ«rĂ« kĂ«tĂ«,â thotĂ« Scott Gottlieb, ish-komisioner i AdministratĂ«s sĂ« Ushqimit dhe Barnave tĂ« SHBA.
Në përgjigje të shpërthimit të gripit të shpendëve H5N1, i cili është përhapur në kopetë e bagëtive në shumë shtete të SHBA-së, në disa raste duke prekur edhe punëtorët, Gottlieb vëren se autoritetet amerikane të shëndetit kanë luftuar për të bashkërenduar përgjigjen e tyre. OBSH, shton ai, ka qenë shumë e ngadaltë për të miratuar vaksinat për mpox.
Aktualisht, shpĂ«rthimi i gripit tĂ« shpendĂ«ve ende klasifikohet si njĂ« rrezik i ulĂ«t pĂ«r shĂ«ndetin e njeriut, ndĂ«rsa mpox, i cili infekton njerĂ«zit mĂ« shumĂ« mbĂ«shtetet nĂ« kontaktin e ngushtĂ« pĂ«r tâu pĂ«rhapur, duke reduktuar potencialin e tij pandemik. SidoqoftĂ«, armĂ«t kryesore qĂ« pĂ«rfundimisht ndihmuan nĂ« frenimin e pandemisĂ« Covid, testimi dhe vaksinat, kanĂ« qenĂ« tĂ« ngadalta pĂ«r tâu materializuar si reagim ndaj tĂ« dy shpĂ«rthimeve mĂ« tĂ« fundit.
Në të njëjtën kohë, negociatat e traktatit të gatishmërisë ndaj pandemisë të OBSH-së vazhdojnë të pengohen nga vonesat dhe ndarja midis kombeve më të pasura dhe më të varfra. Ky traktat, i cili u përqëndrua në nevojën për një përgjigje të koordinuar ndërkombëtare ndaj çdo pandemie të ardhshme, tani nuk pritet të miratohet deri në vitin 2025, shumë përtej afatit fillestar të majit të këtij viti.
Me ndryshimin e klimës që ka të ngjarë të rrisë rrezikun e përhapjes së viruseve nga kafshët, autoritetet e shëndetit publik duhet të pyesin nëse bota mund të përgjigjet mjaft shpejt kur të shfaqet në mënyrë të pashmangshme kërcënimi i ardhshëm pandemik.
âJu mund tĂ« shihni se pĂ«rgjigja ndaj pandemisĂ« ishte, pjesĂ«risht, politike dhe kjo nuk Ă«shtĂ« zhdukur,â thekson Leif Erik Sander, kryetar i sĂ«mundjeve infektive nĂ« spitalin CharitĂ© tĂ« Berlinit.
Në SHBA, shteti i Minesotës, ku tetë tufa bagëtish janë infektuar me gripin e shpendëve, shquhet për reagimin e tij agresiv. Jo vetëm që nivelet e testimit të tij kanë qenë më të larta se të tjerat në SHBA, por gjithashtu ka dhënë grante për fermat për të siguruar parandalues.
Sistemi i shĂ«ndetit publik i MinesotĂ«s renditet ndĂ«r ânjĂ« nga mĂ« tĂ« fortĂ«t nĂ« vendâ, thotĂ« Luciana Borio, bashkĂ«punĂ«tore pĂ«r shĂ«ndetin global nĂ« KĂ«shillin pĂ«r MarrĂ«dhĂ«niet me JashtĂ«.
Në Tajlandë, autoritetet e shëndetit publik janë mobilizuar me shpejtësi kundër mpox. Pas zbulimit të një rasti të formës së re, më të transmetueshme dhe vdekjeprurëse të sëmundjes, ata rifutën një proces shqyrtimi për udhëtarët që vinin nga 42 vende të prekura.
âBrenda pesĂ« ditĂ«ve nga mbĂ«rritja e rastit tĂ« parĂ« nĂ« TajlandĂ«, ai rast kishte simptoma, kishte kĂ«rkuar kujdes mjekĂ«sor dhe spitali ishte nĂ« gatishmĂ«ri,â thotĂ« Rick Bright, ish-drejtor i Autoritetit tĂ« KĂ«rkimit dhe Zhvillimit tĂ« Avancuar BiomjekĂ«sor tĂ« qeverisĂ« sĂ« SHBA.
âMĂ« pas, brenda njĂ« jave ata kishin shpallur rezultatet dhe kishin ndarĂ« sekuencĂ«n e plotĂ« tĂ« gjenomit, kĂ«shtu duhet tĂ« funksionojĂ«.â
Siç ishte rasti gjatë pandemisë Covid, megjithatë, qasja në vaksina si për gripin e shpendëve ashtu edhe për mpox ka qenë më e madhe për kombet më të pasura. Midis tyre, SHBA dhe Bashkimi Evropian kanë blerë pothuajse të gjitha dozat e disponueshme të vaksinave ekzistuese të gripit të shpendëve dhe mpox.
Për të ndihmuar kombet afrikane, të tilla si Republika Demokratike e Kongos, të cilat po përballen me një rritje të rasteve mpox, SHBA dhe Komisioni Evropian kanë premtuar donacione të vaksinës së zhvilluar nga kompania bioteknologjike me bazë në Danimarkë, Bavarian Nordic, prodhuesi kryesor i vaksinave mpox , por këto doza zbehen në krahasim me madhësinë e rezervave të tyre.
Megjithatë, një anë pozitive është se avancimi i teknologjisë së vaksinave ka të ngjarë të mundësojë doza vaksinash më të shpejta pandemike në të ardhmen, kryesisht falë shpejtësisë me të cilën mund të zhvillohen kërkimet.
Qeveria amerikane i dha prodhuesit të vaksinës Covid Moderna 176 milionë dollarë për të hulumtuar një vaksinë mRNA të gripit të shpendëve.
Burimi: Financial Times. PĂ«rshtati: Gazeta Si.
The post Gripi i shpendëve dhe lija e majmunit na tregojnë sa pak kemi mësuar nga Covid për pandemitë e ardhshme appeared first on Gazeta Si.