Alteo Hysi
Propaganda e shfrenuar dhe dezinformimi i publikut me qĂ«llim justifikimin e makinerisĂ« sĂ« paligjshme tĂ« dhunĂ«s mbeten ndĂ«r tiparet themelore qĂ« shoqĂ«rojnĂ« agresionin hibrid rus, teksa Kremlini e trajton haptazi informacionin si armĂ«, njĂ« armĂ« si çdo armĂ« tjetĂ«r lufte. NĂ« zemĂ«r tĂ« kĂ«tij sistemi propagandistik qĂ«ndron âpĂ«rsĂ«ritja e njĂ« grushti mesazhesh bazĂ« si pĂ«r audiencĂ«n vendase ashtu edhe pĂ«r audiencĂ«n ndĂ«rkombĂ«tareâ, vlerĂ«son platforma âEUvsDisinfoâ.
PĂ«rsĂ«ritja i bĂ«n gĂ«njeshtrat tĂ« shfaqen mĂ« tĂ« besueshme dhe sipas ekspertĂ«ve, kanalet dezinformuese pro-Kremlinit e arrijnĂ« kĂ«tĂ« duke i qĂ«ndruar besnike ânjĂ« seti narrativash tĂ« pĂ«rsĂ«ritura pa fund qĂ« funksionojnĂ« si modele tĂ« gatshme pĂ«r tĂ« trilluar histori tĂ« veçantaâ rreth luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«, rreth ârrezikut nga perĂ«ndimiâ, rreth âegos ekspansioniste tĂ« NATO-sâ.
E ndërsa të gjitha këto narrativa, të ekspozuara nga ekspertët e EUvsDisInfo janë tashmë pjesë e karakterit të pushtetit politik në Rusi, në anën tjetër, mënyra se si prej tyre gjenerohen fabrikime mediatike dhe se si këto fabrikime mbërrijnë te audienca të ndryshme përmes kanaleve të shumëllojshme, mbetet një rast unik studimor.
NĂ« raportin me titull âShtyllat e Ekosistemit tĂ« PropagandĂ«s dhe Dezinformimit Rusâ, Departamenti Amerikan i Shtetit ekzaminon nĂ« mĂ«nyrĂ« kapilare ekosistemin qĂ« Rusia ka ndĂ«rtuar pĂ«r tĂ« amplifikuar narrativat e rreme mbi 5 shtylla kryesore si:
1-Komunikimet zyrtare qeveritare â deklaratat, postimet zyrtare nĂ« rrjete sociale.
2-Mesazhet ndërkombëtare të mediave shtetërore + institucionet socio-kulturore ruse.
3-Kultivimi i burimeve / faqeve proxy pas të cilave fshihen individë që përfitojnë nga lidhjet me Kremlinin.
4-Instrumentalizimi i medias sociale për përmbajtje që minojnë besimin në institucionet demokratike.
5- Aktivitetet kibernetike si hakerimi, websajte të klonuara, mbyllja e faqeve objektive, etj.
NjĂ« nga shtyllat e kĂ«tij ekosistemi, e riaktivizuar sĂ« fundmi edhe nĂ« gjuhĂ«n shqipe, Ă«shtĂ« ajo e âKomunikimeve Zyrtareâ, pĂ«rmes postimeve nĂ« llogarinĂ« facebook tĂ« ambasadĂ«s ruse nĂ« TiranĂ«. Kjo faqe, siç do tĂ« shohim mĂ« poshtĂ«, nuk shpĂ«rndan thjesht pĂ«rmbajtje tĂ« aktivitetit diplomatik, por Ă«shtĂ« kthyer defakto nĂ« njĂ« degĂ« tĂ« ekosistemit tĂ« madh tĂ« propagandĂ«s ruse, duke amplifikuar nĂ« gjuhĂ«n shqipe modelet e narrativave qĂ« fluturojnĂ« nga Kremlini nĂ« Ballkan.
Më tepër se sa kaq, ambasada ruse në Tiranë vepron përmes postimeve në rrjetet sociale si agjent aktiv i dezinformimit, madje edhe duke etiketuar si rusofobë gazetarë apo autorë që shkruajnë për aktualitetin rreth Rusisë pa iu përshtatur më parë kornizës dritëshkurtër të pikëpamjeve të Kremlinit.
MĂ« tej, nĂ« njĂ« postim tĂ« datĂ«s 19 shtator, ambasada komenton edhe Festivalin NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Filmit pĂ«r tĂ« Drejtat e Njeriut qĂ« zhvillohej nĂ« TiranĂ«, duke deklaruar se aty po shpreheshin akuza tĂ« pabaza ndaj RusisĂ« pĂ«r kryerjen e âmizoriveâ kundĂ«r popullsisĂ« civile nĂ« zonĂ«n e âoperacionit special ushtarakâ. Ky postim sollli reagimin e drejtorit tĂ« festivalit, Kujtim Ăashku, sipas tĂ« cilit, nuk mund tĂ« heshtet per atĂ« qĂ« ndodh nĂ« EuropĂ« dhe se festivali ka sjellĂ« ndĂ«r vite, filma e dokumentarĂ« qĂ« kanĂ« hulumtuar, shkelje tĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut, cĂ«nim tĂ« demokracive, vrasje masive, pĂ«rdhunimeâŠ
Por le tĂ« kthehemi te njĂ« intervistĂ« e ambasadorit tĂ« ri rus nĂ« TiranĂ«, Alexey Zaitsev, pĂ«r agjencinĂ« shtetĂ«rore tĂ« lajmeve, âRia Novostiâ, ku ai potencon narrativat e gĂ«njeshtĂ«rta tĂ« RusisĂ« pĂ«r perĂ«ndimin, Ballkanin, ShqipĂ«rinĂ« dhe UkrainĂ«n.
Duke marrë me radhë tezat e ambasadorit rus, të përkthyera dhe të postuara në gjuhën shqipe në faqen zyrtare të ambasadës, do të kuptojmë se si ato burojnë nga ekosistemi i propagandës dhe se si në fund, roli i ambasadorit ngjason identikisht me rolin e gazetarëve të përunjur të mediave shtetërore ruse, apo me trollet e Kremlinit që tentojnë të deformojnë opinionin publik në mjedisin digjital.
ShpĂ«rndarja e kĂ«tyre narrativave online nĂ« gjuhĂ«n shqipe tregon gjithashtu se roli i ambasadĂ«s sĂ« RusisĂ« nĂ« TiranĂ«, si agjent aktiv i dezinformimit rus, nuk ndryshon shumĂ« nga roli i drejtuesve tĂ« aparatit burokratik tĂ« âRia Novostitâ, agjencisĂ« ku ambasadori jep intervistĂ«n e cila para pak ditĂ«sh u vendos bashkĂ« me âRTâ nĂ«n sanksione nga SHBA pasi rezultojnĂ« tĂ« jenĂ« pjesĂ« integrale e aparatit tĂ« zbulimit rus.
* Verifikimi i tezave të ambasadorit në gjuhën shqipe:
1.Ambasadori deklaron se: Ballkani Perëndimor është ndoshta një shembull i qartë i shfaqjes së ambicieve neokoloniale të SHBA-së dhe BE-së, të cilat përdorin rajonin në lojërat e tyre gjeopolitike dhe promovojnë në mënyrë aktive ideologjinë e NATO-centrizmit, të rrezikshme për paqen dhe stabilitetin rajonal, kërkojnë të nënshtrojnë elitat lokale, duke shkatërruar sovranitetin e shteteve ballkanike.
E vĂ«rteta: NĂ« botĂ«kuptimin e Kremlinit, Ballkani shihet gjithmonĂ« nga lentja e marrĂ«dhĂ«nieve tĂ« RusisĂ« me perĂ«ndimin, nĂ« ndĂ«rkohĂ« qĂ« propaganda ruse nĂ« Ballkan, kryesisht pĂ«rmes âSputnik Serbiaâ, demonizon vazhdimisht SHBA-tĂ« dhe BE-nĂ«, ndĂ«rsa vendet e rajonit i trajton si tĂ« dobĂ«ta, tĂ« korruptuara, tĂ« varura politikisht nga perĂ«ndimi.
NĂ« fakt, SHBA dhe BE mbeten aleatĂ« dhe partnerĂ« pĂ«r progresin e vazhdueshĂ«m tĂ« vendeve tĂ« Ballkanit, tĂ« cilat vazhdimisht inkurajojnĂ«, nxisin e mbĂ«shtesin fuqizimin e demokracive nĂ« shtetet e ballkanit perĂ«ndimor, pĂ«rfshirĂ« kĂ«tu shtetin e sĂ« drejtĂ«s si garant i demokracisĂ«. Partneriteti i vendeve si ShqipĂ«ria me BE dhe SHBA Ă«shtĂ« para sĂ« gjithash njĂ« lidhje e frymĂ«zuar nga tĂ« njejtat vlera si liria, barazia dhe drejtĂ«sia qĂ« pĂ«r RusinĂ« dhe zyrtarĂ«t e saj konsiderohen elementĂ« sfidues tĂ« sistemit putinist âone man showâ.
Fabula e Ballkanit si kukull në duart e përëndimit është një fenomen i vjetër dhe tanimë i rëndomtë në burimet ruse apo në faqet proxy, të cilat nuk kursejnë as aleancën e NATO-s me pseudo-historitë:
âNATO luftĂ«nxitĂ«seâ, âNATO shfrytĂ«zon UkrainĂ«nâ, âNATO centrizmiâ, âNATO skllavĂ«ron FinlandĂ«nâ etj.
Analiza e pĂ«rmbajtjeve mediatike, kryer periodikisht nga âEuVsDinfoâ tregon se Rusia e trajton rritjen e aleancĂ«s sĂ« NATO si ekspansion, madje duke ia âatribuar anĂ«tarĂ«simet e reja tĂ« FinlandĂ«s dhe SuedisĂ« nĂ« aleancĂ«, jo dĂ«shirĂ«s sĂ« kĂ«tyre dy vendeve pĂ«r tâu anĂ«tarĂ«suar, por vendosmĂ«risĂ« sĂ« NATO-s pĂ«r tĂ« rrethuar RusinĂ«.â (Shih: https://euvsdisinfo.eu/three-kremlin-disinformation-narratives-about-nato-enlargement/)
NĂ« fakt, qĂ«llimi i alenacĂ«s nuk Ă«shtĂ« tĂ« rrethojĂ« RusinĂ« apo tĂ« cĂ«nojĂ« rusĂ«t. Fakti Ă«shtĂ« se âedhe pas anĂ«tarĂ«simit tĂ« FinlandĂ«s, vetĂ«m 11% e kufirit tokĂ«sor tĂ« RusisĂ« ndahet me vendet e NATO-s.â (shih: https://www.nato.int/cps/en/natohq/115204.htm)
NATO nuk kërkon konfrontim me Rusinë. Teksa pretendon për një natocentrizëm që sipas saj redukton garancitë ligjore të sigurisë jashtë perimetrit të aleancës, Rusia vetë nuk duket të dëshmojë me veprimet e saj se dëshiron realisht të jetë një kontributore e sigurisë europiane. Të vrasësh fëmijë të pafajshëm në këndin e lojrave, apo të bombardosh spitale ditën për diell, nuk tregon as dëshirën më minimaliste për të kontribuar në sigurinë e kontinentit.
2. Ambasadori deklaron për Ria Novosti dhe më pas në facebook se: Me fillimin e operacionit special ushtarak në Ukrainë dhe bashkimin e Shqipërisë me sanksionet e paligjshme anti-ruse, bashkëpunimi kulturor dhe humanitar ka arritur nivelin zero.
E vĂ«rteta: NĂ« UkrainĂ« nuk kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me njĂ« operacion special por me njĂ« agresion tĂ« hapur, tĂ« dhunshĂ«m dhe tĂ« paligjshĂ«m ndaj njĂ« vendi tĂ« lirĂ«. Sjellja e RusisĂ« shkel nenin 2, pika 4 tĂ« KartĂ«s sĂ« OKB-sĂ«, qĂ« kĂ«rkon nga shtetet anĂ«tare tĂ« OKB-sĂ« tĂ« pĂ«rmbahen nga âpĂ«rdorimi i forcĂ«s kundĂ«r integritetit territorial ose pavarĂ«sisĂ« politike tĂ« çdo shtetiâ.
Ambasadori deklaron se Shqipëria i është bashkuar sanksioneve të paligjshme anti-ruse, por të gjitha sanksionet e BE-së janë plotësisht në përputhje me detyrimet e ligjit ndërkombëtar, duke respektuar të drejtat e njeriut.
NdĂ«r narrativat mĂ« tĂ« pĂ«rhapura rreth sanksioneve janĂ« ato se âsanksionet evropiane kundĂ«r RusisĂ« nuk funksionojnĂ«â, se âsanksionet i kushtojnĂ« EvropĂ«s mĂ« shumĂ« sesa i kushtojnĂ« RusisĂ«â dhe âse ekonomia evropiane humbet miliarda dollarĂ« pĂ«r shkak tĂ« sanksioneveâ.
Në shkurt të 2022, Ministrja e Jashtme shqiptare njoftoi se vendi iu bashkua sanksioneve individuale për ngrirjen e aseteve te individëve dhe sanksioneve ekonomike me masa kufizuese në financë, energji, transport dhe teknologji. Asokohe, Ministrja Olta Xhacka sqaroi edhe pse Shqipëria mbëshet sanksionet:
âAgresioni rus kundĂ«r UkrainĂ«s Ă«shtĂ« i paprovokuar. Kjo nuk Ă«shtĂ« njĂ« luftĂ« mbrojtĂ«se dhe nuk Ă«shtĂ« njĂ« luftĂ« qĂ« bĂ«het nĂ« emĂ«r tĂ« interesave legjitime tĂ« sigurisĂ« tĂ« RusisĂ« apo tĂ« popullit rus. PĂ«rgjegjĂ«sia pĂ«r kĂ«tĂ« luftĂ« Ă«shtĂ« e Vladimir Putin, e udhĂ«heqjes ruse dhe e askujt tjetĂ«r.â
Pra përkundër nga sa propaganda ruse pretendon, perëndimi dhe Shqipëria nuk kanë asnjë interes për të dëmtuar popullin rus. Ato vetëm po mbështesin një vend të lirë të botës nga kërcënimi i një dore të vetme, Vladimir Putin, që në fakt ka marrë peng edhe të ardhmen e njerëzve të tij.
âBuxheti i shtetit rus ka humbur triliona rubla (pĂ«r shkak tĂ« masave kufizuese nĂ« tregti qĂ« kanĂ« goditur tĂ« ardhurat nga nafta dhe gazi, dy shtyllat kryesore tĂ« ekonomisĂ« ruse). Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse rrjeti i tij i dezinformimit prodhon gĂ«njeshtra dhe teori konspirative rreth sankioneveâ, shkruan âEUvsDisinfoâ. (Shih: https://euvsdisinfo.eu/sanctions-do-not-work-russian-disinfo/)
3- Ambasadori pretendon se ândryshe nga shumĂ« vende tĂ« tjera evropiane, rusofobia nĂ« ShqipĂ«ri nuk Ă«shtĂ« aq e theksuar, edhe pse ambasada Ă«shtĂ« nĂ« dijeni tĂ« rasteve kur qytetarĂ«ve rusĂ« iu mohuan kĂ«tu shĂ«rbimet bankare dhe shĂ«rbime tĂ« tjera vetĂ«m nĂ« bazĂ« tĂ« kombĂ«sisĂ«â.
Për këtë pretendim, ambasadori nuk jep asnjë të dhënë, asnjë fakt, asnjë provë. Madje as ndonjë sqarim shtesë nëse për këtë problem janë kontaktuar autoritetet shqiptare.
âDiskriminimi i rusĂ«veâ ashtu sikurse ârusofobiaâ janĂ« tradicionalisht pjesĂ« qendrore e fjalorit tĂ« dezinformimit. Fjala vjen, radioja shtetĂ«rore ruse Vesti FM sugjeron se ârusĂ«t janĂ« hebrenjtĂ« e kohĂ«s sonĂ«â â ânjĂ« komb i persekutuarâ.
Pra edhe nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«, ambasadori si protagonist aktiv brenda ekosistemit tĂ« propagandĂ«s nuk dallon nga âushtarĂ«tâ e medias âVesti FMâ.
4- PĂ«r ambasadorin, Tirana zyrtare mbĂ«shtet vazhdimisht formatet e ndryshme anti-ruse tĂ« regjimit tĂ« Kievit si Platforma e KrimesĂ« dhe ShqipĂ«ria sipas tij, ndĂ«rmerr shpesh iniciativa pĂ«r tĂ« pĂ«rballur âkĂ«rcĂ«nimin rusâ nĂ« organizatat ndĂ«rkombĂ«tare si UN, OSCE etj.
Sërish ambasadori kthen prozhektorët e Kremlinit nga këndi i tyre i preferuar. Platforma e Krimesë nuk është një platformë anti-ruse, por një format që synon të rrisë ndërgjegjësimin ndërkombëtar ndaj shkeljeve të të drejtave të njeriut në Krime.
Lidhur me çështjen e KrimesĂ«, Kryeministri shqiptar Edi Rama si Kryetar i OSBE pĂ«r 2020, mbĂ«shteti nevojĂ«n pĂ«r dialog si mĂ«nyra mĂ« e mirĂ« pĂ«r tĂ« arritur drejt paqes. SĂ« fundmi, nĂ« asamblenĂ« e pĂ«rgjithshme tĂ« OKB, Kryeministri shqiptar apeloi pĂ«r njĂ« paqe tĂ« drejtĂ«, qĂ« i jep fund padrejtĂ«sive dhe mizorive kundĂ«r popullit tĂ« UkrainĂ«s. Por janĂ« pikĂ«risht fjalĂ«t âdialogâ dhe âpaqe e drejtĂ«â ato qĂ« Rusia pĂ«rçmon dhe refuzon!
Kështu, pasi kontribuon për të ushqyer direkt nga zyra e tij në Tiranë një nga gjymtyrët e monstrës propagandistike, mediat shtetërore ruse, ambasadori e kthen megafonin nga audienca shqiptare, duke riktivizuar rrjetet sociale në gjuhën shqipe, por me gënjeshtra të mëdha që kanë vlerë vetëm brenda uniformitetit të pushtetit putinist, por jo në dritaren e botës së lirë dhe demokratike.
Kontrolli i fakteve dhe demaskimi i gĂ«njeshtrave Ă«shtĂ« thelbĂ«sor pĂ«r tâi prerĂ« rrugĂ«n sĂ« keqes qĂ« vjen prej tyre. Kompani si META nuk kanĂ« qendruar indiferente pĂ«rballĂ« pĂ«rmbajtjes malinje qĂ« vjen edhe pĂ«rmes kanaleve zyrtare tĂ« RusisĂ«. NjĂ« nga rastet mĂ« tĂ« njohura Ă«shtĂ« ai i vitit 2022 ku facebook dhe twitter fshinĂ« njĂ« postim tĂ« ambasadĂ«s ruse nĂ« BritaninĂ« e Madhe, pasi imazhet e bombardimit tĂ« njĂ« spitali nĂ« Mariupol tĂ« UkrainĂ«s konsideroheshin nga ambasada si inskenim.
GjatĂ« muajit shtator tĂ« 2024, âMETAâ, kompania mĂ«mĂ« e Facebook, Instagram dhe WhatsApp, njoftoi se po ndalon mediat shtetĂ«rore ruse tĂ« aksesojnĂ« platformat pĂ«r tĂ« shmangur ndĂ«rhyrjet e huaja.
Edhe platforma TikTok deklaroi se ka ndaluar llogaritĂ« e lidhura me mediat shtetĂ«rore ruse pĂ«r âangazhim nĂ« operacione tĂ« ndikimit tĂ« fshehtĂ«â. LlogaritĂ« e mbyllura janĂ« ato nga grupi mediatik Rossiya Segodnya, i cili zotĂ«ron shĂ«rbimet e lajmeve RIA Novosti dhe Sputnik.
Në vitin 2022, kompania META çaktivizoi një rrjet dezinformimi me origjinë nga Rusia që përdorte qindra llogari të rreme në mediat sociale dhe dhjetëra faqe interneti lajmesh të rreme për të përhapur narrativat e gatshme të Kremlinit në audiencën e shteteve europiane. Sipas Facebook, kjo ishte përpjekja më e madhe dhe më komplekse e propagandës ruse që nga fillimi i agresionit në Ukrainë.
Login
