âNe, vazhdimisht, themi se po pĂ«rpiqemi ta ndajmĂ« SerbinĂ« nga Rusia. [Presidenti i SerbisĂ«, Aleksandar] Vuçiç pretendon se edhe ai e do kĂ«tĂ«, por se i duhet mĂ« shumĂ« kohĂ« dhe hapĂ«sirĂ«, andaj luan nĂ« tĂ« dyja anĂ«tâ, thotĂ« Kurt Volker, ish-ambasador i SHBA-sĂ« nĂ« NATO.
âKjo Ă«shtĂ« ajo qĂ« SHBA-ja dhe Franca thonĂ« se Ă«shtĂ« politikĂ« e tyre â ne duhet ta ndajmĂ« SerbinĂ« nga Rusia. Por, ta arrish kĂ«tĂ« duke forcuar personin qĂ« ruan marrĂ«dhĂ«niet midis RusisĂ« dhe SerbisĂ«, duket se nuk ka shumĂ« kuptim. NĂ«n Vuçiçin, kemi parĂ« forcimin e nacionalizmit serb, pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« minuar Malin e Zi, pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur [presidentin e RepublikĂ«s SĂ«rpska] Millorad Dodik dhe pĂ«r tĂ« minuar Bosnje e HercegovinĂ«nâŠâ, thotĂ« Volker.
Sipas tij, Perëndimi është duke u angazhuar më shumë me presidentin serb, Aleksandar Vuçiç, teksa ngadalë është duke humbur Bosnje e Hercegovinën, Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut.
âEkziston njĂ« shprehje nĂ« SHBA, qĂ« ne shpenzojmĂ« mĂ« shumĂ« kohĂ« pĂ«r armiqtĂ« sesa pĂ«r miqtĂ«. Vuçiç nuk Ă«shtĂ« armik, por ne shpenzojmĂ« mĂ« shumĂ« kohĂ« duke u marrĂ« me marrĂ«dhĂ«niet me tĂ«, sesa duke promovuar vlerat demokratike, institucionet dhe reformatorĂ«t nĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« Ballkanit PerĂ«ndimorâ, thotĂ« Volker.
A Ă«shtĂ« marrĂ«veshja e SerbisĂ« me FrancĂ«n pĂ«r blerjen e avionĂ«ve luftarakĂ« francezĂ« âRafaleâ njĂ« kthesĂ« strategjike e Beogradit, apo njĂ« marrĂ«veshje e zakonshme tregtare?
âLe tĂ« fillojmĂ« nga ana franceze. NĂ«se Franca mund tĂ« shesĂ« aeroplanĂ«, ajo do ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ«. Prandaj, nuk Ă«shtĂ« politikisht e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r FrancĂ«n. Ajo e sheh nga pikĂ«pamja e biznesit. Asaj i pĂ«lqen ideja qĂ« njerĂ«zit tĂ« blejnĂ« avionĂ« Rafale. Pra, Ă«shtĂ« thjesht biznes.
Nga ana serbe, ka disa gjĂ«ra nĂ« lojĂ«. Mendoj se Vuçiç, nĂ« thelb, po pĂ«rpiqet ta shndĂ«rrojĂ« SerbinĂ« â le tĂ« themi â nĂ« njĂ« Rusi nĂ« Ballkan. KĂ«shtu, ta bĂ«jĂ« njĂ« komb dominues nĂ« mesin e tĂ« tjerĂ«ve nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor, qĂ« luan me kartĂ«n e minoritetit serb nĂ« vende tĂ« tjera, duke u mbĂ«shtetur nĂ« masĂ« tĂ« madhe te Rusia, burimet e saj energjetike, Kisha Ortodokse RuseâŠ
MegjithatĂ«, ajo ende pĂ«rpiqet tĂ« ruajĂ« njĂ« farĂ« lirie dhe pavarĂ«sie. Pra, disa kontrata dhe marrĂ«dhĂ«nie me vende tĂ« tjera e ndihmojnĂ« Vuçiçin nĂ« marrĂ«dhĂ«niet me RusinĂ«. Ato e ndihmojnĂ«, gjithashtu, qĂ« ta portretizojĂ« SerbinĂ« si mĂ« tĂ« orientuar drejt reformave sesa Ă«shtĂ« nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«â.
Ju thatĂ« se pĂ«r palĂ«n franceze Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« marrĂ«veshje biznesi. Por, Ă«shtĂ« edhe interes strategjik i FrancĂ«s qĂ« ta distancojĂ« SerbinĂ« nga Rusia pĂ«rmes zgjerimit tĂ« BE-sĂ«âŠ
âKĂ«shtu thonĂ« tĂ« gjithĂ«. Kjo Ă«shtĂ« ajo qĂ« SHBA-ja thotĂ« se Ă«shtĂ« politikĂ« e saj. Kjo Ă«shtĂ« ajo qĂ« Franca thotĂ« se Ă«shtĂ« politikĂ« e saj â ne duhet ta ndajmĂ« SerbinĂ« nga Rusia. Por, ta arrish kĂ«tĂ« duke forcuar personin qĂ« ruan marrĂ«dhĂ«niet midis RusisĂ« dhe SerbisĂ«, duket se nuk ka shumĂ« kuptim.
Nën Vuçiçin, kemi parë forcimin e nacionalizmit serb, përpjekje për të minuar Malin e Zi, për të mbështetur Millorad Dodikun, për të minuar Bosnje e Hercegovinën dhe për të ndryshuar Qeverinë në Maqedoninë e Veriut, e cila është më pak proevropiane.
TĂ« gjitha kĂ«to janĂ« gjĂ«ra, nĂ« tĂ« cilat Vuçiç luan njĂ« rol tĂ« madh nĂ« prapaskenĂ«, e tĂ« cilat shkojnĂ« nĂ« favor tĂ« nacionalizmit serb. Edhe me PerĂ«ndimin luan duke thĂ«nĂ«: mirĂ«, e dini, unĂ« duhet tĂ« bashkĂ«punoj me RusinĂ«, por premtoj se do tĂ« vendos sanksione ndaj RusisĂ«. Ai e luan kĂ«tĂ« lojĂ«â.
Vuçiç përdor ndikimin rus si atu në marrëdhëniet me SHBA-në dhe BE-në
Por, ka shumë dëshmi se ndikimi i Rusisë në Serbi, në fakt, po zvogëlohet. Gjeografikisht, midis Rusisë dhe Serbisë ka shumë vende që janë anëtare të NATO-s. Kështu që tani është madje e pamundur që armët ruse të dorëzohen në Serbi. Së dyti, Serbia nuk është më e varur nga gazi rus, sepse nuk mund ta importojë atë nga Rusia, marrë parasysh situatën aktuale. Dhe, së treti, nëse i shikoni shifrat, shkëmbimi ekonomik midis Rusisë dhe Serbisë është vetëm disa për qind, ndërsa me BE-në është pothuajse 70 për qind. Kjo do të thotë se Serbia është ekonomikisht shumë e varur nga Bashkimi Evropian.
âĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ« se Serbia Ă«shtĂ« e varur kryesisht nga BE-ja sa i pĂ«rket ekonomisĂ«. Por, ajo ka ende njĂ« marrĂ«dhĂ«nie shumĂ« mĂ« tĂ« ngushtĂ« me RusinĂ« sesa thatĂ« ju. Merreni gazin rus, pĂ«r shembull. Nuk ka dyshim se gazi rus arrin nĂ« Serbiâ.
Një pjesë e gazit. Jo 100 për qind siç ka qenë më parë.
âJo 100 pĂ«r qind, por ende bĂ«het fjalĂ« pĂ«r sasi serioze. UnĂ« supozoj se 60 deri nĂ« 70 pĂ«r qind e gazit rus ende arrin nĂ« Serbi, qĂ« Ă«shtĂ« domethĂ«nĂ«se.
Ndikimi i Kishës Ortodokse Ruse në Kishën Ortodokse Serbe është tepër i fortë. Dhe, mënyra se si Rusia mund ta ndihmojë Serbinë për të luajtur rolin e një faktori përçarës në Ballkan, është me të vërtetë e çuditshme. Kështu që unë mendoj se Rusia ka ndikim të madh në Serbi dhe se Vuçiç po e përdor atë si atu në marrëdhëniet me Bashkimin Evropian dhe me Shtetet e Bashkuara.
Dhe, siç e thashĂ«, ne vazhdimisht themi se po pĂ«rpiqemi ta ndajmĂ« SerbinĂ« nga Rusia. Vuçiç pretendon se edhe ai e do kĂ«tĂ«, por se i duhet mĂ« shumĂ« kohĂ« dhe hapĂ«sirĂ«, andaj luan nĂ« tĂ« dyja anĂ«tâ.
Ju keni qenĂ« edhe i dĂ«rguar i SHBA-sĂ« nĂ« UkrainĂ«. Keni thĂ«nĂ« se Serbia i shet UkrainĂ«s granata dhe municione tĂ« tjera â sipas disa vlerĂ«simeve â me vlerĂ« 800 milionĂ« euro. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« e treta e sasisĂ« totale tĂ« granatave qĂ« Evropa i dĂ«rgon UkrainĂ«s. Si pĂ«rshtatet e gjithĂ« kjo nĂ« kĂ«tĂ« peizazh?
âMendoj se kĂ«tu bĂ«het fjalĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«r interesin e Vuçiçit. Ato janĂ« granata tĂ« vjetra. Nuk janĂ« prodhuar sĂ« voni dhe Serbia mund tâi shesĂ«. ĂshtĂ« pjesĂ« e pĂ«rpjekjeve pĂ«r tĂ« luajtur nga tĂ« dyja anĂ«t, pĂ«r tĂ« ruajtur rolin e Vuçiçit nĂ« Ballkan dhe tĂ« SerbisĂ« si fuqi e madhe.
Le të jenë SHBA-ja dhe BE-ja të lumtura, por jo plotësisht të lumtura. Serbia vazhdon të ketë marrëdhënie të veçanta me Rusinë, por nganjëherë devijon prej tyre.
PerĂ«ndimi merret mĂ« shumĂ« me Vuçiçin sesa me promovimin e demokracisĂ« nĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« Ballkanitâ.
Kur bëhet fjalë për anëtarësimin në BE, në Serbi janë mbajtur së voni zgjedhjet. Për parregullsitë në to ka pasur shumë prova. BE-ja, fillimisht, ishte shumë kritike. Por, më vonë, për shkak të kësaj marrëveshjeje për avionët Rafale, dhe më herët për litiumin, kjo çështje duket se është futur nën tepih. Shumë njerëz që po protestojnë tani në Serbi, janë disi të zhgënjyer me këtë qasje të BE-së. A është politikë e gabuar?
âPo, unĂ« mendoj kĂ«shtu. [Presidenti i FrancĂ«s, Emmanuel] Macron do qĂ« tĂ« shesĂ« avionĂ«, nĂ«se mund ta bĂ«jĂ« njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ«. Dhe, kjo do tĂ« ndikojĂ« nĂ« zvogĂ«limin e çdo pushteti apo ndikimi politik. NĂ«se Macron e bĂ«n shitjen, ai nuk do tĂ« angazhohet shumĂ« pĂ«r çështje tĂ« tjera. UnĂ« mendoj se po shohim njĂ« trend shumĂ« tĂ« keq nĂ« Ballkan.
Duket se po angazhohemi më shumë rreth Vuçiçit, ndërkohë që po humbasim nga pak Bosnje e Hercegovinën, Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut. Bullgaria është në një gjendje të tmerrshme.
Ekziston një shprehje në SHBA, që ne shpenzojmë më shumë kohë për armiqtë sesa për miqtë. Unë mendoj se BE-ja është disi fajtore për këtë në Ballkan. Vuçiç nuk është armik, por ne shpenzojmë më shumë kohë duke u marrë me marrëdhëniet me të, sesa duke promovuar vlerat demokratike, institucionet dhe reformatorët në pjesën tjetër të Ballkanit Perëndimor.
Pra, Vuçiç është si Titoja, luan me shumë karta. Titoja ka luajtur kartën e Lindjes, Perëndimit, Lëvizjes së të Paangazhuarve. Vuçiç po luan me gjashtë apo shtatë karta që janë, nëse jo armiqësore, atëherë mjaft të kundërta⊠pra, Shtetet e Bashkuara dhe Evropa në njërën anë dhe Kina dhe Rusia në anën tjetër. Për sa kohë mund ta vazhdojë Vuçiç këtë lojë?
Mendoj se Vuçiç nuk e ka një pikë përfundimtare në mendje. Për dikë në pozicionin e tij, është si të ngasësh një biçikletë. Ai duhet të vazhdojë kështu përgjithmonë. Dhe ky është një synim më vete, vetëm të jesh në pushtet.
Por, kjo vjen me shumĂ« pasiguri dhe rrezikâŠ
âPo, nĂ«se nuk jeni nĂ« pushtet, atĂ«herĂ« jeni tĂ« sigurt qĂ« nuk jeni nĂ« pushtetâ.
Marrë me shkurtime nga REL
The post Volker: Perëndimi forcon Vuçiçin, teksa minon të tjerët në Ballkan appeared first on Gazeta Si.