Pretendimi: Financial Times ka pranuar se kemtrajlet nuk janë teori konspirative
Verdikti: Mungon konteksti
————————————
Në rrjetet konspiracioniste po qarkullon pretendimi se gazeta britanike “Financial Times ka pranuar” se spërkatja kimike nga avionët nuk është teori konspirative, por “një fenomen i vërtetë”, që ndihmon kundër ngrohjes globale.
Artikulli është botuar nga portali amerikan The People’s Voice, i njohur më parë si News Punch. Ky i fundit është etiketuar si një portal burim lajmesh të rreme. Sipas një raporti të vitit 2017 nga Buzzfeed, NewsPunch ishte burimi i dytë më i madh i lajmeve të rreme që ishin shpërndarë në Facebook atë vit.
Në përmbajtjen e artikullit, autori propozon përdorimin e teknikave gjeoinxhinierike si modifikimi i rrezatimit diellor (SRM) për të luftuar efektet e ngrohjes globale në Tokë. Ai shpjegon, në teori, avantazhet dhe disavantazhet e këtyre teknikave dhe vështirësitë që mund të hasen në implementimin e tyre, duke theksuar se ato duhet të përdoren krahas ndërmarrjes së masave për uljen e emetimeve të karbonit dhe jo në vend të tyre.
Në asnjë moment artikulli nuk përmend kemtrajlet apo teoritë konspirative, e aq më pak të “pranojë” se kemtrajlet nuk janë teori konspirative, por fenomen i vërtetë.
Pretendimi që qarkullon mes konspiracionistëve ngatërron teknologjitë gjeoinxhinierike me “gjurmët kimike”, të quajtura dhe kemtrajle, të cilat ekzistojnë vetëm në teorinë konspirative që pretendon se qeveritë apo entitete të tjera keqdashëse spërkasin fshehurazi kimikate toksike në atmosferë me anë të vazhdave të avullit që lënë pas avionët.
Pretendimi: Lija e majmunit po spërkatet nga qielli nëpërmjet vazhdave të avionëve
Verdikti: E paprovuar
———————————————————
Më 14 gusht 2024, Organizata Botërore e Shëndetit (OBSh) e deklaroi epideminë e lisë së majmunit në Afrikë një emergjencë të shëndetit publik me interes ndërkombëtar. Lija e majmunit është një sëmundje virale që shkaktohet nga virusi MPV.
Kjo ka frymëzuar edhe më tej pretendimet e konspiracionistëve në rrjet. Së fundmi, Alfred Cako ka postuar një video që tregon vazhdat që lënë avionët në qiell, shoqëruar me përshkrimin: “Lija e majmunit po vjen nga qielli, me sa duket.” Video është parë mbi 8400 herë dhe ka marrë qindra reagime nga ndjekësit e Cakos në rrjetin social Facebook.
Faktoje ka përgënjeshtruar edhe më parë pretendime të Cakos lidhur me linë e majmunit.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetit (OBSh) dhe Qendrës amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) lija e majmunit transmetohet kryesisht nëpërmjet kontaktit të afërt. Transmetimi është kryesisht nëpërmjet kontaktit lëkurë me lëkurë, me lezionet e një personi të infektuar, me lëngjet trupore ose me spërklat të sistemit të frymëmarrjes gjatë ndërveprimit afatgjatë ballë për ballë. Spërklat e sistemit të frymëmarrjes mund të luajnë një rol në transmetim. Megjithatë, lija e majmunit nuk përhapet përmes ajrit në distanca të gjata.
Njerëzit gjithashtu mund të marrin virusin nga objekte të kontaminuara si veshjet, përmes lëndimeve nga gjilpërat në sistemin e kujdesit shëndetësor ose në mjedise komunitare si sallonet e tatuazheve. Gjatë shtatzënisë ose lindjes, virusi mund të kalojë nga nëna tek fëmija.
Transmetimi nga kafsha e infektuar te njeriu ndodh nga kafshimet ose gërvishtjet, ose gjatë aktiviteteve si gjuetia, rrjepja, gatimi, ngrënia ose prekja e kufomave të kafshëve të infektuara.
Si rrjedhim, edhe nëse insinuata e Cakos se vazhdat që lënë avionët në qiell përmbajnë virusin e lisë së majmunit do të ishte e vërtetë, kjo spërkatje do të ishte e parrezikshme dhe e kotë. Kjo sepse lija e majmunit nuk transmetohet nga ajri.
Si zakonisht, Cako nuk ofron asnjë provë që mbështet pretendimin se vazhdat e kondensimit në qiell përmbajnë ndonjë substancë të dyshimtë, që lidhet me linë e majmunit.
Spërkatja e kimikateve nga avionët (chemtrails) është një teori konspirative që pretendon se qeveria apo palë të tjera janë të angazhuar në një program sekret për të futur kimikate toksike në atmosferë nëpërmjet vazhdave që lëshojnë avionët.
Sipas Agjencisë amerikane për Mbrojtjen e Mjedisit dhe NASA, vazhdat e bardha që duken pas avionëve në qiell quhen vazhda kondensimi (contrails), përbëhen kryesisht nga uji, dhe “nuk janë të rrezikshme për shëndetin e njeriut.”
Vazhdat e kondesimit formohen kur avulli dhe grimcat e hirit të imët nga djegia e karburantit të avionit ngrijnë në kristale akulli. Në ajër me lagështi të ulët, kristalet thjesht shpërbëhen. Nëse ajri ka më shumë lagëshit, ato mbeten, dhe krijojnë vazhdat e avullit që duken me sy nëpër qiell. Ky ndryshim në nivelin e lagështisë së ajrit shpjegon pse disa avionë kanë vazhdë kondensimi dhe disa jo.
Më 22 nëntor 2016, një sondazh i shkencëtarëve atmosferikë u botua nga Environmental Research Letters. 76 nga 77 (98.7%) e shkencëtarëve që morën pjesë në këtë studim thanë se nuk kishte prova të ekzistencës së një programi sekret të spërkatjes atmosferike në shkallë të gjerë dhe se të dhënat e cituara si prova mund të shpjegoheshin përmes faktorëve të tjerë.
Faktoje ka verifikuar edhe më parë pretendime lidhur me të ashtuquajturat kemtrajle.
Në rrjetet konspiracioniste po shpërndahet video e një burri që pretendon se vazhdat e avullit që lënë pas avionët përmbajnë mikroviruse, plazmë njerëzore, makineri aliene dhe substanca helmuese.
Me anë të motorit të kërkimit pamor Google Lens, Faktoje gjeti se personi në video quhet Bill Deagle dhe klipi i mësipërm është shkëputur nga një referat 4-orësh që ai ka mbajtur në 7 dhjetor 2006 në Forumin Granada në Los Angeles.
Gjatë këtij referati ai flet për një numër teorish konspirative, dhe përshkruan një numër suplementesh që dëgjuesi mund të blejë me anë të kompanisë së tij Nutrimedical. Nga fundi, referati transformohet në profetizëm fetar.
Në klipin e mësipërm, Deagle dëgjohet të thotë:
Kemtrajlet. Dhe kemtrajlet, meqë ra fjala kemtrajlet kanë kripëra bariumi, ato janë 10,000 herë më toksike për sistemin tuaj nervor sesa plumbi. Ato përmbajnë viruse mykobakteriale, baktere Pseudomonas, plazma njerëzore. Pyes veten se çfarë bën plazma e njeriut në kemtrajle? Dhe kjo nuk është hamendje, kam bërë shumë hulumtime përpara se ta them këtë — por këto kemtrajle janë të këqija. Dhe ka tre arsye për kemtrajlet.
E para është që ata – dhe unë fola me miqtë e mi të NSA-së në Fort Carson, Baza e Forcave Ajrore Peterson dhe Buckley ku në fakt isha mjeku i tyre që kujdesesha për pilotët që fluturonin dhe spërkatnin kemtrajlet kështuqë e di që është e vërtetë. Nëse dikush thotë se nuk është e vërtetë, ata po ja fusin kot. OK, sepse unë jam një sinjalizues i brendshëm, kjo nuk është për diskutim. Dhe miqtë e mi të NSA-së më thanë, 95 përqind e tyre më thanë, ata ishin atje lart duke u përpjekur të spërkatnin për të reflektuar diellin për të ndaluar ngrohjen globale. Pra, shumica e tyre janë aq budallej sa besojnë ato broçkulla.
OK? Dhe gjithashtu në kemtrajle, dhe ka një lidhje direkt që Jeff Rense e ka zbuluar dhe unë do të kem Dr. Stan këtu dhe Dr. [e padëgjueshme] pas rreth një jave në emisionin tim radiofonik. Dhe unë kam bërë disa hetime dhe ka prova shumë të forta tani që Morgellons shkaktohet nga një formë jete si nanomakineri me bazë silikoni që nuk e ka origjinën në planetin Tokë. A nuk është interesante? Kjo është një formë jete me bazë silikoni që është inteligjente si bletët ose milingonat dhe kundërpërgjigjet.
Kjo i referohet teorisë konspirative të kemtrajleve (chemtrails), që pretendon se vazhdat që lënë pas avionët janë spërkatje me kimikate të urdhëruara nga disa “ata” misteriozë. Këto vazhda fajësohen për rritjen e sëmundjeve dhe shumë fenomene të tjera negative që ndodhin në tokë.
Kjo teori konspirative pretendon se qeveria apo palë të tjera janë të angazhuar në një program sekret për të futur kimikate toksike në atmosferë nëpërmjet avionëve në një mënyrë që formon vazhda në qiell, si ato që duken pas avionëve.
Sipas Agjencisë amerikane për Mbrojtjen e Mjedisit dhe NASA, vazhdat e bardha që duken pas avionëve në qiell quhen vazhda kondensimi (contrails), përbëhen kryesisht nga uji, dhe “nuk janë të rrezikshme për shëndetin e njeriut.”
Vazhdat e kondesimit formohen kur avulli dhe grimcat e hirit të imët nga djegia e karburantit të avionit ngrijnë në kristale akulli. Në ajër me lagështi të ulët, kristalet thjesht shpërbëhen. Nëse ajri ka më shumë lagëshit, ato mbeten, dhe krijojnë vazhdat e avullit që duken me sy nëpër qiell. Ky ndryshim në nivelin e lagështisë së ajrit shpjegon pse disa avionë kanë vazhdë kondensimi dhe disa jo.
Më 22 nëntor 2016, një sondazh i shkencëtarëve atmosferikë u botua nga Environmental Research Letters. 76 nga 77 (98.7%) e shkencëtarëve që morën pjesë në këtë studim thanë se nuk kishte prova të ekzistencës së një programi sekret të spërkatjes atmosferike në shkallë të gjerë dhe se të dhënat e cituara si prova mund të shpjegoheshin përmes faktorëve të tjerë.
Një ekip kërkimor në Harvard ka për qëllim të nisë një projekt për të mësuar rreth gjeoinxhinierisë diellore. Projekti Eksperimenti i Perturbimit të Kontrolluar Stratosferik (SCoPEx) do të përdorte një tullumbace stratosferike për të lëshuar një sasi të vogël pluhuri karbonat kalciumi në atmosferë, duke matur më pas ndryshimet. Testi i platformës ishte caktuar të ndodhte nga Suedia në qershor 2021, por u anulua dhe u shty për një kohë të pacaktuar nga komiteti këshillues i SCoPEx. Nuk ka asnjë provë, siç pretendohet nga Deagle, që kërkime me një interes të ngjashëm në gjeoinxhinieri janë kryer me aeroplanë nga bazat e Forcave Ajrore duke spërkatur kimikate toksike, viruse, baktere dhe “forma të jetës me bazë silikoni”.
Deagle u licencua për të ushtruar mjekësi në Kolorado në 1994. Në mars 2004, një hetim mbi recetat e ilaçeve kundër dhimbjeve dhe vdekjen e një pacienti rezultoi në pezullimin e licencës së tij. Atij iu rikthye më pas licensa me kushte mbikëqyrjeje që ai i quajti të patolerueshme, dhe në korrik 2004 ai e mbylli praktikën e tij. Licenca e Deagle për të ushtruar mjekësi u hoq zyrtarisht nga Bordi Shtetëror i Ekzaminuesve Mjekësorë të Kolorados më 15 gusht 2007.
Faktoje ka verifikuar edhe më parë pretendime lidhur me të ashtuquajturat kemtrajle.
Pretendimi: Kjo video tregon spërkatjen me kimikate nga avioni që prodhon re gjigande
Verdikti: E pavërtetë
———————————————————-
Në hapësirat konspiracioniste online po qarkullon një video që pretendohet se tregon një avion duke hedhur kimikate. Klipi i dytë i videos tregon një re gjigande, e cila pretendohet se është rezultat i spërkatjes.
Si fillim, vlen të përmendet se dy klipet që përbëjnë videon nuk kanë lidhje me njëri tjetrin. Klipi i parë, që tregon aeroplanin, është postuar fillimisht në rrjet në vitin 2017 dhe përshkrimi që e shoqëron e vendos atë në Baltimore, ShBA.
Ndërsa klipi i dytë, që tregon renë gjigande mbi det, është xhiruar në maj 2024 në detin Baltik.
Pra, sipas videos, spërkatjet nga avioni në Baltimore kanë shkaktuar formimin e një reje gjigande 7 vite më pas dhe 9 mijë km larg.
Sa i përket vazhdës që duket prapa avionit në klipin e parë, ajo është një vazhdë normale kondensimi. E goditur nga drita në një kënd specifik, kjo vazhdë e përbërë nga grimca uji merr ngjyrat e ylberit. Ky fenomen është normal, i cili vërrehet dhe fotografohet shpesh.
Kur një aeoplan fluturon në lartësi të mëdha, ka një ulje në presion atmosferik dhe temperatura e ajrit bie. Nëse ka mjaftueshëm lagështirë në ajër, avulli që formohet prapa avionit ngrin, duke formuar kristale akulli.
Efekti ylber shfaqet kur kristalet goditen në këndin e duhur nga rrezet e diellit. Kristalet sillen si një spektër që zbërthen dritën e diellit në spektrin e ngjyrave që e përbëjnë.
E njëjta gjë ndodh nganjëherë edhe me retë, të cilat janë gjithashtu të përbëra nga avulli i ujit.
Login
