âPaqja e pamundur, lufta e pamundurâ. Me kĂ«tĂ« formulĂ«, gjatĂ« LuftĂ«s sĂ« FtohtĂ«, njĂ« nga analistĂ«t mĂ« tĂ« mprehtĂ« tĂ« kohĂ«s, francezi Raymond Aron, pĂ«rmblodhi gjendjen e marrĂ«dhĂ«nieve midis NATO-s dhe Paktit tĂ« VarshavĂ«s. Lufta mes dy blloqeve do tĂ« kishte qenĂ« njĂ« luftĂ« bĂ«rthamore dhe kjo e bĂ«ri atĂ« tĂ« pamundur. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, midis PerĂ«ndimit liberal dhe Lindjes komuniste nuk ishte e mundur as paqja.
Po sot? A mund të ripropozohet kjo formulë në një botë kaq të ndryshuar rrënjësisht? Lindja e Mesme në flakë po tërheq vëmendjen e të gjithëve për momentin, por për shkak të luftës në Ukrainë janë të shumtë ata që vazhdojnë të kenë frikë nga më e keqja. Frika e luftës bërthamore është përhapur në të gjithë Evropën, e nxitur nga mospërmbajtja verbale e Putinit dhe oborrtarëve të tij, me kërcënimet e tyre të vazhdueshme për të çliruar Armageddon-in. Kjo frikë kontribuon që mbështetja e shumë evropianëve për Kievin të jetë e vakët. Ka shumë njerëz që, edhe pse nuk janë aspak në anën e Putinit, kanë frikë se nëse ai nuk merr atë që do, do ta shndërrojë Evropën në një varrezë radioaktive. Sado e vështirë të jetë për të kuruar frikën duke iu drejtuar argumenteve racionale, ne nuk mund të shmangim përpjekjet.
Mundësia e luftës bërthamore ka ekzistuar që kur u shpik bomba atomike. Dhe kështu do të jetë gjithmonë.
MegjithatĂ«, ne duhet tĂ« bĂ«jmĂ« njĂ« dallim. Fakti qĂ«, nĂ« njĂ« pjesĂ« tĂ« botĂ«s, armĂ«t bĂ«rthamore herĂ«t a vonĂ« do tĂ« pĂ«rdoren nĂ« njĂ« konflikt rajonal, midis fuqive lokale, fatkeqĂ«sisht nuk Ă«shtĂ« njĂ« mundĂ«si krejtĂ«sisht e largĂ«t. Kjo shpjegon pĂ«rpjekjet e pĂ«rsĂ«ritura tĂ« tĂ« ashtuquajturit âkomunitet ndĂ«rkombĂ«tarâ (dmth fuqitĂ« e mĂ«dha) pĂ«r tĂ« parandaluar pĂ«rhapjen e pakontrolluar tĂ« armĂ«ve bĂ«rthamore. Edhe nĂ«se mĂ« sĂ« paku, mund tĂ« duken si dy armiq pĂ«r vdekje, si India dhe Pakistani kanĂ« qenĂ« tĂ« dy fuqi bĂ«rthamore pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ«, por kjo, deri mĂ« tani, nuk e ka shkaktuar tragjedinĂ«. MegjithatĂ«, gjasat e shpĂ«rthimit tĂ« njĂ« lufte bĂ«rthamore midis fuqive tĂ« mĂ«dha janĂ« njĂ« mundĂ«si e largĂ«t.
LEXO EDHE: 34 milionĂ« viktima nĂ« 5 orĂ«/ Ăândodh nĂ«se Putin nis luftĂ«n bĂ«rthamore
Edhe nëse një nga këto fuqi të mëdha është në duart e një grushti aventurierësh të udhëhequr nga një autokrat (si Rusia e Putinit). Arsyeja ka të bëjë me instinktin e mbijetesës që është tipik për çdo grup drejtues. Nëse vendos të shtypësh butonin bërthamor, ti e di se armiqtë e tu do të bëjnë të njëjtën gjë kundër jush. Dhe në çdo rast nuk mund të përjashtosh që kjo të ndodhë. Edhe nëse nuk ju intereson se çfarë do të ndodhë me vendin tuaj dhe banorët e tij, ju me siguri kujdeseni për veten tuaj, për atë që do të ndodhë me ju. Edhe nëse mbijetoni fizikisht, jo vetëm vendi juaj, por edhe pozita juaj e autoritetit dhe fuqia juaj, do të shkatërrohen. Ose, të paktën do të zvogëlohen ndjeshëm.
Shpesh, në histori, klasat sunduese vetëshkatërrohen, por asnjëherë në mënyrë të vetëdijshme dhe të qëllimshme.
Sigurisht, Ă«shtĂ« e preferueshme (dhe mĂ« qetĂ«suese) qĂ« fuqitĂ« bĂ«rthamore tĂ« qeverisen nga njĂ« regjim politik i qĂ«ndrueshĂ«m, me institucione solide, tĂ« vendosura mirĂ« nĂ« shoqĂ«rinĂ« e tyre. Sa mĂ« i qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« jetĂ« njĂ« regjim, sa mĂ« e fortĂ« tĂ« ndihet klasa e tij nĂ« pushtet, aq mĂ« pak do tĂ« tundohet (ose kĂ«shtu supozohet) tĂ« veprojĂ« jashtĂ« kokĂ«s, tĂ« bĂ«jĂ« zgjedhje tĂ« pamatura dhe tĂ« rrezikshme. Autokracia kineze, pĂ«r shembull, Ă«shtĂ« e ndryshme nga ajo ruse. KinezĂ«t, si Putini, gjithashtu kundĂ«rshtojnĂ« rendin perĂ«ndimor dhe do tĂ« donin ta pĂ«rmbysnin atĂ«. Por ata mund tĂ« pĂ«rballojnĂ« tĂ« luajnĂ« njĂ« âlojĂ« tĂ« gjatĂ«â. Ata do tĂ« preferonin, nĂ«se munden (nĂ«se i lejojmĂ«), tĂ« gatuajnĂ« nĂ« njĂ« zjarr tĂ« ngadaltĂ«.
LEXO EDHE: âThe Sunâ: Putin u sabotua, provoi 2 herĂ« tĂ« lĂ«shojĂ« raketa bĂ«rthamore
Putin pĂ«rmend vazhdimisht armĂ«t bĂ«rthamore pĂ«r njĂ« arsye tĂ« thjeshtĂ«. SĂ« bashku me shtrirjen territoriale tĂ« RusisĂ«, sĂ« bashku me mundĂ«sinĂ« e mobilizimit tĂ« njĂ« numri tĂ« madh njerĂ«zish nĂ« njĂ« luftĂ« konvencionale, arsenali bĂ«rthamor Ă«shtĂ« ai qĂ« e bĂ«n atĂ« njĂ« fuqi tĂ« madhe. GjĂ« qĂ« nuk Ă«shtĂ« aspak nga pikĂ«pamja ekonomike. ĂshtĂ« mbi tĂ« gjitha falĂ« zotĂ«rimit tĂ« armĂ«ve bĂ«rthamore qĂ« Rusia, duke pretenduar statusin e njĂ« fuqie tĂ« madhe, pretendon tĂ« rindĂ«rtojĂ« perandorinĂ« e humbur me rĂ«nien e Bashkimit Sovjetik. Por fakti qĂ« Putini vazhdimisht tund âlicencĂ«nâ e tij si kreu i njĂ« fuqie bĂ«rthamore nĂ«n hundĂ«n tonĂ« nuk e bĂ«n mĂ« pak tĂ« largĂ«t mundĂ«sinĂ« qĂ« ai tĂ« kalojĂ« nga fjalĂ«t nĂ« vepra. Sepse, me siguri, si ai dhe grupi i tij janĂ« tĂ« interesuar tĂ« mbijetojnĂ«.
MegjithatĂ«, Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ« se luftĂ«rat mund tĂ« shpĂ«rthejnĂ« edhe nĂ«se askush nuk i do. Kjo thjesht sepse vihen nĂ« lĂ«vizje procese gjysmĂ«-automatike qĂ« ne pĂ«rfundojmĂ« duke humbur kontrollin. Ky Ă«shtĂ« rasti i LuftĂ«s sĂ« ParĂ« BotĂ«rore. Kjo Ă«shtĂ« pikĂ«risht arsyeja pse ne duhet tĂ« shpresojmĂ« se Putini do tĂ« ndalet nĂ« UkrainĂ«. NĂ«se do tĂ« fitonte, nuk do tĂ« ndalej. Pas njĂ« fitoreje, qoftĂ« edhe tĂ« pjesshme, ndaj Kievit, do tĂ« sulmonte njĂ« vend tjetĂ«r evropian. Sepse kjo pĂ«rkon me ideologjinĂ« neo-perandorake nga e cila ai dhe grupi rreth tij nxjerrin legjitimitet. Dhe atĂ«herĂ« po, lufta e pĂ«rgjithshme e kĂ«rkuar nga askush â sigurisht jo e dĂ«shiruar nga perĂ«ndimorĂ«t â mundet pĂ«rfundimisht tĂ« shpĂ«rthejĂ«.
Putini na ka dhĂ«nĂ« prova tĂ« shumta se si dobĂ«sia, ndjenja e pasigurisĂ« sĂ« grupit qeverisĂ«s tĂ« njĂ« fuqie tĂ« madhe mund tĂ« gjenerojĂ« agresion dhe aventurizĂ«m. Dikush qĂ« ndihet i dobĂ«t nĂ« shtĂ«pinĂ« e tij mund tĂ« jetĂ« shumĂ« mĂ« i rrezikshĂ«m se dikush qĂ« ndihet i fortĂ«. MegjithatĂ«, âLe tĂ« vdesĂ« Samsoni me tĂ« gjithĂ« filistinĂ«tâ mbetet, edhe nĂ« kĂ«tĂ« rast, njĂ« opsion i pamundur.
Ne kemi hyrĂ« dhe do tĂ« mbetemi nĂ« njĂ« botĂ« shumĂ«polare, tĂ« dominuar nga konkurrenca mes fuqive tĂ« mĂ«dha. Ato janĂ« tĂ« gjitha fuqi bĂ«rthamore. Lufta pĂ«r supremaci ekonomike, politike dhe ushtarake Ă«shtĂ« dhe do tĂ« jetĂ« shumĂ« intensive nĂ« tĂ« gjitha fushat e botĂ«s pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ«. Me tensione tĂ« vazhdueshme. Dhe, pĂ«r fat tĂ« keq, mund tĂ« vĂ«mĂ« bast se do tĂ« ketĂ« edhe shumĂ« luftĂ«ra lokale nĂ« tĂ« ardhmen me pĂ«rfshirjen e drejtpĂ«rdrejtĂ« ose tĂ« tĂ«rthortĂ« tĂ« fuqive tĂ« mĂ«dha. GjithmonĂ« do tĂ« ketĂ« nga ata qĂ« mendojnĂ« âpo sikur kĂ«tĂ« herĂ« tĂ« pĂ«rfundojĂ« vĂ«rtet keq?â. Askush nuk mund tĂ« garantojĂ« asgjĂ«. MegjithatĂ«, ndoshta formula e Aronit (paqja e pamundur, luftĂ« e pamundur) do tĂ« ruajĂ« gjithashtu besueshmĂ«rinĂ« e saj nĂ« tĂ« ardhmen. TĂ« paktĂ«n, nĂ«se po flasim pĂ«r armĂ«t bĂ«rthamore. ©Nga Angelo Panebianco, analist politik italian. Corriere della Sera, Lapsi.al
The post Analiza/ A rrezikon tani bota një luftë bërthamore appeared first on Lapsi.al.
Login
