Përballja e parë mes Kamala Harris dhe Donald Trump u ndoq nga afër jo vetëm në SHBA, por në mbarë botën.
Debati në Filadelfia shfaqi disa shkëmbime të tensionuara mbi politikën e jashtme midis dy kandidatëve presidencialë.
Lexo mĂ« tej: Pikat mĂ« pikante tĂ« debatit Trump â HarrisÂ
Nga Pekini në Budapest, ja se si u përcoll debati, sipas korrespondentëve të huaj të BBC-së.
Përmendjet e Putinit u vunë re në Kremlin
Kamala Harris i tha Donald Trump se Presidenti Putin Ă«shtĂ« ânjĂ« diktator qĂ« do tĂ« tĂ« hante (ty) pĂ«r drekĂ«â.Â
Shprehja âtĂ« ha dikĂ« pĂ«r drekĂ«â nuk ekziston nĂ« rusisht. Por njĂ« gjĂ« qĂ« do tĂ« gjeni nĂ« MoskĂ« Ă«shtĂ« oreksi pĂ«r njĂ« rezultat zgjedhor nĂ« SHBA qĂ« i sjell pĂ«rfitim RusisĂ«.
Kremlini do të ketë vërejtur (me kënaqësi) se në debat Trump anashkaloi pyetjen nëse ai dëshiron që Ukraina të fitojë luftën.
âUnĂ« dua qĂ« lufta tĂ« ndaletâ, u pĂ«rgjigj Trump.
NĂ« tĂ« kundĂ«rt, Harris foli pĂ«r âmbrojtjen e drejtĂ«â tĂ« UkrainĂ«s dhe akuzoi Vladimir Putinin se i kishte âsytĂ« nĂ« pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« EvropĂ«sâ.Â
Më vonë Kremlini pretendoi se ishte acaruar nga të gjitha përmendjet e Putinit në debat.
âEmri i Putinit pĂ«rdoret si njĂ« nga instrumentet pĂ«r betejĂ«n e brendshme nĂ« SHBAâ, tha zĂ«dhĂ«nĂ«si i Kremlinit, Dmitry Peskov.
âNuk na pĂ«lqen kjo dhe shpresojmĂ« qĂ« ata tĂ« mbajnĂ« emrin e presidentit tonĂ« jashtĂ« kĂ«saj.â
JavĂ«n e kaluar Putin pretendoi se ai po e mbĂ«shteste Harris nĂ« zgjedhje dhe e vlerĂ«soi âtĂ« qeshurĂ«n infektueseâ tĂ« Harris.
MĂ« vonĂ«, njĂ« prezantues i televizionit shtetĂ«ror rus sqaroi se Putini kishte qenĂ« âpak ironikâ nĂ« komentet e tij.
Shqetësim në Kiev për komentet e Trump
Dështimi i Donald Trump, kur u pyet në skenën e debatit për të thënë nëse donte që Ukraina të fitonte luftën, mund të mos i ketë habitur njerëzit, por kjo shton shqetësimin e tyre se çfarë do të sillte një mandat i dytë i Trump.
Trump është mburrur prej kohësh se mund ta përfundojë luftën në 24 orë, një perspektivë që shumë ukrainas supozojnë se do të nënkuptonte një marrëveshje tepër të keqe me Kievin, i detyruar të heqë dorë nga pjesë të mëdha të tokës që Rusia ka kapur gjatë dy viteve e gjysmë të fundit.
Në të kundërt, ukrainasit duhet të jenë siguruar nga përgjigjet e Kamala Harris, ku nuk u pa asnjë shenjë se ajo do të devijonte nga pozicioni aktual i mbështetjes së palëkundur amerikane.
Ajo mori meritat për rolin që ajo ka luajtur tashmë, duke argumentuar se ndante inteligjencë të rëndësishme me Presidentin Zelensky në ditët para pushtimit në shkallë të plotë.
Harris mĂ« pas pretendoi se pozicioni i Trump do tĂ« kishte qenĂ« fatal pĂ«r UkrainĂ«n nĂ«se ai do tĂ« ishte ende nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«. âNĂ«se Donald Trump do tĂ« ishte president, Putini do tĂ« ishte ulur nĂ« Kiev tani.âÂ
Publikisht, ka pasur një heshtje shurdhuese nga ministrat aktualë të Ukrainës dhe ushtria e lartë në reagim ndaj debatit. Beteja figurative elektorale e SHBA-së është ajo që ata nuk duhet të peshojnë ndërkohë që janë konsumuar nga luftimet e vërteta në shtëpi.
ĂshtĂ« vetĂ« Presidenti Zelensky ai qĂ« deri mĂ« tani ka shkuar mĂ« tej nĂ« artikulimin, megjithĂ«se disi nĂ« mĂ«nyrĂ« eufemiste, se çfarĂ« do tĂ« thoshte njĂ« fitore e Trump pĂ«r ukrainasit.
Duke folur pĂ«r BBC nĂ« korrik, ai tha se kjo do tĂ« thotĂ« âpunĂ« e vĂ«shtirĂ«, por ne jemi punĂ«torĂ« tĂ« palodhurâ.Â
Memet âAbdulâ pasojnĂ« komentet e Trump pĂ«r talebanĂ«t
Lufta më e gjatë e Amerikës përfundoi në gusht 2021 kur ajo u përpoq në mënyrë skandaloze të tërhiqte trupat e saj të fundit dhe të evakuonte mijëra civilë, ndërsa talebanët hynë në Kabul me shpejtësi befasuese.
Ajo tërheqje skandaloze nga Afganistani hyri në debat dhe, jo çuditërisht, problemet me tërheqjen u shmangën, u hodhën poshtë, u shtrembëruan.
Harris iu shmang pyetjes: âA mbani ju ndonjĂ« pĂ«rgjegjĂ«si nĂ« mĂ«nyrĂ«n se si u zhvillua tĂ«rheqja?â.Â
Dyshimet janĂ« se zv.Presidentja Harris nuk ishte nĂ« dhomĂ« kur u morĂ«n vendimet nĂ« ato javĂ«t e fundit fatale. Por ajo e bĂ«ri tĂ« qartĂ« se ishte dakord me vendimin e Presidentit Biden pĂ«r tâu larguar.
Trump u mburr se ai foli ashpĂ«r me âAbdulâ-in, âkreun e talebanĂ«veâ i cili Ă«shtĂ« âende kreu i talebanĂ«veâ.Â
Ai dukej se i referohej Abdul Ghani Baradar, i cili nënshkroi marrëveshjen e tërheqjes me SHBA. Por ai kurrë nuk ka qenë në krye të talebanëve dhe është lënë mënjanë që nga marrja e pushtetit nga talibanët.
PĂ«rmendja nxiti menjĂ«herĂ« njĂ« valĂ« memesh nĂ« internet me âAbdulâ.
Të dy, si Trump ashtu edhe Harris, u fokusuan në marrëveshjen e gabuar me talebanët. E vërteta është se ekipi Trump negocioi këtë plan daljeje; Ekipi Biden e miratoi me nxitim.
Trump tha se marrĂ«veshja ishte e mirĂ« sepse âne po dilnimâ.Â
Nuk kishte rrugë të mira për të shkuar. Por largimi u shndërrua në një fatkeqësi dhe fajin e kanë të gjitha palët, thotë Lyse Doucet, shefja e korrespondentëve ndërkombëtarë të BCC-së.
Harris, pasiguri për Pekinin
Kamala Harris është disi e panjohur për liderët këtu dhe ashtu mbetet, edhe pas debatit.
Ajo nuk ka histori në Kinë dhe në skenën e debatit ajo thjesht përsëriti qëndrimin e saj se SHBA, jo Kina, do të fitonte konkursin për shekullin 21.
Zv.Presidentja përfaqëson diçka që Kinës nuk i pëlqen, pasiguria.
Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse Presidenti Xi kohĂ«t e fundit pĂ«rdori njĂ« vizitĂ« tĂ« zyrtarĂ«ve amerikanĂ« pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r âstabilitetâ midis dy superfuqive, ndoshta njĂ« mesazh pĂ«r zv.Presidenten aktuale.
Pikëpamja mbizotëruese mes akademikëve kinezë është se ajo nuk do të largohet shumë nga qasja e ngadaltë dhe e qëndrueshme diplomatike e Presidentit Biden.
Por nĂ« skenĂ«n e debatit ajo u hodh nĂ« sulm dhe akuzoi Donald Trump pĂ«r âshitjen e çipave amerikanĂ« nĂ« KinĂ« pĂ«r tâi ndihmuar ata tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« dhe modernizojnĂ« ushtrinĂ« e tyreâ.Â
Donald Trump e ka bërë të qartë se planifikon të vendosë tarifa 60% për mallrat kineze.
Kjo do tâi shtojĂ« tarifat qĂ« ai vendosi si president, qĂ« nisi njĂ« luftĂ« tregtare nĂ« 2018 me KinĂ«n. Kina u hakmor dhe studime tĂ« shumta sugjerojnĂ« se kjo shkaktoi dhimbje ekonomike pĂ«r tĂ« dyja palĂ«t.
Kjo është gjëja e fundit që Kina dëshiron tani pasi po përpiqet të prodhojë dhe eksportojë mallra për të shpëtuar ekonominë e saj.
Për liderët kinezë, ky debat do të ketë bërë pak për të zbutur besimet se Trump përfaqëson diçka tjetër që nuk u pëlqen, paparashikueshmëria.
Por në të vërtetë, ka pak shpresë këtu që politika e SHBA-së ndaj Kinës do të ndryshojë ndjeshëm, pavarësisht se kush ulet në Shtëpinë e Bardhë.
Gara e Shtëpisë së Bardhë e ndjekur me vëmendje në Lindjen e Mesme
Dy kandidatët nuk u larguan shumë nga pozicionet e tyre të deklaruara më parë mbrëmë, edhe nëse Trump do të shtonte, me hiperbolën karakteristike, se Izraeli nuk do të ekzistonte më brenda dy vitesh, nëse kundërshtari i tij do të bëhej Presidente.
Në Lindjen e Mesme, gara për Shtëpinë e Bardhë po shikohet me vëmendje.
Me luftën në Gaza të ndezur dhe një marrëveshje armëpushimi ende të pakapshme, disa nga kritikët e Benjamin Netanyahut dyshojnë se kryeministri i Izraelit po zvarrit zgjidhjet qëllimisht deri pas zgjedhjeve, me shpresën se Trump do të jetë më dashamirës ndaj Izraelit sesa Harris.
Ka një erë historie që ndoshta do të përsëritet.
NĂ« vitin 1980, ekipi i fushatĂ«s sĂ« Ronald Reganit dyshohej se i kĂ«rkonte Iranit tĂ« mos lironte pengjet amerikanĂ« tĂ« mbajtur nĂ« Teheran derisa ai tĂ« kishte mundur nĂ« garĂ« presidentin Jimmy Carter, me dyshimet se nĂ« kĂ«mbim Reagan do tâi jepte Iranit njĂ« marrĂ«veshje mĂ« tĂ« mirĂ«.
A mund të ndodhë diçka e ngjashme tani? Sigurisht, kundërshtarët e Netanyahut besojnë se ai është tani pengesa kryesore për një marrëveshje armëpushimi.
Harris ka treguar se ajo mund tĂ« jetĂ« mĂ« e ashpĂ«r ndaj Izraelit se Joe Biden, diçka qĂ« Trump e ka kapur, duke thĂ«nĂ« nĂ« debat se zv.Presidentja âe urren Izraelinâ.Â
Palestinezët, thellësisht skeptikë për Donald Trump, por të tronditur nga paaftësia e administratës Biden për të ndalur luftën në Gaza, ndoshta janë të prirur ta shohin Harrisin si më të voglën nga dy të këqijat.
Ata kanë braktisur prej kohësh çdo nocion të SHBA-së si një ndërmjetës i ndershëm në Lindjen e Mesme, por do të kenë vënë re se Harris, ndryshe nga Trump, thotë se ajo është e përkushtuar ndaj shtetësisë palestineze.
Lavdërimi për Orbanin bën bujë në Hungari
Donald Trump lavdëroi kryeministrin hungarez.
âViktor Orban, njĂ« nga njerĂ«zit mĂ« tĂ« respektuar, e quajnĂ« njĂ« burrĂ« tĂ« fortĂ«. Ai Ă«shtĂ« njĂ« person i ashpĂ«r. I zgjuarâŠâÂ
Mediat pro-qeveritare hungareze e pranuan komplimentin. âNjohje e madhe!â u botua titulli nĂ« Magyar Nemzet.
Por portali i lajmeve kritik ndaj qeverisë 444 citoi Tim Walz, kandidatin e Harris për zv.President.
âAtij [Trump] iu kĂ«rkua tĂ« emĂ«ronte njĂ« lider botĂ«ror qĂ« ishte me tĂ«, dhe ai tha Orban. I dashur Zot. Kjo Ă«shtĂ« gjithçka qĂ« duhet tĂ« dimĂ«.âÂ
Viktor Orban e mbështeti Trumpin për president në vitin 2016 dhe po e mbështet fuqishëm sërish në nëntor.
Të dy burrat u takuan për herë të dytë këtë vit në shtëpinë e Trump në Florida më 12 korrik, pasi Orban vizitoi me radhë Kievin, Moskën dhe Pekinin.
Qeveria Orban po mbĂ«shtet si fitoren e Trump ashtu edhe aftĂ«sinĂ« e tij pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«.
âGjĂ«rat po ndryshojnĂ«. NĂ«se Trump kthehet, do tĂ« ketĂ« paqe. Ajo do tĂ« vendoset nga ai pa evropianĂ«t,â tha Balazs Orban, drejtori politik i Viktor Orban, pĂ«r BBC nĂ« korrik.
BBC, pĂ«rshtati nĂ« shqip ©LAPSI.ALÂ
The post Nga njĂ« cep i globit nĂ« tjetrin/ ĂfarĂ« mendoi bota pĂ«r debatin nĂ« SHBA appeared first on Lapsi.al.