Thirrjet e presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç, për riintegrimin e serbëve në veri të Kosovës, u mirëpritën nga Bashkimi Evropian si një lëvizje pozitive, por nuk u komentuan fare nga kryeministri i Kosovës, Albin Kurti.
Përkundër pyetjeve të përsëritura të Radios Evropa e Lirë, zyrtarët e Qeverisë së tij nuk treguan nëse do të pranojnë kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës.
Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca, i cili vjen nga partia e Kurtit, tha para gazetarëve se një veprim i tillë do të ishte antikushtetues.
AnĂ«tarja e kabinetit tĂ« Kurtit, ministrja e Jashtme, Donika GĂ«rvalla, tha se Vuçiç, me kĂ«rkesat e tij, synon tĂ« vazhdojĂ« âinstrumentalizimin e serbĂ«veâ tĂ« KosovĂ«s.
Për ekspertë të çështjeve ligjore, kthimi i serbëve në gjykata dhe prokurori mund të bëhet, por jo edhe i atyre në polici.
Pse serbët i braktisën institucionet dhe çka kërkoi Vuçiç?
Qindra pjesëtarë të komunitetit serb në veri dhanë dorëheqje nga institucionet e Kosovës, përfshirë komunat, policinë, gjykatat dhe prokurorinë, në nëntor të vitit 2022.
Kjo pasoi indinjatĂ«n e tyre me njĂ« vendim tĂ« QeverisĂ« sĂ« KosovĂ«s pĂ«r tâi zĂ«vendĂ«suar targat serbe tĂ« makinave me targa tĂ« KosovĂ«s.
Nga ajo kohë, kryetarët e komunave Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq, u zëvendësuan me udhëheqës shqiptarë, pasi komuniteti shumicë serb në zonë i bojkotoi zgjedhjet.
Në gjykata, prokurori dhe polici, punonjësit serbë nuk u kthyen.
NĂ« njĂ« adresim mĂ« 13 shtator nĂ« Beograd, presidenti i SerbisĂ«, Vuçiq, parashtroi disa kĂ«rkesa pĂ«r KosovĂ«n â mes tjerash: kthimin e serbĂ«ve nĂ« DrejtorinĂ« Rajonale tĂ« PolicisĂ« sĂ« KosovĂ«s pĂ«r veriun, kthimin e gjyqtarĂ«ve dhe prokurorĂ«ve serbĂ« nĂ« funksionet e tyre, si dhe shpalljen dhe mbajtjen e âzgjedhjeve lokale, tĂ« lira dhe demokratikeâ nĂ« veri.
âNuk i komentojmĂ« deklaratat politikeâ
Radio Evropa e LirĂ« pyeti MinistrinĂ« e PunĂ«ve tĂ« Brendshme tĂ« KosovĂ«s se a mund tĂ« rekrutohen policĂ«t serbĂ« qĂ« dhanĂ« dorĂ«heqje dhe si, por ajo kĂ«rkoi qĂ« pyetjet tâi dĂ«rgohen PolicisĂ« sĂ« KosovĂ«s.
Kjo e fundit tha shkurtimisht nĂ« pĂ«rgjigjen me shkrim se ânuk i komenton deklaratat e asnjĂ« personi/subjekti politikâ.
Ndërsa, sa i përket rekrutimit të kadetëve policorë, tha se konkursi bëhet publik, bashkë me kriteret e kërkuara.
A do ta konsiderojnë kthimin e serbëve Këshilli Prokurorial dhe ai Gjyqësor i Kosovës?
NĂ«se ka kĂ«rkesa pĂ«r kthim, KĂ«shilli Prokurorial i KosovĂ«s (KPK) tha se do tâi shqyrtojĂ« ato.
Por, thuhet nĂ« pĂ«rgjigjen dĂ«rguar REL-it, KPK-ja, deri mĂ« tash, ânuk ka pranuar asnjĂ« kĂ«rkesĂ« nga prokurorĂ«t serbĂ« pĂ«r kthimin e tyre nĂ« sistemin prokurorialâ.
Pa specifikuar shumĂ«, KĂ«shilli GjyqĂ«sor i KosovĂ«s tha pĂ«r Radion Evropa e LirĂ« se çështja e dorĂ«heqjeve tĂ« gjyqtarĂ«ve dhe tĂ« administratĂ«s sĂ« komunitetit serb, âdo tĂ« shqyrtohet nĂ« momentin qĂ« KGJK-ja e vlerĂ«son se Ă«shtĂ« koha e duhurâ dhe âsipas procedurĂ«s sĂ« pĂ«rcaktuar pĂ«r situata tĂ« tillaâ.
ĂfarĂ« thonĂ« ekspertĂ«t?
Ish-nënkryetari i Gjykatës Kushtetuese, Kadri Kryeziu, thotë për Radion Evropa e Lirë se riintegrimi i serbëve në institucionet e Kosovës do të ishte i mundur, por jo me automatizëm.
Sipas tij, zgjedhjet lokale nĂ« komunat veriore mund tĂ« shpallen sivjet, por vetĂ«m nĂ«se ka njĂ« vendim politik nga Qeveria, i cili do tâi dĂ«rgohej presidentes sĂ« vendit, Vjosa Osmani.
âMĂ« pas, varet prej diskrecionit tĂ« presidentes. NĂ«se ajo e sheh tĂ« arsyeshme politikisht dhe nĂ« aspektin e sigurisĂ«, mund tâi shpallĂ« zgjedhjet [lokale nĂ« komunat e veriut]â, thotĂ« Kryeziu.
Për kthimin e mundshëm të policëve serbë në funksionet e tyre, ai thotë se nuk mund të bëhet me automatizëm, pasi dorëheqjet e tyre janë miratuar nga institucioni përkatës.
âAta qĂ« japin dorĂ«heqje nga policia, nuk mund tĂ« kthehen. VetĂ«m nĂ« rastet kur dikush Ă«shtĂ« i sĂ«murĂ«, apo ka probleme tĂ« natyrĂ«s familjare⊠pĂ«rndryshe nuk mund tĂ« kthehet mĂ«â, sqaron Kryeziu.
Por, situata qëndron ndryshe me gjyqtarët dhe prokurorët, sipas tij, pasi dorëheqjet e tyre nuk janë formalizuar dhe institucionet përkatëse mund ta konsiderojnë kthimin e tyre.
Astrit Kolaj, nga Instituti i Kosovës për Drejtësi, thotë po ashtu se prokurorët dhe gjyqtarët serbë do të mund të ktheheshin në pozitat e tyre përmes një kërkese që do ta bënin në Këshillin Prokurorial dhe atë Gjyqësor të Kosovës.
âTĂ« dy kĂ«shillat duhet tĂ« mblidhen dhe tâi marrin vendimet pĂ«r kthimin e tyreâ, thotĂ« ai pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
âKy do tĂ« ishte njĂ« lloj gjesti i mirĂ«, njĂ« lloj vullneti, i cili do tĂ« dĂ«shmonte se Republika e KosovĂ«s Ă«shtĂ« e drejtĂ« dhe e barabartĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« qytetarĂ«t e sajâ, shton Kolaj.
PĂ«r policĂ«t, edhe ai thotĂ« se nuk mund tĂ« kthehen me automatizĂ«m, por se âkanĂ« tĂ« drejtĂ« tĂ« konkurrojnĂ« pĂ«r tâu bĂ«rĂ« pjesĂ« e PolicisĂ« sĂ« KosovĂ«s, nĂ« rast tĂ« hapjes sĂ« konkursit nga ky institucionâ.
Integrimi i serbëve
Popullata serbe nĂ« veri tĂ« KosovĂ«s â e dirigjuar nga Serbia dhe strukturat e saj paralele nĂ« vend â vĂ«shtirĂ« u bindet vendimeve tĂ« institucioneve tĂ« KosovĂ«s.
Për pasojë, zona shndërrohet shpesh në vatër tensionesh.
Integrimi i pjesëtarëve të komunitetit serb në institucionet e Kosovës ka qenë pjesë e disa marrëveshjeve që Kosova dhe Serbia kanë arritur në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve.
Duke komentuar kĂ«rkesat e Vuçiqit, Konjufca tha se ai po tenton tĂ« ruajĂ« nĂ« KosovĂ« âatĂ« qĂ« nuk e ka mĂ«â.
âAi, faktikisht, po e kĂ«rcĂ«non RepublikĂ«n e KosovĂ«s pĂ«rmes konferencĂ«s sĂ« tij pĂ«r shtyp, mirĂ«po ky Ă«shtĂ« njĂ« kĂ«rcenim, i cili, ta them tĂ« drejtĂ«n, nuk na bĂ«n shumĂ« pĂ«rshtypje. Ne nuk frikĂ«sohemi, nuk shqetĂ«sohemi, sepse nĂ« atĂ« pjesĂ« tĂ« vendit janĂ« institucionet e KosovĂ«s, janĂ« institucionet e sigurisĂ«, janĂ« institucionet politike, janĂ« komunat qĂ« funksionojnë⊠ĂshtĂ« shans i humbur i qytetarĂ«ve qĂ« kanĂ« mendime tĂ« tjera pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« procesin politik edhe pĂ«r tĂ« qenĂ« bashkĂ«pjesĂ«marrĂ«s nĂ« procesin politik. Pas kĂ«saj qĂ« ka ndodhur, vendi e ka marrĂ« njĂ« drejtim tĂ« riâ, tha Konjufca.
KĂ«tĂ« vit, Qeveria e KosovĂ«s ndĂ«rmori disa hapa â si heqja e dinarit serb nga pĂ«rdorimi dhe mbyllja e strukturave paralele serbe â nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« shtrirĂ« sa mĂ« shumĂ« autoritetin e saj nĂ« veri.
Vendimet hasën në kritikat e aleatëve perëndimorë, të cilët i cilësuan si hapa të pakoordinuar dhe me rrezik për rritjen e tensioneve.
Kërkesat e fundit të Vuçiqit, BE-ja tha se janë pozitive dhe i bëri thirrje edhe Prishtinës, edhe Beogradit që të angazhohen në mënyrë konstruktive në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve.
âNe e mirĂ«presim gatishmĂ«rinĂ« e shprehur nga presidenti Vuçiq pĂ«r tĂ« vazhduar angazhimin nĂ« dialogun e lehtĂ«suar nga BE-jaâ, tha zĂ«dhĂ«nĂ«si i BE-sĂ«, Peter Stano, pĂ«r REL-in.
Derisa kryenegociatorët e Kosovës dhe të Serbisë, Besnik Bislimi dhe Petar Petkoviq, e konfirmuan shkuarjen në Bruksel më 17 shtator, për një takim të mundshëm të përbashkët, një rund i ri i bisedimeve mes Kurtit dhe Vuçiqit nuk duket në horizont.
Për herë të fundit ata u takuan më 14 shtator, 2023./rel
The post Analiza e REL: A do tâi kthejnĂ« institucionet e KosovĂ«s serbĂ«t qĂ« dhanĂ« dorĂ«heqje? appeared first on Gazeta Shqiptare Online.