Policia e Shtetit ka dalë me një njoftim urgjent për të gjithë qytetarët që janë përdorues të Facebook apo të rrjeteve të tjera sociale.
Policia bën apel që qytetarët të tregojnë kujdes nëse ju mbërrijnë në telefonin e tyre mesazhe lidhur me të dhënat personale, pasi ato synojnë tu vjedhin llogarinë e Whatsapp.
Njoftimi:
Sektori për Hetimin e Krimeve Kibernetike në DVP Tiranë gjatë monitorimit të vazhdueshëm të burimeve të hapura të informacionit dhe platformave virtuale, me qëllim evidentimin e veprimtarive të kundraligjshme kryesisht në fushën e krimeve kibernetike, ka konstatuar mesazhe të maskuara si ato të kompanisë Meta Platforms, drejt numrave të telefonit, për konfirmimin e të dhënave në rrjetin social Facebook, të lidhura me shërbimin Facebook Ads, (por jo vetëm).
Në këto mesazhe pretendohet verifikimi i llogarive në Facebook ose në të kundërt, llogaria do të mbyllet.
Mesazhet mashtruese kanë si synim orientimin e poseduesve të llogarive drejt linqeve mashtruese me qëllim marrjen në posedim të llogarive tëpersonave të mashtruar, në menyrë të padrejtë.
Sektori pĂ«r Hetimin e Krimeve Kibernetike nĂ« DVP TiranĂ« bĂ«n thirrje qĂ« nqs jeni ose dyshoni se mund tĂ« jeni i prekur nga dĂ«rgimi i kĂ«tyre mesazheve, tĂ« paraqiteni pranĂ« zyrave tona, si dhe kĂ«shillon qĂ« tĂ« mos kryeni asnjĂ« veprim kundrejt kĂ«tyre mesazheve, tĂ« cilat mund tĂ« vijnĂ« nga numra kryesisht tĂ«Â
Kryeministri i Britanisë së Madhe, Keir Starmer, gjatë një konference shtypi në Romë, së bashku me homologen e tij italiane, Giorgia Meloni, ka vlerësuar përparimin e Italisë në trajtimin e emigracionit të paligjshëm.
Gjatë konferencës së përbashkët, të dy udhëheqësit u shprehen se kanë rënë dakord të intensifikojnë përpjekjet për të luftuar trafikimin e qenieve njerëzore.
âĂshtĂ« qartĂ« njĂ« fenomen qĂ« prek tĂ« gjithĂ« kontinentin evropian,â tha Meloni, duke shtuar se Italia dhe Britania e Madhe do tĂ« bashkojnĂ« pĂ«rpjekjet shumĂ« mĂ« tepĂ«r.
Starmer nga ana tjetër vlerësoi progresin të Italisë në adresimin e nxitësve të migrimit si dhe masat për të luftuar bandat e trafikantëve. Ai tha se ishte i interesuar për punën e Italisë që parandalon emigrantët të arrijnë në vend, si dhe marrëveshjen e saj për emigrantët me Shqipërinë.
Ndërkohë, Meloni tha se shqetësimet për shkeljet e të drejtave të njeriut në marrëveshjen e emigrantëve Itali-Shqipëri ishin sipas saj plotësisht të pabaza.
âJemi dakord edhe pĂ«r faktin se nuk duhet tĂ« kemi frikĂ« tĂ« eksplorojmĂ« zgjidhje tĂ« reja pĂ«r menaxhimin e emigrantĂ«ve, folĂ«m pĂ«r protokollin Itali-ShqipĂ«ri pĂ«r tĂ« cilin qeveria britanike i kushton shumĂ« vĂ«mendje, ne ofruam elementĂ« pĂ«r mĂ« mirĂ«. kuptoni kĂ«tĂ« mekanizĂ«m. Ne po punojmĂ« me seriozitet tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m pĂ«r projektin e ShqipĂ«risĂ«, do tĂ« duhen edhe disa javĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« perfekt, do tĂ« kisha preferuar qĂ« tĂ« niste mĂ« herĂ«t, por ne i kemi sytĂ« tĂ« fokusuar tek kjo nismĂ«, nĂ«se kjo kĂ«rkon edhe pak ditĂ«. nuk mĂ« shqetĂ«sonâ, tha kryeministrja Giorgia Meloni nĂ« deklaratat e saj.
Nga Gazeta âSIâ â Departamenti Amerikan i Shtetit i bĂ«ri thirrje ShqipĂ«risĂ« qĂ« tĂ« intensifikojĂ« luftĂ«n kundĂ«r korrupsionit, pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr kĂ«shtu investimet e huaja.
âKorrupsioni Ă«shtĂ« njĂ« problem madhor jo vetĂ«m nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor apo nĂ« ShqipĂ«ri, por edhe nĂ« shumĂ« vende tĂ« tjera nĂ« botĂ«. Por nĂ«se do tĂ« tĂ«rheqĂ«sh investime, duhet ta luftosh kĂ«tĂ« fenomen dhe tĂ« ndryshosh sjellje. Mendoj se ShqipĂ«ria ka bĂ«rĂ« njĂ« progres tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« drejtim. SPAK ka bĂ«rĂ« punĂ« thelbĂ«sore dhe me aq sa kam parĂ«, gĂ«zon respektin e qytetarĂ«ve. NĂ«se mund tĂ« zhvillosh njĂ« organizatĂ« qĂ« ndihmon vendin tĂ« dalĂ« nga korrupsioni do tĂ« dĂ«rgosh njĂ« sinjal tĂ« fortĂ« tek investitorĂ«t potencialĂ«. Korrupsioni dhe mungesa e transparencĂ«s janĂ« tĂ« gjitha çështje qĂ« duhet tĂ« adresohen qĂ« vendet e Ballkanit tĂ« arrijnĂ« njĂ« standard qĂ« tĂ« bĂ«hen pjesĂ« e BEâ, thotĂ« Collen Hyland, Drejtore pĂ«r ĂĂ«shtjet e EuropĂ«s nĂ« DASH gjatĂ« njĂ« conference pĂ«r ekonomitĂ« e Ballkanit PerĂ«ndimor.
Veç luftës ndaj korrupsionit, një tjetër çështje që Shqipëria duhet të adresojë është mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar, thekson Banka Botërore.
âNĂ«se fokusohemi te kapitali njerĂ«zor do tĂ« thotĂ« tĂ« evidentosh çështjet te tĂ« cilat mund tĂ« ndĂ«rhysh. Duhet tĂ« edukohen tĂ« rinjtĂ« pĂ«r tĂ« qenĂ« ekonomikisht aktivĂ« dhe tĂ« gjejnĂ« vende tĂ« mira pune. Ka shumĂ« gra qĂ« nuk mund tĂ« punojnĂ« sepse duhet tĂ« kujdesen pĂ«r fĂ«mijĂ«t apo sepse shkollat mbyllen shpejt. Ato mund tĂ« punojnĂ« vetĂ«m diçka tĂ« pjesshme. Duhet bĂ«rĂ« diçka nĂ« kĂ«tĂ« drejtim pĂ«r integrimin e tyre. Po ashtu, ka tĂ« rinj qĂ« janĂ« jashtĂ« edukimit dhe tregut tĂ« punĂ«s. Mund tĂ« ofrohen trajnime pĂ«r taâ, shprehet Emanuel Salinas, menaxher i BankĂ«s BotĂ«rore nĂ« ShqipĂ«ri.
Gjatë një konference me fokus rritjen ekonomike përmes investimeve inteligjente, Banka Botërore bëri apel për edhe për uljen e mëtejshme të numrit të shqiptarëve që jetojnë në varfëri duke treguar se përllogaritën rreth 360.000 ose 14% e popullsisë së Shqipërisë, që jeton në varfëri.
â13.7% e popullsisĂ« Ă«shtĂ« nĂ« varfĂ«ri. NdĂ«rkohĂ« ka shumĂ« tĂ« tjerĂ« qĂ« gjenden nĂ« situatĂ« vulnerabĂ«l, qĂ« gjenden nĂ« kufirin pĂ«r tâu bĂ«rĂ« tĂ« varfĂ«r. Nga ana tjetĂ«r nuk po ka mjaftueshĂ«m kujdes pĂ«r kapitalin njerĂ«zor. Po ka shumĂ« vĂ«mendje ndaj emigrimit sesa ndaj kapitalit njerĂ«zor. Emigrimi Ă«shtĂ« njĂ« proces, dhe nuk duhet menduar pĂ«r ta ndaluar. Kapitali njerĂ«zor duhet trajtuar mĂ« me kujdes. Duhet tĂ« punojmĂ« pĂ«r edukimin dhe aftĂ«simin e tĂ« rinjveâ, tha Salinas.
Nga Gazeta âSIâ â Bizneset shqiptare janĂ« optimiste pĂ«r integrimin nĂ« BE dhe presin njĂ« pĂ«rmirĂ«sim tĂ« situatĂ«s nĂ« rast anĂ«tarĂ«simi.
Sipas të dhënave të publikuara nga Barometri i Ballkanit për vitin 2024, 80% e sipërmarrjeve në Shqipëri presin benefite nga aderimi në Bashkimin Europian, norma më e lartë në rajon.
Bizneset serbe janë më skeptikët në këtë aspekt me vetëm 38% e të cilave mendojnë se anëtarësimi në BE përkthehet në përfitim.
Klima e biznesit në Shqipëri është përmirësuar gjatë vitit të fundit sipas anketës, ku 38% e bizneseve vërejnë përmirësim, duke u rreshtuar të parët në rajon. 25% e bizneseve shqiptare thonë se klima është përkeqësuar dhe 36% nuk ka pasur ndryshime.
Lidhur me pengesat që hasin sipërmarrjet në Shqipëri, 47% e bizneseve listojnë i ngërçin më të madh sistemin tatimori dhe me 25% rregullatoret e pagës minimale.
Uragani âBorisâ, i cili po godet EvropĂ«n Qendrore dhe Lindore, vazhdon tĂ« shkaktojw viktima dhe dĂ«me. GjatĂ« fundjavĂ«s, numri ishte tashmĂ« tetĂ« tĂ« vdekur dhe dhjetĂ«ra mijĂ«ra tĂ« evakuuar midis PolonisĂ«, RepublikĂ«s Ăeke, RumanisĂ« dhe AustrisĂ«.
Vala e motit të keq nuk pushon dhe sot janë shënuar edhe dy vdekje të tjera në Austri dhe pesë në Poloni, ndërsa vala e motit të keq është përhapur në Hungari, Sllovaki dhe Gjermani.
KĂ«shtu, numri i pĂ«rgjithshĂ«m i viktimave rritet nĂ« 15, ndĂ«rsa ka ende shtatĂ« tĂ« zhdukur nĂ« njĂ« zonĂ« nĂ« kufirin midis RepublikĂ«s Ăeke dhe PolonisĂ«, ku njĂ« digĂ« u shemb tĂ« dielĂ«n.Â
Numri i të vdekurve është i shpërndarë si më poshtë:
Gazeta Si â Gabimi edhe kĂ«tĂ« herĂ« ishte nĂ« vendosjen e perimetrit. NĂ« Butler, Pensilvani, Thomas Crooks ishte nĂ« gjendje tĂ« vendosej nĂ« çatinĂ« e njĂ« ndĂ«rtese tĂ« pambikĂ«qyrur. NĂ« Mar a Lago, Ryan Routh iu afrua objektivit, sepse jo e gjithĂ« fusha e golfit ishte me njerĂ«z.
Një pikë e dobët që tashmë është shfaqur në raportet e mëparshme, ku vihej në pah vështirësia për të mbrojtur Donald Trump kur ai i përkushtohet sportit të tij të preferuar.
ShĂ«rbimi Sekret ka pĂ«r detyrĂ« tĂ« krijojĂ« njĂ« âflluskĂ«â pĂ«r tĂ« mbrojtur personalitetin nĂ« ngjarje dhe kur udhĂ«ton nĂ« procesione.
Një rreth i gjerë largon kërcënimet e mundshme, por kërkon një numër të madh agjentësh. Që nuk mjaftojnë kurrë.
NĂ« Florida zyrtarĂ«t u kufizuan nĂ« mbrojtjen e ngushtĂ« dhe fatmirĂ«sisht ârojaâ punoi falĂ« reagimit tĂ« shpejtĂ« tĂ« eskortĂ«s.
NĂ« realitet do tĂ« kishte shĂ«rbyer pĂ«r tĂ« izoluar tĂ« gjithĂ« kompleksin, njĂ« âtrajtimâ i cili megjithatĂ« i rezervohet vetĂ«m presidentit.
Tani, nĂ« fakt, Ă«shtĂ« vendosur qĂ« tĂ« shtrihet edhe tek âThe Donaldâ dhe kjo do tĂ« sjellĂ« nevojĂ«n pĂ«r tĂ« pasur burra tĂ« tjerĂ« nĂ« terren. Kush e di, ata mund tĂ« kĂ«rkojnĂ« ndihmĂ« nga Pentagoni.
Pas atentatit në Butler, u njoftua mbështetja e ardhshme e ushtrisë për të rritur kontigjentin për të garantuar VIP-at, një rol në krahun e federalëve, sigurisht jo një angazhim i drejtpërdrejtë.
Nuk mjafton shtimi i âkalorĂ«sisĂ«â, sepse nevojitet njĂ« element i dytĂ«: koordinimi ndĂ«rmjet forcave tĂ« ndryshme policore tĂ« pĂ«rfshira nĂ« mision. Departamentet lokale ndĂ«rhyjnĂ« sĂ« bashku me ShĂ«rbimin Sekret â pa njerĂ«z â me stafin e tyre.
Patrullat, snajperët, ekipet e qenve, trafiku rrugor. Një vendosje në dukje e fuqishme, me kusht që lëvizjet të jenë të sinkronizuara në mënyrë perfekte.
Lëndimi i ish-presidentit në Butler, tregoi se jo gjithçka funksionon automatikisht. Në takimet përgatitore, drejtuesit e sigurisë kishin identifikuar si problematike ndërtesën e përdorur nga Crooks si lokacion, kishin planifikuar ta izolonin atë me agjentë vendas dhe kishin menduar gjithashtu të vendosnin flamuj të mëdhenj dhe struktura të tjera për të mbrojtur skenën.
Në ditën e tubimit, megjithatë, ata kuptuan se disa nga urdhrat nuk ishin zbatuar. Gabimisht, për shkak të mungesës së stafit.
Kështu u hap një gropë në perimetër. Për më tepër, sistemi i komunikimit midis sekretarit dhe kolegëve vendas nxori në pah problemet teknike dhe krijoi vonesa që mund të kishin qenë fatale për kandidatin republikan.
Vetëm pas atij sulmi u shtuan panele të mëdha antiplumb para podiumit, ku Trump do të shfaqej pasi kishte refuzuar ftesën për të hequr dorë nga takimet në natyrë.
AgjentĂ«t duhet tĂ« mendojnĂ« pĂ«r gjithçka, sepse nĂ«se ata âstudojnĂ«â me kujdes zonĂ«n e pĂ«rdorimit nga ai, kĂ«shtu veprojnĂ« edhe sulmuesit e mundshĂ«m.
Me kĂ«tĂ« tĂ« fundit qĂ« ka njĂ« avantazh ndaj tĂ« pares, pasi ata mund tĂ« zgjedhin pikĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« (ose mĂ« tĂ« lehtĂ«) pĂ«r tâiu afruar objektivit.
NĂ« disa raste ata i kushtojnĂ« muaj planifikimit tĂ« gjestit tĂ« tyre. Thomas Crooks shkonte rregullisht nĂ« poligon, bĂ«nte bomba nĂ« shtĂ«pi, kishte blerĂ« materialin e nevojshĂ«m âlogjistikâ dhe kishte bĂ«rĂ« kĂ«rkime nĂ« internet.
Do tĂ« shohim se çfarĂ« zbulojnĂ« hetimet pĂ«r Routh-in, njĂ« 58-vjeçar me precedentĂ« penalĂ« dhe profil tĂ« dyshimtĂ«, i pajisur me kallashnikov, i cili arriti tĂ« depĂ«rtonte fshehurazi nĂ« âvrimatâ e rezidencĂ«s dhe ishte i mirĂ«informuar pĂ«r praninĂ« e Trumpit.
TashmĂ« mĂ« 18 gusht, njĂ« artikull nĂ« gazetĂ«n âWashington Postâ, raportoi se Donald ishte shumĂ« i ekspozuar nĂ« fushĂ«n e Mar e Lagos, duke shkaktuar frikĂ«n e ShĂ«rbimit Sekret pĂ«r vĂ«shtirĂ«sinĂ« e shmangies sĂ« rreziqeve nĂ« atĂ« kontekst.
Nga Ross Clark* -Dërgimi i azilkërkuesve në Ruanda, do të ishte një dhunim moral. Këtë e dimë sepse ministrat laburistë e thonin gjithë kohën kur qeveria tjetër donte ta bënte.
FatmirĂ«sisht ka njĂ« alternativĂ« mĂ« etike: Tâi dĂ«rgojmĂ« nĂ« ShqipĂ«ri. Diçka qĂ« Keir Starmer po konsideron, pas njĂ« takimi me homologen italiane, Giorgia Meloni, qeveria e sĂ« cilĂ«s ka reduktuar ndjeshĂ«m varkat me emigrantĂ« gjatĂ« vitit tĂ« shkuar.
Starmer tha se ai ishte âi interesuarâ pĂ«r tĂ« parĂ« se si do tĂ« zhvillohet skema nĂ« ShqipĂ«ri nga qeveria italiane.
Ky është një shembull konkret se si një qeveri propozon masa të njëjta më ato që ka dënuar më herët.
Kur Rishi Sunak po bashkëpunonte me Melonin për një raport vitin e shkuar, ajo ishte një neo-fashiste dhe papritur u bë një lidere e respektuar me ide që na ndihmojnë.
NĂ« kĂ«tĂ« politikĂ« ka dhe njĂ« tjetĂ«r hipokrizi â njĂ« vend me europianĂ« tĂ« bardhĂ« Ă«shtĂ« i besueshĂ«m, ndĂ«rsa njĂ« vend afrikan jo.
Ministrat laburistë argumentojnë se skema e Shqipërisë është ndryshe nga ajo e Ruandës.  Ata mund të thonë se, në rastin e parë, azilkërkuesit do të kenë një shans të kthehen në Britani nëse aplikimet janë të suksesshme, ndërsa në rastin e dytë ata do të duhej të qëndronin në Ruanda. Megjithatë, ky është një dallim akademik nëse jeni një refugjat i vërtetë që po ikën për të shpëtuar jetën tuaj. Në fund të fundit, sistemi i azilit supozohet të funksionojë në bazë të faktit se ju kërkoni strehim në vendin e parë në të cilin futeni.
Rregulli i qeverisjes është ky: idetë e konservatorëve janë të gabuara, por versionet e laburistëve janë në rregull.
MegjithatĂ«, njĂ« qeveri laburiste ka njĂ« avantazh kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r njĂ« politikĂ« si dĂ«rgimi i azilkĂ«rkuesve jashtĂ« shtetit. Opozita zyrtare â pra konservatorĂ«t â nuk ka gjasa tĂ« jenĂ« kundĂ«r. Opozita kryesore me siguri do tĂ« vijĂ« nga brenda PartisĂ« Laburiste. Por me njĂ« shumicĂ« prej 170, kjo nuk ka rĂ«ndĂ«si.
Ish-kryeministri Sali Berisha ka publikuar përmes një konference virtuale për shtyp për mediat dokumentet që sipas vërtetojnë se ka qenë Edi Rama në detyrën e kryetarit të Bashkisë dhe jo ai që ka ndryshuar destinacionin e zonës sportive Partizani në zonë banimi.
âSPAK fshehin dokumentin zyrtar qĂ« fakton se ky ndryshim destinacioni ishte vendosur me 12.05.2006 me vendim tĂ« KĂ«shillit Teknik tĂ« KRRT, i cili pĂ«rbĂ«hej nga 10 drejtorĂ« tĂ« Edi RamĂ«s dhe ajo qĂ« ishte mĂ« e veçanta e kĂ«tij vendi, ishte se ai Ă«shtĂ« marrĂ« pas asnjĂ« kĂ«rkese tĂ« pronarĂ«ve tĂ« tokĂ«s dhe tĂ« institucioneve qĂ« administronin klubin Partizani. Ky vendim Ă«shtĂ« marrĂ« 10 ditĂ« pĂ«rpara se pronaret e tokĂ«s tĂ« lidhnin kontratĂ« me kompaninĂ« e ndĂ«rtimit.
Mbi bazën e këtij ndryshimi destinacioni, Edi Rama përmes Këshillit Teknik të Bashkisë përcaktonte se cila çështje hynte në rendin e ditës të KRRT
Pra, destinacionin e ndryshoi Edi Rama me datën 12.5.2006 në Këshillin Tektik të Bashkisë së Tiranës dhe pastaj 10 ditë më vonë në Këshillin e Rregullimit të Territorit, të kryesuar jo nga Sali Berisha, por nga Edi Rama.
Me këtë rast ftoj çdo shqiptar, çdo qytetar, pavarësisht nga bindjet e tij politike, të shtrojmë disa pyetje.
Së pari, çfarë e detyroi Edi Ramën të ndryshojë destinacionin nga zonë sportive në zonë urbane, pa asnjë kërkesë nga pronarët, por dhe pa asnjë kërkesë apo miratim paraprak të institucioneve që administronin dhe kishin në inventar zonën.
Kurrë një kryetar bashkie nuk mund të merrte një vendim të tillë duke shkelur çdo ligj te vendit.
Prapa këtij akti të pashembullt qëndrojnë interesa mafioze plaçkitëse të Edi Rames dhe rrethit të tij fare të ngushtë.
Tani ju ftoj, lidhur me këtë, të shtrojmë pyetjen tjetër?
A duhej pyetur, për llogari dhe leverdi të kujt vendos ndryshimin e destinacionit nga zonës sportive në zonë urbane Edi Rama, pa miratimin e institucioneve shtetërorë që kishin në administrim apo në inventar këtë zonë?
PĂ«r llogari dhe leverdi tĂ« kujt vendosi Edi Rama tĂ« ndryshojĂ« destinacionin e zonĂ«s pa asnjĂ« kĂ«rkesĂ« nga pronarĂ«t?â, tha Berisha. Po pse ai nuk e ankimoi? âEdi Rama solli 6 muaj pas miratimit nĂ« KRRT, solli nĂ« KRTRSH pĂ«r pĂ«r tĂ« miratuar ex-lege kĂ«tĂ« projekt me shumĂ« tĂ« tjera! Shtoj kĂ«tu se Kushtetuta dhe Karta e AutonomisĂ« Rajonale dhe lokale tĂ« Kongresit te Autoriteteve Vendore tĂ« KĂ«shillit tĂ« EuropĂ«s nuk lejoi ndĂ«rhyrjen e KRTRSH nĂ« vendimet e KRRT. NdĂ«rhyrja e bĂ«rĂ« pĂ«r nyjĂ«n e Zogut tĂ« Zi, kishte skaduar aktin normativ. NjĂ« muaj pas firmosje tĂ« kĂ«tij projekti tĂ« sjellĂ« nga Edi Rama, Gjykata Kushtetuese ndaloi çdo ndĂ«rhyrje tĂ« ekzekutivit nĂ« kompetencat urbanistike tĂ« qeverive vendore.
Shtoj kĂ«tu se Edi Rama miratoi lejen e sheshit tĂ« ndĂ«rtimit me vendimin e KRRT nr. 136 date 29.12.2007â.
Lidhur me pagesat që Jamarbër Malltezi dhe e bija Argita kanë bërë në adresë të tij qoftë për kujdes shëndetësor por edhe për mbrojtjen ligjore të tij në Britani dhe Francë, Berisha tha se ndihma ka qenë pjesë e solidaritetit familjar.
âLidhur me shĂ«rbimet shĂ«ndetĂ«sore. Po ju rrĂ«fej njĂ« sekret. NĂ« tĂ« gjitha rastet nĂ« mĂ«nyrĂ« absolute ajo ka marrĂ« njĂ« porosi nga unĂ«; kĂ«to shpenzime do ti marrĂ«sh nga kursimet e mi. Ajo nuk e ka zbatuar kĂ«tĂ« porosi. Ajo ka gjykuar se kĂ«to shpenzime ti pĂ«rballojĂ« me kursimet e saj. Dhe unĂ« i jam shumĂ« mirĂ«njohĂ«s pĂ«r kĂ«tĂ«, asaj, Abit dhe cilido qĂ« ka kontribuar. Ne jemi njĂ« familje me solidaritet tĂ« madh familjar, si çdo familje shqiptare. UnĂ« nuk mund tĂ« them se do ta shtyja mĂ« tutje kĂ«tĂ« problem, me fĂ«mijĂ«t e mi.
PĂ«rsa i pĂ«rket pagesave pĂ«r avoketĂ«rit. Ato janĂ« pagesa tĂ« cilat janĂ« bĂ«rĂ« ashtu siç thua ti, po duhet tĂ« kuptoni njĂ« gjĂ«: janĂ« tĂ« gjitha hua tĂ« 4 personave qĂ« janĂ« nĂ« procesin e shpalljes ânon grataâ nga lotimi korruptiv i Edi RamĂ«s, Xhorxh Soros, McGonigal dhe jo vetĂ«m, pranĂ« sekretarit tĂ« Shtetit, Blinken.
Lidhur me ndonjĂ« transferentĂ« qĂ« ka bĂ«rĂ« JamarbĂ«r Malltezi, me porosi tĂ« Argita Malltezit, e cila nuk ka qenĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, ata i kanĂ« zgjidhur problemin fill mbrapa dhe Ă«shtĂ« çdo gjĂ« nĂ« kĂ«tĂ« kuadĂ«r. Pra nuk ka nĂ« mĂ«nyrĂ« absolute asnjĂ« shkelje ligjoreâ, tha Berisha. Â
Ky proces ka nisur para 12 vjetësh dhe është dashur bashkëpunimi me studio kinematografike në disa vende të botës, deri në Indi.
Ndërsa vijon restaurimi, njëkohësisht vijon edhe debati nëse duhen shfaqur apo jo filmat e periudhës së komunizmit.
Për ata që punojnë çdo ditë me filmin, fondi është një pasuri që duhet ruajtur në origjinalitetin e tij.
Pastrimi i shiritit filmik në Arkivën e filmit shqiptar.
Restaurimi i fondit filmik në Shqipëri nisi në vitin 2012. Ky proces u pa i rëndësishëm jo vetëm për shkak të zhvillimit të teknologjisë, që filmat shqiptarë të bëheshin të qasshëm edhe në formatin digjital, por edhe për faktin se disa prej tyre rrezikonin të dëmtoheshin dhe të mos ekzistonin më.
Eriona Vyshka, redaktore në Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit në Shqipëri, thotë për Radion Evropa e Lirë se, deri më tani, janë restauruar 20 filma.
âNĂ« Arkiv kemi 6.600 tituj filmash, jo vetĂ«m shqiptarĂ«, por edhe tĂ« huaj â gjysma prodhime tĂ« ish-Kinostudios, gjysma janĂ« filma tĂ« huaj qĂ« kanĂ« qarkulluar deri nĂ« rĂ«nien e regjimit komunist nĂ« vendin tonĂ«. NĂ«se i pĂ«rkthejmĂ« nĂ« akte filmike, janĂ« 45 mijĂ«, qĂ« mbahen nĂ« gjashtĂ« vend-ruajtje. Deri tani janĂ« restauruar 20 filmaâ, thotĂ« Vyshka.
Eriona Vyshka, redaktore ne AQFSH, thotë se disa prej pajisjeve të përdorura për xhirime, janë prodhim i vitit 1927.
Procesi, sipas saj, është mjaft i rëndësishëm, jo vetëm për ta pasur filmin të ruajtur në mënyrë digjitale, por edhe për ta shfaqur në një cilësi të mirë të figurës dhe zërit.
Përzgjedhja e filmave për restaurim
Vyshka sqaron se pĂ«rzgjedhja e filmave qĂ« restaurohen, bazohet nĂ« disa kritere apo kĂ«rkesa. Filmi i parĂ« qĂ« u restaurua ishte âNĂ«ntori i dytĂ«â.
âU vendos tĂ« ishte i pari qĂ« do tĂ« restaurohej, pĂ«r shkak se donim tĂ« shfaqej nĂ« 100-vjetorin e pavarĂ«sisĂ« sĂ« ShqipĂ«risĂ« [nĂ«ntor, 2012]. U bashkĂ«punua me njĂ« kompani amerikane dhe filmi u dĂ«rgua nĂ« Virxhinia, nĂ« laboratorin âColorlabââ, thotĂ« Vyshka.
PĂ«r restaurimin e filmit âLulĂ«kuqet mbi mureâ u vendos pĂ«r faktin se do tĂ« shfaqej nĂ« aktivitete ndĂ«rkombĂ«tare, sipas saj.
âIshte njĂ« film qĂ« i fliste audiencĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare. Kishim mundĂ«si ta shfaqnim nĂ« Lion tĂ« FrancĂ«s nĂ« njĂ« festival tĂ« filmit arkivor. MĂ« pas u pĂ«rfshi edhe nĂ« njĂ« program tremujor tĂ« ARTE-s, televizion franko-gjerman, qĂ« ka njĂ« seksion tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r filmat evropianĂ« klasikĂ«. ĂshtĂ« ende duke u shfaqur dhe do tĂ« vazhdojĂ« deri nĂ« fund tĂ« shtatoritâ, thotĂ« Vyshka.
Ajo tregon se ky film Ă«shtĂ« titruar nĂ« gjashtĂ« gjuhĂ« tĂ« huaja â italisht, anglisht, gjermanisht, frĂ«ngjisht, polonisht dhe çekisht â punĂ« kjo qĂ« bĂ«het nga Arkivi.
âEdhe pse vend i vogĂ«l dhe i izoluar, mendoj se kemi pasur njĂ« ndĂ«rmarrje tĂ« madhe qĂ« i dedikohej kinematografisĂ«. Publiku evropian dhe ai botĂ«ror duan ta zbulojnĂ« kĂ«tĂ« kinematografiâ, thotĂ« Vyshka, teksa flet pĂ«r rĂ«ndĂ«sinĂ« e promovimit tĂ« kinematografisĂ« shqiptare nĂ« botĂ«.
Si restaurohet një film?
Specialistja e Arkivit shpjegon se hapi i parë për restaurimin e një filmi, është pastrimi i shiritit nga pluhurat apo çdo mbetje tjetër që mund të ketë marrë, për shkak të periudhës së gjatë që nga prodhimi i tij.
Më pas, restaurimi kalon në dy faza. E para është kthimi i këtij shiriti filmik në një dosje digjitale me rezolucion të lartë. Deri tani, ky proces është realizuar jashtë Shqipërisë, në shtete me të cilat janë lidhur kontrata bashkëpunimi.
âPara disa muajsh, nĂ« Arkiv kemi siguruar skanerin tonĂ«, njĂ« pajisje qĂ« mundĂ«son kalimin e shiritit filmik nĂ« dosje digjitale me njĂ« rezolucion shumĂ« tĂ« lartĂ«. NĂ«se mĂ« herĂ«t ishim tĂ« detyruar qĂ« shiritin filmik ta dĂ«rgonim fizikisht nĂ« shtetin ku do tĂ« kryhej ky proces, tani kĂ«tĂ« fazĂ« tĂ« parĂ« tĂ« restaurimit e kryejmĂ« kĂ«tuâ, thotĂ« Vyshka.
Aktori Shkelzen Shala gjatĂ« njĂ« momenti gazmor derisa po xhirohej filmi âNjĂ« ditĂ« nĂ« Apolloniâ.
Faza e dytë e restaurimit, sipas saj, kryhet në shtetin ku janë bërë marrëveshje me kompani të specializuara për procesin.
Puna në këtë fazë përfshin riparimin e imazheve që kanë nisur të dëmtohen, apo të shfaqin shenja a njolla, dhe përforcimin e ngjyrave, por gjithnjë duke ruajtur çdo element të origjinalitetit të veprës.
MĂ« pas, me kthimin e materialit tĂ« restauruar, puna iu kalon montazherĂ«ve, pĂ«r tâi lidhur tĂ« gjitha pjesĂ«t nĂ« njĂ« tĂ« tĂ«rĂ« dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar filmin e restauruar.
Titrimi në cilëndo gjuhë, ndërkaq, është një tjetër punë e Arkivit të Filmit, varësisht aktivitetit ku do të shfaqet filmi i restauruar.
âKapedaniâ i restauruar, tĂ« tjerĂ« nĂ« pritje
Filmi qĂ« sapo Ă«shtĂ« restauruar, Ă«shtĂ« âKapedaniâ â prodhim i vitit 1972.
Premiera do të jetë më 24 shtator në kuadër të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Tiranë.
NĂ« proces restaurimi Ă«shtĂ«, po ashtu, filmi âKthimi i ushtrisĂ« sĂ« vdekurâ i regjisorit DhimitĂ«r Anagnosti, i bazuar nĂ« romanin âGjenerali i ushtrisĂ« sĂ« vdekurâ, i shkrimtarit Ismail Kadare.
âNĂ« plan kemi edhe dy filma tĂ« tjerĂ«, âLiri a vdekjeâ dhe âNgadhĂ«njim mbi vdekjenâ. JanĂ« duke u bĂ«rĂ« kontrata paraprake pĂ«r restaurimin e tyreâ, thotĂ« Vyshka.
PjesĂ« nga puna pĂ«r montimin e filmit shqiptar tĂ« restauruar âKapedaniâ.
ââLiri a vdekjeâ ka probleme me ngjyrat, sepse nĂ« kohĂ«n e prodhimit, nĂ« fund tĂ« viteve â70, ka munguar solucioni filmik, ku laheshin dhe stampohehsin filmat me ngjyra. Ky problem ka bĂ«rĂ« qĂ« pas vitit tĂ« parĂ« tĂ« prodhimit, tĂ« nisĂ« zbehja e ngjyrave. Tani e kemi mundĂ«sinĂ« qĂ« kĂ«to ngjyra tâi rikthejmĂ«â, thotĂ« specialistja e Arkivit.
Ajo tregon se filmat âMĂ«sonjĂ«torjaâ dhe âKoncert nĂ« vitin â36â, qĂ« kanĂ« pasur probleme dhe kanĂ« qenĂ« pjesĂ« e fondit tĂ« rrezikuar, tashmĂ« janĂ« restauruar.
UrgjencĂ« pĂ«r tâu restauruar kanĂ« filmat âBallĂ« pĂ«r ballĂ«â, âVajzat me kordele tĂ« kuqeâ dhe âNĂ« shtĂ«pinĂ« tonĂ«â, nĂ« tĂ« cilĂ«t janĂ« shfaqur probleme me ngjyrat.
MegjithatĂ«, probleme nuk janĂ« shfaqur vetĂ«m nĂ« filmat e realizuar shumĂ« vite mĂ« parĂ«, por edhe tek ata rreth viteve â90. I tillĂ« Ă«shtĂ«, pĂ«r shembull, filmi âBoleroâ.
âĂshtĂ« realizuar nĂ« vitin â92, por laboratori i Kinostudios ka qenĂ« thuajse duke dhĂ«nĂ« shpirt. Duhej rinovuar me makineri tĂ« kohĂ«s, qĂ« mungoninâ, thotĂ« Vyshka.
âPĂ«r shkak tĂ« kushteve tĂ« ruajtjes, filmat kanĂ« bartur pasojat e asaj kohe, kĂ«shtu qĂ« janĂ« nĂ« prioritetet tona pĂ«r tâu restauruarâ, thekson ajo.
Bashkëpunime deri në Indi
BashkĂ«punimi i parĂ« pĂ«r restaurimin e njĂ« filmi ka qenĂ« ai pĂ«r âNĂ«ntorin e dytĂ«â me njĂ« studio nĂ« Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s. MĂ« pas Ă«shtĂ« bashkĂ«punuar me disa shtete nĂ« EvropĂ«, si Itali apo ZvicĂ«r, por bashkĂ«punime ka pasur edhe me IndinĂ«.
âNĂ« Indi kemi restauruar filmat âKoncert nĂ« vitin â36â dhe âMĂ«sonjĂ«torjaâ. Duke qenĂ« njĂ« vend i largĂ«t dhe jo shumĂ« i sigurt, negativin e kemi skanuar nĂ« EvropĂ« dhe kemi dĂ«rguar nĂ« Indi hard-disqetâ, thotĂ« specialistja e Arkivit.
Filmat e komunizmit, pasuri apo propagandë?
Vyshka thotë se trashëgimia që ka lënë ish-Kinostudioja, është një pasuri e rrallë që duhet vlerësuar.
Për të, debati i hapur nga politika në lidhje me shfaqjen apo jo të filmave të periudhës komuniste, që bartin edhe propagandën e asaj kohe, është i pavend.
âUnĂ« mendoj se jemi me fat qĂ« e kemi âkinemanĂ« e propagandĂ«sâ qĂ« na ka lĂ«nĂ« ish-Kinostudioja, sepse duke e studiuar, arrijmĂ« tĂ« kuptojmĂ« tĂ« kaluarĂ«n, mentalitetin, çfarĂ« vendimesh janĂ« marrĂ«, si janĂ« bĂ«rĂ« veprat artistike⊠ArrijmĂ« tĂ« zbulojmĂ« makinerinĂ« e propagandĂ«s, mĂ«sojmĂ« nga e kaluara, Ă«shtĂ« burim studimiâ, thotĂ« Vyshka.
âNĂ« Arkiv nuk kemi vetĂ«m filmat, por gjithçka qĂ« lidhet me procesin e krijimit tĂ« tyre â qĂ« nga para-produksioni, materialet e shkruara, mbledhjet qĂ« janĂ« zhvilluar, fotografi, dokumente, procesverbale nga ato qĂ« njiheshin si kĂ«shillat artistikĂ«, nga shesh-xhirimet, si dhe nga post-produksioni. PosterĂ«t janĂ« njĂ« koleksion shumĂ« i bukur grafik, flasin pĂ«r punĂ«n e krijuesve â njĂ« punĂ« qĂ« nuk mund tĂ« hidhet poshtĂ« apo tĂ« harrohetâ, thotĂ« redaktorja e Arkivit.
Ajo sqaron se çdo film i restauruar shfaqet me paralajmërimin që shpjegon se si kanë qenë kushtet politike-ekonomike në atë kohë.
âFilmi tani shihet me botĂ«kuptimin e vitit 2024. Ajo Ă«shtĂ« njĂ« propagandĂ« qĂ« sot nuk ndikon mĂ« askĂ«ndâ, thotĂ« Vyshka.
Interesi i studiuesve të huaj për kinematografinë shqiptare
Studiues të huaj kanë shprehur interes viteve të fundit për të studiuar kinematografinë e Evropës Juglindore, thotë redaktorja e Arkivit, duke shtuar se Shqipëria zë një vend të rëndësishëm, sepse ka qenë si pikë e errët e pazbuluar.
âKa studiues qĂ« kanĂ« mĂ«suar edhe gjuhĂ«n shqipe, pĂ«r tĂ« mĂ«suar mbi kinematografinĂ« tonĂ«, sepse edhe studimet e librat janĂ« tĂ« paktĂ«, dhe ata qĂ« janĂ«, janĂ« shkruar shqip. KohĂ«ve tĂ« fundit kemi studiues tĂ« rinj, si Julian Bejko e Fabio Bego, qĂ« shkruajnĂ« edhe nĂ« anglisht dhe kanĂ« bĂ«rĂ« disa botime rreth kinematografisĂ« shqiptareâ, thotĂ« Vyshka.
Ajo tregon se Bruce Willims, nga Universiteti i Pensilvanisë, ka botuar disa studime për kinematografinë shqiptare në kohën e komunizmit.
âKa bashkĂ«punuar me ne [Arkivin] pĂ«r informacione tĂ« ndryshme qĂ« i janĂ« nevojitur pĂ«r studimet e tij. Madje, edhe ka financuar titrimin e filmave, me qĂ«llim qĂ« mĂ« pas tĂ« marrĂ« kopje tĂ« tyre dhe tâi studiojĂ«. Aktualisht, Ă«shtĂ« duke pĂ«rgatitur njĂ« tjetĂ«r studimâ, thotĂ« Vyshka.
NjĂ« grup fĂ«mijĂ«sh duke shikuar filmin shqiptar âTomka dhe shokĂ«t e tijâ nĂ« kinema.
Në Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, në zonën që mban emrin Kinostudio në Tiranë, ka një pasuri të vërtetë që lidhet me industrinë e filmit shqiptar.
Në Arkiv ruhen mbi 6.600 filma, prej të cilëve gjysma janë prodhim shqiptar.
Por, veç tyre, në Arkiv ka gjithçka që lidhet edhe me realizimin e tyre.
NdĂ«rsa vijon restaurimi i filmave, fototeka ka pĂ«rfunduar sĂ« digjitalizuari â tani po digjitalizohen skenarĂ«t dhe çdo material i shkruar.
âKemi fond me fotografi, madje edhe negativĂ«t qĂ« tregojnĂ« xhirime nĂ« terren, nĂ« kinostudio, punonjĂ«sit, makineritë⊠Ădo film ka dosjen e vet me materiale tĂ« shkruara, para dhe pas prodhimit, dhe pjesĂ«n promocionaleâ, thotĂ« Vyshka.
Pajisje të përdorura në Kinostudio.
Ajo shton se, së shpejti, do të ketë edhe një muze për historinë e kinematografisë shqiptare.
Një nismë e tillë u promovua në vitin 2021 nga Ministria e Kulturës e Shqipërisë, por ende nuk është realizuar.
Arkivi i Filmit gjendet nĂ« ish-ndĂ«rtesĂ«n âShqipĂ«ria e Reâ, e cila u pĂ«rurua mĂ« 10 korrik tĂ« vitit 1952, bashkĂ« me kompleksin e studiove filmike, Kinostudio.
Filmi i parĂ« i prodhuar ishte âSkĂ«nderbeuâ, nĂ« bashkĂ«punim me Bashkimin Sovjetik, ndĂ«rsa filmi âTanaâ nĂ« vitin 1958 mban vulĂ«n e prodhimit shqiptar.
NĂ« vitet â80, Kinostudioja âShqipĂ«ria e Reâ arriti tĂ« prodhojĂ« 14 filma nĂ« vit. Pas rĂ«nies sĂ« komunizmit, ajo u quajt âAlbafilmâ dhe vijoi tĂ« funksionojĂ« deri nĂ« vitin 1996 dhe mĂ« pas u quajt Qendra KombĂ«tare e KinematografisĂ«.
Prej vitit 2015, në këtë godinë ndodhen Ministria e Kulturës e Shqipërisë, Qendra Kombëtare Shqiptare e Kinematografisë, Arkivi Qendror Shtetëror i Filmit, Instituti i Monumenteve të Kulturës etj.
Gazeta Si â NjĂ« 22-vjeçar ka humbur jetĂ«n nĂ« mĂ«nyrĂ« tragjike mesditĂ«n e kĂ«saj tĂ« hĂ«ne nĂ« Porto Romano tĂ« DurrĂ«sit.
Policia njofton se i riu me iniciale Y.B., ka humbur jetën pasi është rrëzuar aksidentalisht nga shkallët e një anije.
âRreth orĂ«s 12:00, nĂ« Porto Romano, dyshohet se Ă«shtĂ« rrĂ«zuar aksidentalisht nga shkallĂ«t e njĂ« anijeje, shtetasi Y. B., 22 vjeç, pjesĂ«tar i ekuipazhit, i cili si pasojĂ« ka humbur jetĂ«nâ, â njofton policia.
Grupi hetimor po punon për zbardhjen e rrethanave të rastit.
Nga Gazeta âSiâ- Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, tha se rebelĂ«t Houthi tĂ« Jemenit do tĂ« paguajnĂ« njĂ« âçmim tĂ« rĂ«ndĂ«â, pasi njĂ« raketĂ« e hedhur nga ta, ra nĂ« Izraelin qendror.
Ushtria izraelite tha se raketa ra në një zonë të pabanuar të dielën dhe se sistemet e mbrojtjes ajrore nuk arritën ta shkatërronin përpara se të hynte në hapësirën ajrore izraelite.
Ajo shtoi se është duke hetuar incidentin.
Kjo është hera e parë që një raketë e lëshuar nga ky grup, arrin në Izraelin qendror, i cili është rreth 2.000 kilometra nga Jemeni.Rebelët Houthi thanë se përdorën një lloj të ri rakete hipersonike për operacionin e tyre.
Ata janë një grup i armatosur, që pushtoi pjesën më të madhe të Jemenit, gjatë luftës së vazhdueshme civile në këtë vend.
Ata, po ashtu, e kanĂ« deklaruar veten pjesĂ« tĂ« âboshtit tĂ« rezistencĂ«sâ â qĂ« udhĂ«hiqet nga Irani â kundĂ«r Izraelit, SHBA-sĂ« dhe PerĂ«ndimit mĂ« gjerĂ«. Grupi tha se sulmi i sĂ« dielĂ«s u krye nĂ« solidaritet me palestinezĂ«t dhe se Izraeli duhet tĂ« presĂ« edhe tĂ« tjera pĂ«rpara pĂ«rvjetorit tĂ« parĂ« tĂ« sulmeve tĂ« 7 tetorit.
MĂ« 7 tetor tĂ« vitit tĂ« kaluar, Hamasi â grup i shpallur terrorist nga SHBA-ja dhe fuqi tĂ« tjera â sulmoi Izraelin, duke vrarĂ« rreth 1.200 njerĂ«z dhe duke marrĂ« qindra pengje.
NĂ« pĂ«rgjigje, Izraeli vazhdon fushatĂ«n masive tĂ« sulmeve nĂ« GazĂ« â enklavĂ« e populluar me palestinezĂ«, nĂ«n kontrollin e Hamasit.
Sipas autoriteteve në Gazë, mbi 40.000 njerëz atje janë vrarë deri më tani.
Nga Gazeta âSIâ â ShqiptarĂ«t rezultojnĂ« qytetarĂ«t mĂ« tĂ« kĂ«naqur nĂ« rajon, sipas Barometrit tĂ« Ballkanit 2024.
Sipas treguesve, 50% e shqiptarëve janë të pakënaqur me situatën e tyre ekonomike, ndërsa 30% janë të kënaqur. Këto shifra janë më pozitive krahasuar me vendet e tjera fqinje. Por gjendja e shqiptarëve duket se është përmirësuar krahasuar me një vit më parë, kur vetëm 24% ishin të kënaqur.
Në tregues më mikro Shqipëria është më keq se vendet e rajonit. 53% e shqiptarëve nuk kanë pasur mundësinë për të bërë të paktën 1 javë pushime në vitin e fundit. Ndonëse nga një vit më parë, ky tregues është ulur, mbetet më i lartë se në vendet e tjera të rajonit, përveç RMV-së, që është po 53%.
Në matjen e situatës financiare të familjeve, 20% e shqiptarëve e përshkruajnë si keq ose shumë keq. Një vit më parë, ky tregues ishte 41%. Më keq renditet Maqedonia e Veriut me 32% dhe më pas Serbia me 21%.
Gjithsesi, shqiptarĂ«t mbeten optimistĂ« pĂ«r tĂ« ardhmen, me 38% qĂ« presin pĂ«rmirĂ«sim tĂ« situatĂ«s financiare dhe 14% pĂ«rkeqĂ«sim. ShqiptarĂ«t e KosovĂ«s janĂ« po ashtu tepĂ«r optimistĂ« me 39% qĂ« presin qĂ« situata ekonomike tĂ« bĂ«het mĂ« mirĂ«.Â
Gazeta Si â Pas rasteve tĂ« fundit tĂ« futjes sĂ« dronĂ«ve mbi ambientet e jashtme tĂ« burgjeve shqiptare, Drejtoria e PĂ«rgjithshme e kĂ«tij institucioni ka kĂ«rkuar mĂ« shumĂ« mbĂ«shtetje financiare pĂ«r instalimin e pajisjeve qĂ« parandalojnĂ« kĂ«to sisteme.
Drejtori i Përgjithshëm i Burgjeve, Klevis Qose, kërkoi këtë të hënë para Komisionit të Sigurisë në Kuvend më shumë mbështetje për të parandaluar episode të tilla që mund të shkaktojnë ngjarje të mundshme kriminale.
âKemi bĂ«rĂ« kĂ«rkesĂ« pĂ«r buxhetimin e sistemit anti-dron nĂ« tĂ« gjitha burgjet me qĂ«llim parandalimin e tĂ« gjitha ngjarjeveâ, tha kreu i Burgjeve.
Qose tha se duhet kryer investim nĂ« sisteme anti-dronĂ«, pasi edhe pse nĂ« 2 rastet e konstatuara sĂ« fundmi nuk ka pasur pasoja, grupet kriminale mund tâi pĂ«rdorin ato pĂ«r tĂ« sulmuar edhe me lĂ«ndĂ« eksplozive persona tĂ« dĂ«nuar pĂ«r hakmarrje apo pĂ«r larje hesapesh.
Ditët e fundit, policia njoftoi kapjen e dy dronëve në Burgun e Peqinit dhe të Burrelit, ku në rastin e parë pajisja fluturuese kishte lëndë narkotike të llojeve të ndryshme dhe celularë.
Qose, në Komisionin e Sigurisë foli edhe një ngjarjen e rëndë të ndodhur dhjetorin e vitit të kaluar, ku Sokol Mjacaj vrau brenda në burg  me një armë zjarri tip pistoletë të dënuarin Arben Lleshi.
Ai tha se arma me të cilin u krye vrasja ishte futur në burg në mënyrë të paligjshme, ndërsa shtoi se hetimet ende nuk kanë përfunduar.
Sipas tij, nga ana e Drejtorisë së Burgjeve është kryer një analizë e thelluar dhe ka filluar hetimi administrativ deri në përfundimin e hetimit penal.
âMĂ« datĂ« 15 dhjetor 2023 nĂ« burgun e sigurisĂ« sĂ« lartĂ« nĂ« Peqin u vra njĂ« i burgosur me armĂ« zjarri pistoletĂ« nga njĂ«Â i burgosur tjetĂ«r. Lidhur me kĂ«tĂ« ngjarje, rrethanat e kryerjes, bashkĂ«punimit dhe mĂ«nyra si kishte hyrĂ« arma kontrabandĂ« burgut, po kryhet njĂ« hetim i thelluar nga Prokuroria. Disa punonjĂ«s janĂ« marrĂ« nĂ«n hetim lidhur me veprimet dhe ndĂ«rveprimet e tyre, por deri tani nuk janĂ« pĂ«rfunduar hetimet. Sa i pĂ«rket veprimeve tĂ« ndĂ«rmarra nga Drejtoria e Burgjeve Ă«shtĂ« kryer njĂ« analizĂ« e thelluar dhe ka filluar hetimi administrativ deri nĂ« pĂ«rfundimin e hetimit penalâ, tha Drejtori i Burgjeve.
NĂ« fjalĂ«n e tij, kreu i Burgjeve bĂ«ri tĂ« ditur se 7 tĂ« burgosur janĂ« vendosur nĂ« regjimin e posaçëm â41 bisâ mĂ« kĂ«rkesĂ« tĂ« DrejtorisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« Burgjeve.
âSa i pĂ«rket zbatimit tĂ« ligjit pĂ«r regjimin e posaçëm, pas implementimit tĂ« ligjit nĂ« sistemin penitenciar, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« dhe jo vetĂ«m nĂ« Itali por dhe nĂ« shtetin italian qĂ« Ă«shtĂ« implementuar ky ligj, ka dhĂ«nĂ« njĂ« efekt mbi tĂ« gjithĂ« tĂ« dĂ«nuarit qĂ« kanĂ« njĂ« rrezikshmĂ«ri tĂ« lartĂ« dhe janĂ« pjesĂ« e grupeve tĂ« strukturuara kriminale dhe kryejnĂ« kĂ«tĂ« veprimtari akoma nĂ« ambientet e burgut me komunikime me anĂ« tĂ« pajisjeve tĂ« tjera dixhitale. NĂ« sistemin penitenciar aktualisht kemi 7 persona tĂ« cilĂ«t kanĂ«Â kaluar nĂ« regjimin e posacĂ«m dhe janĂ« tĂ« 7 qĂ« kanĂ« kaluar mĂ« kerkesĂ« tĂ« DrejtorisĂ« sĂ« PĂ«rgjithshme tĂ« Burgjeve. Kemi 22 kĂ«rkesa nga Drejtoria e PĂ«rgjithshme e Burgjeve, 7 janĂ« miratuar, pjesa tjetĂ«r Ă«shtĂ« nĂ« procesâ, tha Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i Burgjeve.
Gazeta Si â Ish-kryetari i GjykatĂ«s Kushtetuese, Bashkim Dedja ka dorĂ«zuar nĂ« GjykatĂ«n e LartĂ« rekurs pĂ«r vendimin e dhĂ«nĂ« nga Apeli, qĂ« e shpalli atĂ« fajtor pĂ«r fshehje dhe deklarim tĂ« rremĂ« tĂ« pasurisĂ«.
Gjykata e Posaçme e Apelit, vendosi më 13 shkurt të lërë në fuqi vendimin e shkallës së parë për deklarimin fajtor të ish-kryetarit të Gjykatës Kushtetuese, Bashkim Dedja dhe dënimin e tij me 6 muaj burgim, masë e cila u pezullua në këmbim të vendosjes në shërbim prove për 1 vit.
Ish-kryetari i Gjykatës Kushtetuese, Bashkim Dedja e kaloi shkallën e parë të vetingut, por u rrëzua nga një vendim i Kolegjit të Posaçëm i Apelimit, KPA që e lidhi këtë subjekt rivlerësimi përmes një kontrate me OSHEE me një apartament në Golem, që pretendohej se ishte i vëllait.
Hetimet ndaj Dedjas u nisën nga SPAK në maj të vitit 2020, pas dyshimeve se kishte në pronësi pasuri të paluajtshme që nuk i justifikonte me burime të ligjshme.
Dedja u deklarua dhe u dĂ«nua nĂ« ShkallĂ«n e ParĂ« mĂ« 26 qershor 2023, pĂ«r veprĂ«n penale âRefuzimi pĂ«r deklarimin, mosdeklarimi, fshehja ose deklarimi i rremĂ« i pasurive, interesave privatĂ« tĂ« personave tĂ« zgjedhur dhe nĂ«punĂ«sve publikĂ« ose i çdo personi tjetĂ«r qĂ« ka detyrimin ligjor pĂ«r deklarimâ.
Studentët, në seancën dëgjimore që kishin javën e kaluar në Komisionin e Edukimit kërkuan që projektligjit të ndryshuar për trajtimin e veçantë të studentëve të mjekësisë tu shtohen kërkesat e tyre të cilat ishin shpallja e mjekësisë si program prioritar, ulja e stazhit nga 6 muaj në 3 muaj dhe pagesat për specializimet.
Këtyre kërkesave u dha përgjigje ditën e sotme në Komision zv/ministrja e Arsimit dhe Sportit Ana Kapaj e cila shpjegoi pse asnjëra nga kërkesat e studentëve nuk mund të plotësohet.
âQĂ« njĂ« degĂ« tĂ« bĂ«het pjesĂ« e programit prioritar varet nga nevoja qĂ« ka tregu dhe nga kĂ«rkesa e studentĂ«ve pĂ«r tĂ« qenĂ« pjesĂ« e kĂ«tij programiâ, tha Kapaj e cila sqaron se pĂ«r degĂ«t qĂ« janĂ« shpallur prioritare, ka rĂ«nie tĂ« kĂ«rkesave ndĂ«rsa mjekĂ«sia kĂ«tĂ« vit ka pasur njĂ« total prej 2083 kĂ«rkesash pĂ«r 500 kuota qĂ« janĂ« nĂ« dispozicion.
âKĂ«rkesa Ă«shtĂ« shumĂ« e lartĂ« dhe nuk mund tĂ« shpallet program prioritar me kĂ«to kĂ«rkesa qĂ« kaâ, tha Kapaj.
Ndërkohë, deputetja Ina Zhupa shprehet se Ministria e Arsimit po punon me dy standarde përderisa po përdor si justifikim nevojën që ka tregu.
âPo thua qĂ« tregu nuk ka nevojĂ« pĂ«rderisa nuk shpallet program prioritar ndĂ«rkohĂ« qĂ« nga ana tjetĂ«r po tentoni tâu mbani diplomat pikĂ«risht sepse sipas jush, Ă«shtĂ« njĂ« masĂ« pĂ«r mungesĂ«n e mjekĂ«ve. Kjo Ă«shtĂ« tĂ« punosh me dy standarde. Kur tĂ« ikin studentĂ«t dhe tĂ« bie numri i kĂ«rkesave do i merrni masat? ShĂ«ndetĂ«sia Ă«shtĂ« njĂ« nevojĂ«. ĂshtĂ« njĂ« degĂ« ku varet jeta e njeriut, nuk ka gjĂ« mĂ« prioritare. Ju shikoni prioritare degĂ« qĂ« nuk ka rĂ«ndĂ«sinĂ« e mjekĂ«sisĂ«, thjeshtĂ« sepse ka studentĂ« qĂ« e duanâ, tha Zhupa e cila shton se me mbajtjen e problemit thjesht shtyhet nĂ« kohĂ« problem pasi nĂ«se studentĂ«t duan tĂ« ikin, do ikin pasi tĂ« mbarojnĂ« detyrimet.
Ndërsa për uljen e kohës së stazhit, ministria e hedh topin tek Universiteti i Mjekësisë dhe tek Urdhri i Mjekut, duke thënë se të dyja periudhat e stazhit ofrohen nga ato dhe ministria nuk ndërhyn.
Stazhi aktualisht është 6 muaj dhe ndahet në dy faza. 3 muaj stash bëhen para mbrojtjes së diplomës dhe 3 muaj bëhen pasi studenti merr diplomën.
Kapaj thotë se 3 muajt e parë ofrohen nga Universiteti i Mjekësisë dhe ka qenë një kërkesë e BE-së për të plotësuar orët e stazhit dhe si e tillë nuk mund të ndryshohet apo të hiqet.
âNdĂ«rsa periudha e dytĂ« e stazhit ofrohet nga urdhri i mjekut dhe Ă«shtĂ« nĂ« tagrin e tyreâ, tha zv/ministrja.
Duke folur për pagesën e specializimeve, ku studentët kërkojnë që të gjithë studentët të paguhen për specializim, jo vetëm një pjesë e tyre, zv/ministrja tha se Ministria e Shëndetësisë paguan për aq nevoja sa ajo ka dhe renditja bëhet në bazë të mesatares së studentëve.
Nga Gazeta âSiâ- Luftaâe gjithanshmeâ nĂ« Libanin jugor nuk Ă«shtĂ« mĂ« vetĂ«m njĂ« mundĂ«si â ajo Ă«shtĂ« nĂ« prag tĂ« bĂ«het realitet. Ja pse:
Së pari është e rëndësishme të kuptohet se deri tani është bërë një qëndrim me konsensus brenda Izraelit në favor të nisjes së një rritjeje përtej kufirit verior. Në fakt, kryeministri Benjamin Netanyahu duket të jetë më i qetë në mesin e liderëve të lartë izraelitë që kërkojnë luftë kundër Libanit.
Ministri i Mbrojtjes Yoav Galant, i konsideruar aktualisht njĂ« nga pĂ«llumbat e qeverisĂ«, dĂ«shiron tĂ« nisĂ« luftĂ«n nĂ« Liban sot dhe jo nesĂ«r dhe tha kĂ«tĂ« javĂ« nĂ« Uashington: âĂshtĂ« koha pĂ«r veriunâ. Dhe sigurisht, skifteri kryesor, Ministri i SigurisĂ« KombĂ«tare Itamar Ben-Gvir Ă«shtĂ« entuziast pĂ«r kĂ«tĂ« luftĂ«.
Ajo qĂ« Ă«shtĂ« e re Ă«shtĂ«Â vizita e kreut tĂ« KomandĂ«s Qendrore tĂ« SHBA-sĂ«, Michael Kurilla, nĂ« Izrael dhe inspektimi i tij nĂ« âfrontin veriorâ â kufirin me Libanin. Mos harroni, qeveria libaneze nuk ka kontroll mbi atĂ« qĂ« po ndodh nĂ« jug tĂ« saj. Ky Ă«shtĂ« njĂ« fakt i njohur pĂ«r tĂ« gjithĂ«.
PĂ«rballĂ« shenjave nĂ« rritje kĂ«rcĂ«nuese izraelite, nuk ka asnjĂ« hap tĂ« qartĂ« qĂ« Libani mund tĂ« ndĂ«rmarrĂ« pĂ«r tâu marrĂ« me mundĂ«sinĂ« e pĂ«rshkallĂ«zimit. MegjithatĂ«, kryeministri i pĂ«rkohshĂ«m libanez Najib Mikati thirri ambasadorĂ«t e vendeve tĂ« mĂ«dha nĂ« Liban dhe i informoi ata pĂ«r kĂ«rcĂ«nimet e Izraelit. Ai e bĂ«ri kĂ«tĂ« pavarĂ«sisht nga injoranca e tij e plotĂ« pĂ«r rrjedhĂ«n qĂ« mund tĂ« merrte lufta.
Mikati, veçanërisht në dritën e vakumit në presidencën libaneze, i ka vënë fuqitë e mëdha përpara përgjegjësive të tyre në mes të një agresioni të mundshëm izraelit ndaj Libanit. Duhet theksuar se Mikati mund të qëndrojë në detyrë për një kohë të pacaktuar. Hezbollahu e dëshiron atë dhe Nabih Berri, kryetari i vjetër i parlamentit, gjithashtu e dëshiron atë. Ai nuk ka turp të lehtësojë misionin e dyshes për ta mbajtur Libanin thjesht një arenë ndërkombëtare për fuqitë e tjera pa asnjë gjurmë shteti, sovraniteti apo ligji.
Mikati është vërtet mishërimi i vakumit që po mbush Hezbollahu, i shtetit që po zhduket dhe po fshihet. Vetëm korrupsioni tregon ekzistencën e shtetit dhe rolin e tij në rritjen e mjerimit të qytetarëve.
Tymi del nga mes shtëpive të fshatit libanez jugor Kfar Kila pas bombardimeve të rënda izraelite
Premtimi i Hezbollahut
Ndoshta polarizimi dhe paraliza politike që po përjeton Libani si rezultat i këtij ekuacioni është më i rëndë se çdo tjetër që kemi përjetuar ndonjëherë. Paralelisht me tensionet në rritje, ishte mbresëlënëse të vihej re shfaqja e militarizimit të festimeve të Forcave të Armatosura Libaneze në ditën e tyre të dëshmorëve. Ajo çoi në besimin se interesi për të marrë armët ka filluar të gjejë sërish vendin e tij në ndërgjegjen e grupeve.
Pra, Libani është në pritje të luftës mes thyerjeve të paprecedenta civile dhe politike.
LiderĂ«t politikĂ«, zyrtarĂ«t dhe pronarĂ«t e bankave kanĂ« dĂ«rguar familjet e tyre jashtĂ« vendit. NdĂ«rkohĂ«, frika ka pushtuar zemrat e tĂ« varfĂ«rve, ndĂ«rsa lufta po rri pezull mbi kokat e tyre. KĂ«ta janĂ« njerĂ«zit tĂ« cilĂ«ve Sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m i Hezbollahut, Hassan Nasrallah iu drejtua nĂ« paraqitjen e tij tĂ« fundit, duke u bĂ«rĂ« thirrje atyre qĂ« tĂ« kthehen nĂ« shtĂ«pitĂ« e tyre pasi ai âe pĂ«rmbushi premtimin e tijâ dhe iu pĂ«rgjigj vrasjes izraelite tĂ« zyrtarit tĂ« lartĂ« tĂ« Hezbollahut, Fuad Shukr.
OficerĂ«t e policisĂ« qĂ«ndrojnĂ« roje ndĂ«rsa arabĂ«t izraelitĂ« tĂ« krahut tĂ« majtĂ« marrin pjesĂ« nĂ« njĂ« protestĂ« kundĂ«r luftĂ«s nĂ« Gaza dhe pĂ«rshkallĂ«zimit nĂ« Liban dhe Iran.Â
Opsioni i vetëm
Autoritetet libaneze nuk kanë asgjë për të thënë për luftën. Asnjë plan evakuimi, asnjë projekt ndihme.
NĂ« dritĂ«n e kĂ«saj situate, ne nĂ« Liban ka vetĂ«m njĂ« mundĂ«si reale, tâi dorĂ«zohen vullnetit tĂ« Allahut.
Diçka ka ndryshuar nĂ« qĂ«ndrimin e SHBA-sĂ«Â pĂ«r luftĂ«n kundĂ«r Libanit. Vizita e gjeneralit amerikan nĂ« komandĂ«n e ushtrisĂ« izraelite nĂ« veri Ă«shtĂ« njĂ« tregues qĂ« duhet parĂ« me kujdes. Sa i pĂ«rket intensitetit tĂ« bastisjeve, veçanĂ«risht nĂ« vendet nĂ« Siri, ai nuk Ă«shtĂ« i ndarĂ« nga pĂ«rshkallĂ«zimi i diskursit tĂ« luftĂ«s â duke parashikuar ndĂ«rprerjen taktike tĂ« fronteve tĂ« furnizimit ushtarak.
Nga Gazeta âSIâ â Pesha e taksave tĂ« punĂ«s pĂ«r njĂ« familje nĂ« ShqipĂ«ri, Ă«shtĂ« mĂ« e lartĂ« se vendet e OECD-sĂ«, Organizata pĂ«r BashkĂ«punim dhe Zhvillim Ekonomik dhe ka ndikim negativ nĂ« kĂ«rkesĂ«n pĂ«r fuqi punĂ«tore. KĂ«shtu gjen njĂ« analizĂ« e qendrĂ«s Altax, bazuar mbi tĂ« dhĂ«nat e raportit tĂ« OECD-sĂ«.
Studimi e ndan peshën e taksave sipas strukturës së familjes ku rezulton se në Shqipëri, një individ i vetëm i punësuar me pagë të lartë, ka barrë më madhe tatimore.
Specifikisht, raporti thekson se një familje me pagë të vetme, me status beqar dhe pa fëmijë, kishte një peshë tatimore 13.3% më të lartë se një vit më parë, në fund të vitit 2023. Kjo është matje për një pagë 128.6 mijë lekëshe. Sa më shumë të rritet paga, aq shumë rritet dhe barra tatimore.
Për një familje pa fëmijë, me status beqar, qe paguhet me një pagë mestarë, deri në fund të vitit 2023, barra tatimore i është rritur me 0.7%. Kjo fashë page është në pozicionin midis 60 deri 90 mijë lekë në muaj dhe përfshin deri 20% të punonjësve që përfitojnë këtë nivel page
Një familje me një pagë të vetme në vlerë sa 67% e pagës mesatare, me status beqar pa fëmijë ka një rënie të barrës së taksave të punës me 0.3%. Kjo rënie vjen për arsye të ndryshimit të pragjeve të taksimit të pagës. Kjo fashë page është mbi nivelin minimal të pagës dhe i përket fashës së dytë dhe të tretë. Ky grup përbën rreth 29.5% të punëmarrësve të vendit.
Pesha e tatimit mbi pagën dhe kontributeve shoqërore dhe shëndetësore në Shqipëri është e lartë dhe ka një ndikim negativ në kërkesën për fuqi punëtore. Përpos efektit negativ në tregun e punës, një barrë e lartë taksash ndikon dhe tek frenimi i konsumit të familjeve dhe të fuqizimit të ekonomisë familjare me të ardhura nga puna. Një efekt direkt është edhe nxitja për rritjen e tregut informal të punës, kryesisht në sektorin privat.
Një familje në çift, me 2 fëmijë, me vetëm një pagë në nivelin e pagës mesatare, në fund të tremujorit të katërt 2023 ka një barrë margjinale tatimore me 2.1% më shumë se në fund të tremujorit të katërt 2022. Pesha kryesore vjen nga tatimi mbi pagën, i cili për pagat mesatare rritet me rritjen e vlerës së tyre.
Një familje në çift me 2 fëmijë, me dy paga, ku paga e parë është sa paga mesatare dhe paga e dytë është në nivelin sa 67% të pagës mesatare ka përsëri një rritje të peshës margjinale të taksave të punës me 2.9%, e cila rritet nga rritja e nivelit të pagave të familjes.
Një familje në çift me 2 fëmijë, me dy paga sa paga mesatare ka një rritje të peshës margjinale të taksave të punës me 1.5%, e cila është një rritje e peshës margjinale më e ulët se tipi i familjes më lart, për arsye se niveli i normës së tatimit në vitin 2022 për pagat nën pagën mesatare ishte më i ulët dhe pesha ishte më e ulët.
Nëse shikojmë peshën e taksave të punës në Shqipëri, në vitin 2023 ishte më e lartë për pagën e dytë në familjen me dy pagamarrës, në një mesatare taksimi për pagën e dytë prej 21.4% kundrejt një mesatare prej 31.8% për pagën e punonjësit të vetëm. Pesha e taksave është më e lartë se mesatarja e vendeve të OECD-së, për familjen me një pagë beqari sa 67% e pagës mesatare.
Analiza sugjeron se ulja e ngarkesës fiskale është një nevojë që mund të përdoret nga politikëbërësit në momentin kur pritet edhe vendimi i Gjykatës Kushtetuese lidhur me tatimin e të ardhurave personale nga puna, i kundërshtuar nga disa grupe interesi dhe që kërkon pikërisht ndryshim të barrës tatimore.
Prof. Ass. Dr. Ismet Drenova* â NĂ« stadin aktual industria ushtarake Ă«shtĂ« me ndĂ«rtesa e infrastrukturĂ« tĂ« amortizuar nĂ« pĂ«rgjithĂ«si si dhe me teknologji, makineri e pajisje tĂ« vjetra.
PĂ«r vĂ«nien nĂ« punĂ« tĂ« kĂ«saj industrie shtrohen detyra tĂ« rĂ«ndĂ«sishme qĂ«, hap pas hapi, kĂ«rkojnĂ« studime shkencore e teknike. DetyrĂ« parĂ«sore Ă«shtĂ« tĂ« pĂ«rcaktohen programet e prodhimit tĂ« armatimit pĂ«r sasinĂ« dhe nĂ« tipe sipas kĂ«rkesave tĂ« Forcave tĂ« Armatosura. Paralelisht duhet punuar edhe pĂ«r sigurimin e kĂ«rkesave tĂ« ofertave tĂ« huaja pĂ«r prodhimin e armĂ«ve, municioneve, aparaturave e pajisjeve, nĂ« sasi e tipe, qoftĂ« edhe si elementĂ« tĂ« veçantĂ«. EshtĂ« e nevojshme qĂ« KAYO tâi sigurojĂ« kĂ«to tĂ« dhĂ«na nĂ« njĂ« kohĂ« sa mĂ« optimale. GĂ«rshetimi i kĂ«tyre tĂ« dhĂ«nave tĂ« FA edhe me kĂ«rkesat e ofertave do tĂ« krijonte tĂ« dhĂ«na tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar programin e prodhimit tĂ« armatimit nĂ« sasi e tipe. Programi i prodhimit tĂ« armatimit duhet studiuar edhe nĂ« aspektin e ngjashmĂ«risĂ« sĂ« tij me ato qĂ« kanĂ« prodhuar uzinat ushtarake mĂ« parĂ«. Fakti qĂ« uzinat, pĂ«r disa prodhime armatimi disponojnĂ« dokumentacione tĂ« plota (know how), Ă«shtĂ« njĂ« avantazh i madh qĂ« linjat e prodhimit tĂ« ngrihen nĂ« afate optimale.
Një informacion i plotë për programin e prodhimit na mundëson të përcaktojmë linjat e prodhimit për çdo uzinë në përputhje me afatet e rivënies në punë të tyre të shtrirë në kohë deri në vitin 2030.
Realizimi i kĂ«saj detyre tĂ« vĂ«shtirĂ« kĂ«rkon studime, organizim edhe bashkĂ«rendimin e punĂ«s midis KAYO, uzinave ushtarake, institutit tĂ« GjeografisĂ« e InfrastrukturĂ«s dhe MinistrisĂ« sĂ« Mbrojtjes. NĂ«se do tĂ« kemi oferta pĂ«r investime tĂ« huaja tĂ« cilat duhen vlerĂ«suar pĂ«r leverdishmĂ«rinĂ«, atĂ«herĂ« ky opsion tâi paraprijĂ« procesit tĂ« rivĂ«nies nĂ« punĂ« tĂ« uzinave ushtarake. Nomenklatura e prodhimit tĂ« armatimit Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme pasi teknologjitĂ« e linjave tĂ« prodhimit varen shumĂ« nga sasitĂ« e prodhimit. Linjat e prodhimit tĂ« armatimit nĂ« uzinat tona nuk do tĂ« jenĂ« me cikĂ«l i mbyllur pasi aktualisht ne nuk prodhojmĂ« trotil, barut etj, tĂ« cilat sigurohen nga importi.
Ngritja e linjave të prodhimit të armatimit duhet të plotësojë nevojat tona për armatim si në cilësi e sasi ashtu edhe për eksport.
Krahas nomenklaturës së prodhimit duhet të përcaktohet edhe nomenklatura e demilitarizimit te municioneve. Demilitarizimi është një proces që shoqëron ruajtjen e mirëmbajtjen e municioneve. Dihet që me kalimin e kohës, baruti, lendet piroteknike në përgjithësi humbasin qëndrueshmërinë e tyre fizike e kimike dhe bëhen të rrezikshme për vetëndezje. Laboratorët e MM mbajnë nën kontroll të vazhdueshëm qëndrueshmërinë e partive të barutit etj, dhe në bazë të këtyre rezultateve përcaktohen municionet që duhen demilitarizuar. Armët që dalin dora dorës jashtë strukturave të FA duhet të përfshihen në procesin e demilitarizimit. Bazuar në kërkesat për demilitarizim e armëve dhe municioneve, është e nevojshme që, (KAYO në bashkëpunim me MM). të ndërtohet grafiku demilitarizimit i shtrirë ndër vite deri në 2030.
Nëse do të ketë oferta për demilitarizim e armëve të vogla dhe të lehta, linjat e demontimit mund të vihen në efiçencë. ULP Mjekes, Kombinati Mekanik Polican ka linjat e demilitarizimit me teknologji, makineri e pajisje të reja ndër të cilat mund të përmendim insineratorin e importuar nga Amerika për demilitarizimin e armëve të vogla e të lehta si dhe makinat e pajisje të importuar nga Italia e Turqia. Eksperienca e marrë në Itali e Turqi për teknologji e makineri e pajisjet rezultoi e suksesshme në procesin e demilitarizimit të municioneve. Uzinat ushtarake kanë punuar me detyra projektimi për linjat e demilitarizimit të municioneve të miratuar nga Zv-ministri i Mbrojtjes i cili mbulonte këtë proces.
Problem tjetër i rëndësishëm është edhe hartimi i studimit të fizibilitetit të uzinave ushtarake me treguesit tekniko-ekonomik të investimeve si përsa i përket teknologjisë ashtu edhe infrastrukturës ndërtimore.
Rruga më e mirë për hartimin e studimeve të fizibilitetit të uzinave ushtarake është bashkëpunimi i uzinave me Institutin e Gjeografisë e Infrastrukturës (sektori teknologjisë).
Variant tjetër mund të jetë ngritja e grupeve të punës, me numër të kufizuar inxhinierësh e specialistësh që, në bashkëpunim me institutin Gjeografisë dhe Infrastrukturës, të hartojnë studime fizibiliteti të uzinave. Eshtë mirë që rekrutimi i inxhinierëve për këto grupe pune të bëhet në qytetet ku janë uzinat ushtarake.
Këto grupe pune mund të shërbejnë edhe gjatë kohës së rindërtimit të linjave të prodhimit të armatimit dhe shfrytëzimit të tyre. Në këto grupe pune mund të angazhohen si konsulentë edhe inxhinierë e specialistë që kanë punuar në këto uzina. Për hartimin e fizibilitetit mund të angazhohen firma e kompani të vendit apo të huaja. Integrimi në NATO shtron si detyre që, dora dorës, armatimi i FA të përputhet me standardet e saj. Pra, nga njëra anë kërkohen municione, e pjesë nderimi të konsumit të shpejtë etj dhe nga ana tjetër nevojitet ruajtja e mirëmbajtja e tyre.
Si do të realizohet puna studimore projektuese për prodhimin e armëve dhe municione të standardit të NATO-s?. Kjo detyrë ndoshta nuk është imediate, por mbetet objektiv për të ardhmen. Sektori i teknologjisë në institutin e Gjeografi -Infrastrukturës duhet të fuqizohet me inxhinierë, specialistë, kimistë etj, me qëllim që të studiojë e projektojë në bashkëpunim me uzinat ushtarake linjat e reja të prodhimit të armatimit. Njëkohësisht pranë këtij sektori mund të thirren për konsulencë apo për të punuar me orë të kufizuara inxhinierë e specialistë që kanë punuar në këto fusha.
Ky sektor do të jetë një mbështetje e fuqishme për KAYO, në fushën e punës studimore projektuese edhe do të kryejë studimet e nevojshme për të tashmen e të ardhmen e industrisë ushtarake.
Rivënia në punë e uzinave ushtarake mund të realizohet në disa variante; Varianti me optimal është investimet nga firmat e huaja sepse ato shoqërohen me dokumentacionin e plotë të prodhimit (know how), me standardet e sigurisë etj.
Në bazë të planimetrisë të shtrirjes teknologjike të reparteve kryesore e ndihmëse të paraqitur nga firma do të bashkëpunohet për infrastrukturën e ndërtimit të godinave ku do të instalohen linjat e prodhimit të armatimit. Variant tjetër është që, bazuar në programin e prodhimit deri në vitin 2030, të projektohen e ndërtohen linja të reja me makineri, pajisje te importit. Kështu, nëse do të kishte kërkesa për prodhimin e automatikut AK47 Uzina Mekanike Gramsh, në bashkëpunim me institutin e Gj-Inf, duke u mbështetur në eksperiencën e saj për prodhimin e këtij automatiku, mund projektojë e ndërtojë linjën e prodhimit në seri, duke importuar makineri, pajisje të reja. Nga ana e infrastrukturës ndërtimore natyrisht do të rinovohen ndërtesa sipas nevojës së teknologjisë së prodhimit.
Krahas saj mund të organizohet puna studimore e projektuese për prodhimin e automatikut të standardit të NATO-s që përdor fishekë të kalibrit 5,56x45mm. Për municionet që përdorin këto automatikë duhet të angazhohet Kombinati Mekanik Poliçan. Në bazë të përvojës që ka me makineri e pajisje të importuar kjo uzinë mund të projektojë linjën e re të prodhimit të fishekut 7,62x39mm. Ndërkohë ajo të punojë për studimin e projektimit e fishekut të standardit të NATO-s 5,56x45mm. Këto linja duhet të jenë fleksibël për të kaluar nga një kalibër në një tjetër kalibër të përafërt. Mundësi tjetër mund të jetë edhe bashkëpunimi i shtetit me privatin për ti projektuar e ngritur këto linja, por ky variant aktualisht është i pamundur sepse nuk mund të gjejmë kompani private, që punojnë në këtë fushë.
Kualifikimi i inxhinierĂ«ve, teknikĂ«ve dhe punonjĂ«sve pĂ«r vĂ«nien nĂ« shfrytĂ«zim tĂ« linjave tĂ« prodhimit tĂ« armatimit kĂ«rkon programe tĂ« veçanta si pĂ«rsa i pĂ«rket sigurisĂ« ashtu dhe tĂ« teknologjisĂ« sĂ« prodhimit. Uzinat ushtarake kanĂ« natyra specifike tĂ« ndryshme sepse punohet me lende plasĂ«s si trotil, barut etj, qĂ« paraqesin rrezikshmĂ«ri. KĂ«to aspekte tĂ« veçanta, pĂ«r nga natyra e tyre, njihen pak nga inxhinierĂ«t dhe punonjĂ«sit. Programet e kualifikimit duhet tĂ« jenĂ« tĂ« ndryshme pĂ«r çdo uzinĂ«. NjĂ« ndihmesĂ« nĂ« kĂ«to kualifikime mund tĂ« japin specialistĂ«t e armatim municionit, tĂ« xhenios, tĂ« kimisĂ« etj. duke hartuar programe e duke dhĂ«nĂ« leksione pĂ«r kĂ«to lende. PĂ«r tâi paraprirĂ« ngjarjeve tĂ« padĂ«shirueshme gjatĂ« procesit tĂ« prodhimit tĂ« armatimit punonjĂ«sit qĂ« punojnĂ« me kĂ«to lende duhen tĂ« liçensohen. Ky kualifikim Ă«shtĂ« i domosdoshĂ«m dhe i nevojshĂ«m tĂ« realizohet krahas ndĂ«rtimit tĂ« linjĂ«s.
Studimi e projektimi i një linje armatimi mbështetet në tre shtylla kryesore;1. Standardet e sigurisë që duhet të plotësojë vendi ku do të ndërtohet objekti në tërësi. 2. Standardet ambientale që duhet të sigurojë objekti që do të ndërtohet 3. Standardet e teknologjisë së prodhimit dhe të provave e testeve të armatimit.
Me standardet e sigurisĂ« ku do tĂ« ndĂ«rtohet linja apo uzina nĂ«nkuptohet domosdoshmĂ«ria e respektimit tĂ« distancave tĂ« sigurisĂ« nga qendrat e banuara. NĂ« pĂ«rcaktimin e distancave tĂ« sigurisĂ« duhet tĂ« angazhohen edhe specialistĂ« tĂ« armatim municionit, tĂ« xhenios, tĂ« kimisĂ« etj. RĂ«ndĂ«si ka hartimi i skemĂ«s sĂ« ruajtjes fizike tĂ« objektit, rregullores sĂ« hyrjes, daljes nĂ« objekt. Repartet kryesore e ndihmĂ«se duhet tĂ« respektojnĂ« distancat e sigurisĂ« midis tyre, mbrojtjen me barriera dheu etj. RĂ«ndĂ«si duhet tâi kushtohet depove tĂ« municioneve trotilit, barutit etj. Repartet duhen tĂ« pajisen me sisteme tĂ« mbrojtjes kundĂ«r zjarrit edhe objekte tĂ« ndihmĂ«s sĂ« shpejtĂ« (infermieri) etj. VĂ«mendje e veçantĂ« duhet tĂ kushtohet objekteve tĂ« provave e testimeve tĂ« armatimit brenda territorit tĂ« uzinĂ«s dhe jashtĂ« saj.
NĂ« tĂ« tre uzinat ushtarake duhet tĂ« rikontrollohen distancat e sigurisĂ«, sepse kohĂ«t e fundit mund tĂ« jenĂ« bĂ«rĂ« ndĂ«rtime publike, si shtĂ«pi etj. Standardet ambientale kĂ«rkojnĂ« qĂ« proceset teknologjike tĂ« linjave tĂ« prodhimit qĂ« nxjerrin gazra tĂ« dĂ«mshme tĂ« pajisen me sisteme tĂ« pastrimit tĂ« gazrave (sipas normave tĂ« Bashkimit Europian) para se ato tĂ« shkarkohen nĂ« mjedis. Edhe pĂ«r ujĂ«rat e ndotura qĂ« dalin nga proceset teknologjike kĂ«rkohen impiante tĂ« pastrimit tĂ« tyre (sipas normave tĂ« Bashkimit Europian) pĂ«rpara se ato tĂ« shkarkohen nĂ« mjedis. PlotĂ«simi i kĂ«tyre kushteve ka tĂ« bĂ«jĂ« me sigurimin e shĂ«ndetit tĂ« punonjĂ«sve. Leja mjedisore e miratuar nga Ministria pĂ«rkatĂ«se duhet tâi bashkĂ«lidhet projektit tĂ« linjĂ«s apo uzinĂ«s qĂ« ngrihet. Standardet e sigurisĂ« sĂ« teknologjisĂ« tĂ« prodhimit kĂ«rkojnĂ« qĂ« operacionet qĂ« paraqesin rrezik pĂ«r jetĂ«n e punĂ«torit tĂ« bĂ«hen pa prezencĂ«n e punĂ«torit. Teknologjia e projektuar duhet tĂ« sigurojĂ« standardet e sigurisĂ« pĂ«r çdo repart, pĂ«r magazinat ndĂ«r-operacionale tĂ« lendeve plasĂ«se, barutit etj. Edhe SOP (standardet e procedurave operacionale) janĂ« tĂ« nevojshme pĂ«r çdo operacion pune.
Në linjat e prodhimit duhen të vendosin audit verifikues që do të ndjekin zbatimin e standardeve si përsa i përket sigurisë ashtu dhe teknologjisë.
NĂ« kĂ«tĂ« kuadĂ«r projekti teknologjik i njĂ« linje pĂ«r prodhimin e armatimit duhet tâi nĂ«nshtrohet njĂ« oponence tĂ« hollĂ«sishme tĂ« pĂ«rgatitur nga specialistĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« MinistrisĂ« sĂ« Mbrojtjes tĂ« KAYO dhe instituti Gj-inf (sektori teknologjisĂ«). Mbi kĂ«tĂ« bazĂ« shqyrtohet e miratohet projekti i linjĂ«s, dhe autorizohet ngritja e saj.
Si konkluzion mendojmë se rivënia në punë e uzinave ushtarake rrok probleme të rëndësishme që kërkojnë zgjidhje imediate e të perspektivës. Për të pasur një vizion shkencor e teknik është e domosdoshme që të merret përvoja e huaj si ajo e shteteve lindore, që industrinë ushtarake shtetërore e kanë kthyer në Sh.a psh Bullgaria, Rumania (ato tashmë eksportojnë municione të standardit të NATO-s) ose edhe në Turqi. Përvojë mund të merret edhe për organizimin e punës studimore projektuese në fushën e armatimit, në fushën për punën kërkimore shkencore etj. Eksperienca na ka treguar se shkëmbimi i përvojës në fushën e armatimit sjell rezultate të shpejta për ta rivendosur industrinë ushtarake në efiçencë.
*Prof. Ass. Dr. Ismet Drenova është ish- Kryeinxhinier i Institutit të Studimeve dhe Projektimeve 6, konsulent i projektit të NAMSA-NATO për demilitarizimin e armëve të vogla dhe të lehta
âShqipĂ«ria BĂ«hetâ dhe âNisma Thurjeâ ankimuan kĂ«tĂ« tĂ« hĂ«nĂ« nĂ« GjykatĂ«n Kushtetuese ndryshimet nĂ« Kodin Zgjedhor, konkretisht vendimin pĂ«r listat e hapura dhe tĂ« mbyllura.
Endri Shabani nga âNisma Thurjeâ u shpreh se Edi Rama dhe Sali Berisha mendojnĂ« se kanĂ« pushtetin pĂ«r tĂ« zgjedhur deputetĂ«t, por kjo Ă«shtĂ« e drejtĂ« Kushtetuese e shqiptarĂ«ve
âNĂ« 2018 nisĂ«m njĂ« fushatĂ« kombĂ«tare ku kĂ«rkuam hapjen e listave pĂ«r ti dhĂ«nĂ« mundĂ«si qytetarĂ«ve qĂ« tĂ« zgjedhin pĂ«rfaqĂ«suesit. Ja arritĂ«m deri diku, e penguan pĂ«rmes herĂ«sit. Gjykata Kushtetuese e rrĂ«zoi herĂ«sin. Tani u bĂ«nĂ« sĂ«rish bashkĂ« si nĂ« 2008 pĂ«r tĂ« rikthyer sistemin e 2008. Ne po ia adresojmĂ« gjykatĂ«s Kushtetuese kĂ«to ndryshime pĂ«r tâi shfuqizuar pĂ«r tâi shfuqizuar. E para, nĂ« thelb Ă«shtĂ«: Kush e ka pushtetin pĂ«r tĂ« zgjedhur deputetĂ«t? Edi Rama dhe Sali Berisha mendojnĂ« se kĂ«tĂ« tĂ« drejtĂ« e kanĂ« vetĂ«m ata tĂ« dy. Ata vendosin se kush shkon nĂ« parlament dhe deputetĂ«t i pĂ«rgjigjen atyre. Ne besojmĂ« qĂ« kjo Ă«shtĂ« e drejtĂ« kushtetuese e shqiptarĂ«ve. Problemi i dytĂ« Ă«shtĂ« qĂ« kĂ«ta imponojnĂ« jo vetĂ«m votuesve tĂ« vetĂ«, por edhe votuesve tĂ« NismĂ«s Thurje dhe ShqipĂ«ria bĂ«het. Kjo Ă«shtĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me KushtetutĂ«nâ, tha ai
Shabani theksoi se pret nga Kushtetuesja qĂ« tĂ« veprojĂ« si nĂ« vitin 2021 pĂ«r herĂ«sin. âKa dhe njĂ« parim tjetĂ«r qĂ« ka tĂ« bĂ«jĂ« me sigurinĂ« juridike. NĂ« vitin 2021, shtetasit shqiptarĂ« e fituan tĂ« drejtĂ«n pĂ«r tĂ« zgjedhur pĂ«rfaqĂ«suesit e tyre. KĂ«ta duan tâia heqin kĂ«tĂ« tĂ« drejtĂ«. BesojmĂ« se Kushtetuesja do tĂ« veprojĂ« njĂ«lloj si nĂ« vitin 2021, tĂ« shfuqizojĂ« ndryshimet. Duam qĂ« shqiptarĂ«t tĂ« shkojnĂ« nĂ« zgjedhje dhe tĂ« zgjedhin pĂ«rfaqĂ«suesit e vet. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« betejĂ« pĂ«r KushtetutĂ«nâ.
Pavarësisht vendimit që do të marrë Kushtetuesja, Shabani thekson se Nisma Thurje do të hyjë në zgjedhje me lista të hapura.
Login
