Kombet e Bashkuara miratuan mĂ« 22 shtator njĂ« âPakt pĂ«r tĂ« Ardhmenâ qĂ« synon adresimin e sfidave tĂ« shumta tĂ« shekullit, nga konfliktet te ndryshimet klimatike dhe tĂ« drejtat e njeriut, pavarĂ«sisht kundĂ«rshtimeve tĂ« minutĂ«s sĂ« fundit nga njĂ« grup vendesh tĂ« udhĂ«hequra nga Rusia.
Sekretari i PĂ«rgjithshĂ«m, Antonio Guterres, i cili organizoi âSamitin pĂ«r tĂ« Ardhmenâ, e cilĂ«soi atĂ« si njĂ« âmundĂ«si qĂ« vjen njĂ« herĂ« nĂ« njĂ« gjeneratĂ«â pĂ«r tĂ« rishkruar historinĂ« njerĂ«zore duke nxitur bashkĂ«punimin ndĂ«rkombĂ«tar.
Si një akt hapës për javën e nivelit të lartë të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, që fillon më 24 shtator, dhjetëra kryetarë shtetesh dhe qeverish u mblodhën për nënshkrimin e tekstit.
NĂ« versionin e miratuar, udhĂ«heqĂ«sit u zotuan tĂ« forcojnĂ« sistemin multilateral pĂ«r tĂ« âmbajtur ritmin me njĂ« botĂ« qĂ« po ndryshonâ dhe pĂ«r tĂ« âmbrojtur nevojat dhe interesat e brezave tĂ« tanishĂ«m dhe tĂ« ardhshĂ«mâ pĂ«rballĂ« âkrizave tĂ« vazhdueshmeâ.
âNe besojmĂ« se ka njĂ« rrugĂ« drejt njĂ« tĂ« ardhmeje mĂ« tĂ« ndritur pĂ«r gjithĂ« njerĂ«ziminâ, thuhet nĂ« dokument.
Pakti pĂ«rmban 56 âveprimeâ, pĂ«rfshirĂ« angazhimet pĂ«r multilateralizĂ«m, mbrojtjen e KartĂ«s sĂ« OKB-sĂ« dhe ruajtjen e paqes.
Ai gjithashtu bën thirrje për reforma në institucionet financiare ndërkombëtare dhe në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, së bashku me përpjekjet e ripërtërira për të luftuar ndryshimet klimatike, për të promovuar çarmatimin dhe për të udhëhequr zhvillimin e inteligjencës artificiale.
Miratimi i tekstit u pĂ«rball me njĂ« vonesĂ« tĂ« shkurtĂ«r kur zĂ«vendĂ«sministri i JashtĂ«m i RusisĂ«, Sergey Vershinin, paraqiti njĂ« amendament qĂ« theksonte âparimin e mosndĂ«rhyrjes nĂ« punĂ«t e brendshme tĂ« shteteveâ. KundĂ«rshtimet e RusisĂ« u mbĂ«shtetĂ«n nga aleatĂ«t e saj, si Bjellorusia, Koreja e Veriut, Irani, Nikaragua dhe Siria, por amendamenti i saj u hodh poshtĂ« me shumicĂ« dĂ«rrmuese.
Nga fjalĂ«t nĂ« veprime gjatĂ« fazĂ«s sĂ« negociatave, Guterres i kishte nxitur kombet tĂ« tregojnĂ« âvizionâ dhe âguximâ, duke bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r âambicie maksimaleâ pĂ«r tĂ« forcuar institucionet ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r tâiu pĂ«rgjigjur nĂ« mĂ«nyrĂ« efektive kĂ«rcĂ«nimeve tĂ« sotme.
MegjithatĂ«, pĂ«rderisa ka disa âide tĂ« miraâ, teksti ânuk Ă«shtĂ« dokumenti revolucionar qĂ« reformon gjithĂ« multilateralizmin, siç kishte kĂ«rkuar fillimisht Antonio Guterresâ, tha Richard Gowan, nga Grupi NdĂ«rkombĂ«tar i Krizave, pĂ«r AFP-nĂ«.
NgjashĂ«m u shprehĂ«n shumĂ« diplomatĂ«, tĂ« cilĂ«t shprehĂ«n zhgĂ«njim kur diskutuan pĂ«r ambicien dhe ndikimin e tekstit, duke e pĂ«rshkruar atĂ« si âtĂ« vakĂ«tâ, âemĂ«ruesi mĂ« i ulĂ«t i pĂ«rbashkĂ«tâ dhe âzhgĂ«njyesâ.
âIdealisht, do tĂ« dĂ«shironim ide tĂ« reja, ide tĂ« freskĂ«taâ, tha njĂ« diplomat.
Lufta kundĂ«r ngrohjes globale ishte njĂ« nga pikat e debatit nĂ« negociata, me referenca pĂ«r âtranzicioninâ larg karburanteve fosile qĂ« ishin zhdukur nga drafti i tekstit disa javĂ« mĂ« parĂ«, pĂ«rpara se tĂ« riktheheshin.
PavarĂ«sisht kritikave, pakti Ă«shtĂ« ende ânjĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« pohuar angazhimin tonĂ« kolektiv ndaj multilateralizmit, edhe nĂ« kontekstin e vĂ«shtirĂ« gjeopolitik aktualâ, tha njĂ« diplomat perĂ«ndimor, duke theksuar nevojĂ«n pĂ«r tĂ« rindĂ«rtuar besimin midis Veriut dhe Jugut Global.
Vendet në zhvillim kanë qenë veçanërisht të zëshme në kërkesën për angazhime konkrete për reformimin e institucioneve financiare ndërkombëtare, duke synuar të sigurojnë qasje më të lehtë në financime preferenciale, veçanërisht duke marrë parasysh ndikimet e ndryshimeve klimatike.
Teksti pĂ«rfshin me tĂ« vĂ«rtetĂ« âangazhime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r drejtĂ«si ekonomike dhe reformimin e arkitekturĂ«s financiare ndĂ«rkombĂ«tareâ, komentoi Human Rights Watch (HRW), duke lavdĂ«ruar gjithashtu âfokusin nĂ« tĂ« drejtat te njeriut.â
MegjithatĂ«, udhĂ«heqĂ«sit botĂ«rorĂ« âende duhet tĂ« tregojnĂ« se janĂ« tĂ« gatshĂ«m tĂ« veprojnĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur tĂ« drejtat e njeriutâ, tha Louis Charbonneau, drejtori i HRW pĂ«r OKB-nĂ«.
PavarĂ«sisht pĂ«rmbajtjes sĂ« tij, pakti dhe anekset e tij â njĂ« Pakt Global Dixhital dhe njĂ« DeklaratĂ« mbi Brezat e ArdhshĂ«m â nuk janĂ« ligjĂ«risht obliguese, duke ngritur kĂ«shtu shqetĂ«sime pĂ«r zbatimin, veçanĂ«risht pasi disa parime â si mbrojtja e civilĂ«ve nĂ« konflikte â shkelen çdo ditĂ«.
âDetyra jonĂ« e ardhshme Ă«shtĂ« tâu japim jetĂ« atyre, pĂ«r tâi kthyer fjalĂ«t nĂ« veprimeâ, tha Guterres./REL
The post OKB-ja miraton âPaktin pĂ«r tĂ« Ardhmenâ, Guterres: MundĂ«si qĂ« vjen njĂ« herĂ« nĂ« jetĂ« appeared first on Lapsi.al.