Dr. VASFI BARUTI/ Historia shkruhet nga fitimtarĂ«, porse e shkruar me masĂ« e cak. PĂ«rpos RusisĂ« e ShqipĂ«risĂ« ish-vendet komuniste nĂ« luftĂ«n nazifashiste ia arrijnĂ« tĂ« kenĂ« histori zyrtare, paçka moskuptime. Veçse vendi ynĂ«, pĂ«r histori tĂ« shqiptarĂ«ve nĂ« LuftĂ« ka historinĂ« e shkruar nga Partia komuniste/Partia e PunĂ«s (1968- 1989), porse fitimtarĂ«t sânjohĂ«n as masĂ« as cak. Historia bashkĂ«kohore me rishkrime e redaktime histori ngjarjesh, veçse mbesin nĂ« ish-shina komuniste. NĂ« histori fitimtarĂ«sh sâmbeti histori ngjarjesh pa kaluar sĂ« shumti nĂ« zdruk censure komuniste, madje dhe asish pĂ«rplot qĂ« sâi rrok fantazia mĂ« e hollĂ«, e tillĂ« historia e Frontit Nacionalçlirimtar. Projekti qeveritar Historia e shqiptarĂ«ve, siç ishte, i bĂ«n nder 80-vjetorit tĂ« çlirimit nga nazifashistĂ«t porse shpresĂ«humbur qĂ« historia e luftĂ«s tâi ketĂ« shpĂ«tuar indokrinimit komunist, tĂ« thellĂ«. HerĂ« tĂ« parĂ« vjen Fronti Nacionalçlirimtare, siç ishte, pĂ«rndryshe kauza komuniste e Fronti Nacionalçlirimtar siç Ă«shtĂ« e shkruar nga historianĂ« âpartizanĂ«â tĂ« luftĂ«s!
Â
E shumta nĂ« tĂ« paktĂ«: Fronti Nacionalçlirimtar i pakrijuar nĂ« vite lufte me kundĂ«rshtimin e PartisĂ« komuniste me arsye tĂ« forta komuniste, kurse paslufte Enver Hoxha e Partia Komuniste bĂ«het flamurtare e âkrijimitâ tĂ« Frontit Nacional- çlirimtar dhe kĂ«tu vjen e vĂ«rteta siç ishte atĂ«herĂ«, nĂ« vite lufte. Pas emrit PKSH dhe Enver Hoxha, emri Fronti Nacionalçlirimtar Ă«shtĂ« me pĂ«rdorjen mĂ« tĂ« gjerĂ« nĂ« dokumente partiake, pĂ«r habi nĂ« studime, monografi, shkrimore me autorsi Akademia e Shkencave e studiues me grada e tituj tĂ« lartĂ« Dr. E Prof. E pabesueshme ama e vĂ«rtetĂ« e pamĂ«shirĂ«! Me meritĂ« njĂ« debat nĂ« histori
KAUZA KOMUNISTE â KUNDĂRKAUZA HISTORIKE
NĂ« vite lufte histori e luftĂ«s shkruhej me objektivitet se mungon Fronti Nacional- çlirimtar, partia komuniste sâdinte çâĂ«shtĂ« Fronti, si formohet ai, pĂ«rndryshe paslufte nĂ« historitĂ« e luftĂ«s shkruhej se Ushtria dhe Fronti ishin dy binjakĂ«t qĂ« sollĂ«n fitoren e çlirimit! Me kĂ«si ngjyrime verbuese shkruhet Fronti Nacionalçlirimtar nga Akademia e Shkencave, historianĂ« me grada e tituj tĂ« lartĂ«, pa pĂ«rjashtuar asnjĂ« botim historie. NĂ« kĂ«tĂ« 80- vjetor, Fronti Nacionalçlirimtar vjen i lexuar nĂ« dy rrafshe historie: Fronti me mĂ« histori siç ishte nĂ« vite lufte dhe Fronti me histori siç Ă«shtĂ« shkruar paslufte me autor kryesor Enver H. e historiografia e tij e ajo bashkĂ«kohore. E di se e vĂ«rteta dhemb mĂ« shumĂ« se edhe diagnoza mĂ« e keqe, kĂ«sisoj historia e Frontit nĂ« vite lufte do âtronditĂ«â partizanĂ«t e mendimit ndryshe porse faktet e detajet bĂ«jnĂ« historinĂ«, mendimtarĂ«t ndryshe tĂ« sjellin burime tĂ« tjera nga lufta, me debat bĂ«het historia.
âTezaâ e kauzĂ«s komuniste e Frontit Nacionalçlirimtare: Partia e PunĂ«s dhe histo- riografia ngulmon tĂ« paqenĂ« se Fronti Nacionalçlirimtar ishte realitet historik i pamohueshĂ«m: âBashkimi i masave tĂ« gjĂ«ra nĂ« Frontin Antifashist Nacionalçlirimtar pĂ«rbĂ«n njĂ« nga fitoret mĂ« tĂ« mĂ«dha arritur si rezultat i LuftĂ«s Antifashiste Nacional- çlirimtare.â1
KundĂ«rteza e kauzĂ«s komuniste tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar nga Enver Hoxha Sekretar politik i KQ e KryeministĂ«r nĂ« Plenumi DytĂ« i KQ (22 nĂ«ntor 1944) me fakte nĂ« vetĂ« tĂ« parĂ« zbulon tĂ« vĂ«rtetĂ«n e trishtueshme tĂ« Frontit: â⊠nuk dinim çâĂ«shtĂ« Fronti /âŠ/ çështja e Frontit Nacionalçlirimtare pĂ«r PartinĂ« nuk ka qenĂ« e qartĂ« kush duhet tĂ« hynte nĂ« Front. /âŠ/ TĂ« gjithĂ« ne udhĂ«heqĂ«sit nuk kishim njĂ« ide tĂ« qartĂ« çâishte Fronti. /âŠ/ ne vetĂ« nuk e shihnim nĂ« dritĂ«n e vĂ«rtetĂ« Frontin e çâduhet bĂ«rĂ« nĂ« gjirin e vet ky Front.â2 Dhe pĂ«rkundĂ«r e vĂ«rteta tronditĂ«se: Historia e LuftĂ«s Antifashiste Nacionalçlirimtare tĂ« popullit shqiptar (1939-1944) vĂ«llimi 4 (1989) periudhĂ«s maj 1944 nĂ«ntor 1944 numĂ«ron 130 faqe me referime veprimtari aktive tĂ« Frontit Nacionalçlirimtare e teksa shoh nĂ« shumĂ« faqe referimet pĂ«r Frontin shkojnĂ« nga njĂ« nĂ« katĂ«r pĂ«r faqe, nĂ« rreth 300 faqe tĂ« vĂ«llimit referime pĂ«r veprimtari aktive tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar! MĂ« parĂ« Enveri çâshkruan tĂ« paqĂ«nin Front nĂ« vite lufte e çâshkruhet nĂ« historinĂ« e luftĂ«s pas gjysmĂ« shekull, hiq e verĂ« maskĂ«, neveritĂ«se! NĂ« gjurmĂ« tĂ« fakteve siç ishin nĂ« luftĂ« e pĂ«r fat ca mbesin nĂ« arkiva, nĂ«Â gojĂ«n e Enverit e shkruar me dorĂ«n e tij.
NVESTIGIM
KĂ«rkimi historik i kauzĂ«s komuniste dhe antitezĂ«s tĂ« kauzĂ«s komuniste tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar nĂ« dokumente arkivore e vepra partiake ku pĂ«rpunohej mendimi historik politik i PartisĂ« pĂ«r historinĂ« e luftĂ«s Nacionalçlirimtare dhe qĂ« pasqyrohet nĂ« libra historie. E shumta nĂ« pak pyetje ngulmuese: Mund tĂ« formohet Fronti Nacionalçlirimtar nĂ« KonferencĂ«n e PezĂ«s kur sâishte krijuar ushtria e formuar njĂ« vit mĂ« pas? Si formohet Fronti Nacionalçlirimtar kur sâishte krijuar Shtabi i PĂ«rgjithshĂ«m i LuftĂ«s, i vendosur thuajse njĂ« vit mĂ« pas? âKrijohetâ Fronti kur numĂ«rohen mĂ« se 20 çeta patriotike e asnjĂ« çetĂ« komuniste, deri verĂ« â43? Fronti i âformuarâ nĂ« PezĂ« pa organ i tij politik nĂ« KonferencĂ«n e PezĂ«s? PĂ«rkundĂ«r, fitimtarĂ«t mbrojnĂ« krijimin e Frontit nĂ« KonferencĂ«n e PezĂ«s!
KAUZA KOMUNISTE E FRONTIT
PĂ«rndryshe çâshkruante e diskutonte katĂ«r ditĂ« mĂ« parĂ« pĂ«r tĂ« paqĂ«nin Fronti Nacionalçlirimtar, Enver H. komandant i UshtrisĂ« Nacional- çlirimtare e KryeministĂ«r nĂ« fjalimi para popullit tĂ« TiranĂ«s mĂ« 28 nĂ«ntor ligjĂ«roi tĂ« pavĂ«rtetĂ«n: âPopulli ynĂ« u bashkua si njĂ« trup rreth Frontit Nacionalçlirimtar.â3 Dhe ja Fronti Nacionalçlirimtar me tĂ« pavĂ«rtetĂ«n e tij shkruar nĂ« teksti Historia e PartisĂ«: âFronti e Ushtria Nacionalçlirimtare janĂ« dy armĂ«t e saj tĂ« fuqishme tĂ« luftĂ«s.â4
Dy paralele, Ushtria e Fronti. Fronti Nacionalçlirimtar nĂ« Historia e LuftĂ«s: âBashkimi i pandashĂ«m i masave tĂ« gjĂ«ra tĂ« Frontit Antifashist Nacionalçlirimtar i udhĂ«hequr nga PKSH, pĂ«rbĂ«n njĂ« nga fitoret e mĂ«dha historike e arritur si rezultat i LuftĂ«s Antifashist Nacional- çlirinmtar.â5 Enver H. nĂ« cilĂ«sinĂ« e Kryeministrit tĂ« ShqipĂ«risĂ« pĂ«rshĂ«ndet Kongresin e ParĂ« tĂ« Frontit Demokratik tĂ« ShqipĂ«risĂ«, mĂ« 5 gusht â45, pĂ«rkundĂ«r çâshkruan mĂ« 22 nĂ«ntor 1944 kur sâdinte çâĂ«shtĂ« Fronti Nacionalçlirimtar: âPopulli shqiptar u lidh ngushtĂ« me Frontin Nacionalçlirimtar, sepse kuptoi qĂ«llimet e lĂ«vizjes nacional- çlirimtare qĂ« ishin qĂ«llimet e aspiratat e tij.
Me ndĂ«rgjegje tĂ« plotĂ« populli kuptoi se duhej tĂ« organizohej nĂ« Front pĂ«r tĂ« luftuar si duhet okupatorin e tradhtarĂ«t, ai e kuptoi se duhet tĂ« vepronte i disiplinuar nĂ« kushtet e vĂ«shtira tĂ« luftĂ«s.â5/ 1 Kurse Akademia e Shkencave para pasqyrĂ«s sĂ« thyer: âFronti Nacionalçlirimtar u krijua nĂ« vitet e luftĂ«s Antifashiste Nacionalçlirimtare. Konferenca e PezĂ«s krijoi Frontin Nacional- çlirimtar dhe pranoi platformĂ«n e LuftĂ«s Nacionalçlirimtare e pĂ«rpunuar nga PKSH. Fronti Nacionalçlirimtar ishte fronti unik i gjithĂ« popullit, forma mĂ« e mirĂ« dhe mĂ« e frytshme qĂ« gjeti Partia.â6 I njĂ«jti vlerĂ«sim pĂ«r Frontin Nacional çlirimtar nĂ« Fjalori Enciklopedik Shqiptar 2008.
KRITIKĂ KAUZĂS KOMUNISTE TĂ FRONTIT NACIONALĂLIRIMTAR
Historiografia komuniste dhe e sotme konfirmojnĂ« se Frontit Nacionalçlirimtar u krijua nĂ« KonferencĂ«n e PezĂ«s dhe pyetja: Si mundet tĂ« formohet Fronti Nacionalçlirimtar ato pak orĂ« nĂ« punimet KonferencĂ«s, tĂ« jesh fare naiv apo i indoktrinuar sĂ« keqi ta besosh atĂ« âformimâ pĂ«r tĂ« vĂ«rtetĂ«! Leksiku Front dhe Fronti Nacionalçlirimtar janĂ« tĂ« panjohur nĂ« procesverbalin e Rezolucionit tĂ« KonferencĂ«s sĂ« PezĂ«s, dy dokumentet e vetme arkivore tĂ« saj. SpekulantĂ«t Parti Komuniste/PunĂ«s dhe historiografia komuniste spekulojnĂ« me detyrĂ«n e Rezolucionit: âBashkimi pa dallim feje, krahine, e rryme politike.â7 Deklarata shpreh vetĂ«m thelbin e Fronti Nacionalçlirimtar, por Fronti sâu institucionalizua me krijimin e organit politik tĂ« Frontit, por edhe tĂ« ishte institucionalizuar sâmund tĂ« pranohet se u krijua Fronti nĂ« pak orĂ« pse formimi i tij Ă«shtĂ« njĂ« proces i vĂ«shtirĂ« dhe i shtrirĂ« nĂ« kohĂ«. Fronti nacionalçirimtar i pakrijuar nĂ« vitet e luftĂ« âkrijohetâ nga Kryeministri Enver ditĂ«n e çlirimit 28 nĂ«ntor 1944, siç e deklaroi me bujĂ« ai vetĂ«.
NĂ« 30 vjetori i KonferencĂ«s sĂ« PezĂ«s diktatori Enver H. sjell tĂ« âvĂ«rtetĂ«nâ e âpanjohurâ tĂ« KonferencĂ«s e vetrrĂ«fehet protagonist kryesor nĂ« diskutime e vendime tĂ« KonferencĂ«s qindpĂ«rqind tĂ« pavĂ«rteta: âUnĂ« u propozova shokĂ«ve orientimet kryesore mbi rolin e Frontit e tĂ« kĂ«shillave. /âŠ/ Fronti Antifashist Nacionalçlirimtar do tĂ« organizonte kudo nĂ« vendin tonĂ« KĂ«shillat Nacionalçlirimtare nĂ« zonat e çliruara e tĂ« pushtuara /âŠ/ U theksua kryesorja se Frontin Antifashist Nacionalçlirimtar e udhĂ«heq PKSH e vetmja parti nĂ« vend. /âŠ/ Ideja dhe aksioni qĂ«ndronin nĂ« fjalĂ«n Front.â8 PĂ«r çâshkruan ai sâka asnjĂ« shenjĂ« vĂ«rtetĂ«sie nĂ« procesverbali qĂ« mbajti e fejuara e tij Nexhmije Xhuglini dhe mĂ« sakt atje lexohet vetĂ«m: âTarasi mbajti raportin pĂ«r KĂ«shillat nacionalçlirimtare.â Ama nĂ« procesverbal qartĂ«sisht lexohet se Enveri bĂ«ri çâmund tĂ« pengohet i vetmi vendim i rĂ«ndĂ«sishĂ«m krijimi i KĂ«shillit Antifashist (i pĂ«rkohshĂ«m) Nacionalçlirimtar por sâia arriti nga kundĂ«rshtia e vendosur e kryetarit Ndoc Ăoba. çâshkruan diktatori pĂ«r protagonizmin e spikatur nĂ« KonferencĂ«n e PezĂ«s sâka njĂ« dĂ«rhem vĂ«rtetĂ«si edhe pse 30 vjet mĂ« parĂ« vetĂ« Tarasi shkruante se nĂ« PezĂ« mbĂ«rrin njĂ« ditĂ« para KonferencĂ«s, raportin e mbajtur nĂ« KonferencĂ« e gjeti tĂ« pĂ«rgatitur, sâdinte çâĂ«shtĂ« Fronti, si krijohet Fronti, sâishte as nĂ« pĂ«rgatitjen e KonferencĂ«s siç e pohonte vetĂ«. NĂ« fillim viti 1943 mbĂ«rrijnĂ« direktivat e Internacionales Komuniste me detyrĂ« e komente pĂ«r krijimin e Frontit Nacionalçlirimtar. Referat i KQ i PKSH âDirektivat e Internacionales komuniste dhe lufta nacionalçlirimtare shqiptareâ (shkurt 1943) nĂ« 30 faqe tĂ« tij pĂ«r direktivat e Internacionales lexohet vetĂ«m-vetĂ«m parulla politike âRroftĂ« Fronti Nacionalçlirimtare.â!
Tarasi nĂ« referat sâbĂ«ri asnjĂ« trajtesĂ« pĂ«r Frontin Nacional- çlirimtar, direktivĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e Internacionales Komuniste.9 Pa arsye tĂ« fortĂ« nuk Ă«shtĂ« qĂ«ndrimi ndaj direktivĂ«s sĂ« Internacionales pĂ«r krijimin e Frontit Nacional çlirimtar. TĂ« trajtohej direktiva e krijimit tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar do tĂ« thotĂ« aleat nacionalistĂ«t ama paslufte do vinte ndarja e pushtetit politik, e papranueshme pĂ«r komunistĂ«t. Konferenca e ParĂ« e Vendit e PKSH (16-22 mars 1943.) mori pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« tĂ« organizojĂ« luftĂ«n e tĂ« fitojĂ« çlirimi i vendit nga pushtuesit e huaj, por parulla politike e direktivave tĂ« Internacionales Komuniste âRroftĂ« Fronti Nacionalçlirimtareâ mbeti asfare e vlerĂ«suar as emri Front apo Fronti Nacionalçlirimtar i pacituar asnjĂ«herĂ« nĂ« 24 faqe tĂ« Rezolucionit tĂ« KonferencĂ«s ParĂ« tĂ« Vendit e PKSH.10 Direktiva e Internacionales Komuniste pĂ«r krijimin e Frontit Nacionalçlirimtar sâcitohet asnjĂ«herĂ« nĂ« Rezolucion, asnjĂ«herĂ« Fronti Nacional çlirimtar i cili konvertohet me fjalĂ«n bashkim i popullit nĂ« luftĂ«, siç shihet nĂ« Rezolucioni i KonferencĂ«s ParĂ« komuniste: âPartia Komuniste ka qenĂ« e para qĂ« ka lĂ«shuar zĂ«rin e kushtrimit pĂ«r bashkimin e popullit shqiptar, ajo ka qenĂ« e para qĂ« e ka kĂ«rkuar me kĂ«mbĂ«ngulje e nĂ« mĂ«nyrĂ« konkrete kĂ«tĂ« bashkim, ajo vazhdimisht dhe me fuqi ka thirrur dhe po thĂ«rret pĂ«r bashkimin e tĂ« gjitha forcave tĂ« gjalla, tĂ« gjitha rrymave politike kundĂ«r okupatorit. /âŠ/ shpjegimi dhe popullarizimi i luftĂ«s sonĂ« dhe i sukseseve tĂ« saj, mobilizimi politik i popullit pĂ«r luftĂ«n kundĂ«r okupatorit dhe tradhtarĂ«ve tĂ« vendit pĂ«r njĂ« ShqipĂ«ri tĂ« lirĂ«, tĂ« pĂ«rtĂ«ritur, indipendente dhe demokratike, ku populli shqiptar do tĂ« ketĂ« jetĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ« dhe mĂ« tĂ« lumtur. TĂ« realizojmĂ« dhe tĂ« forcojmĂ« bashkimin e popullit shqiptar pa marrĂ« parasysh gjendjen ekonomike, tendencat dhe rrymat politike dhe fetĂ« e ndryshme, duhet tĂ« kemi durim dhe tĂ« mbĂ«rrijmĂ« bashkimin e sinqertĂ« tĂ« popullit ose bashkĂ«punimin me nacionalistĂ«t.â10/1
Partia komuniste tregon kthetra teksa Frontin Nacionalçlirimtar e konverton me fjalĂ«n bashkim i popullit dhe shprehet hapur se do tĂ« krijohet nga Partia komuniste kurse bashkĂ«punimi me nacionalistĂ«t citohej fare-fare formalisht. QĂ«ndrimi me heshtje i KonferencĂ«s komuniste pĂ«r direktivĂ«n e Internacionales pĂ«r krijimin e Frontit Nacionalçlirimtar dhe vetĂ« Frontin Nacionalçlirimtar ka arsye madhore politike vetiake komuniste. ArmiqĂ«sia komuniste pĂ«r nacionalizmin nĂ« rrĂ«njĂ« tĂ« lindjes sĂ« partisĂ« komuniste. Rezolucioni i mbledhjes themeluese tĂ« PartisĂ« me porosi pĂ«r kujdes komunist: â⊠nuk duhet tĂ« harrojmĂ« rrezikun nga influenca e nacionaliste.â10/2 Porosi, me shqipĂ«rim: rrezik infulenca pĂ«r ShqipĂ«rinĂ« etnike. Si porosia komuniste censurohet nĂ« i ashtuquajturi Rezolucioni i mbledhjes themeluese: âNuk duhet tĂ« harrojmĂ« rrezikun e influencĂ«s sĂ« nazizmit.â10/3 InfluencĂ« nacionaliste shihet âekujvalentâ me influencĂ« nazizmi por fjala nazizmi mungon nĂ« Rezolucion ndĂ«rsa fjala fashizmi me pĂ«rdorje tĂ« gjerĂ«. PĂ«r tâju qasur mĂ« shumĂ« arsyes pse nĂ« Rezolucioni i KonferencĂ«s ParĂ« tĂ« Vendit (mars â43) mungon emĂ«rtesa Fronti Nacionalclirimtar?
Leksiku âBashkimi pa dallim feje, krahine e rryme politikeâ i Rezolucionit tĂ« KonferencĂ«s sĂ« PezĂ«s ishte nĂ« armiqĂ«si me PartinĂ« komuniste. PĂ«rse? Bashkimi i popullit pa dallim rryme politike ishte nĂ« armiqĂ«si me komunistĂ«t dhe e qartĂ«sonte Enveri nĂ« letrĂ«n e 4 tetorit â43: âBalli Ă«shtĂ« armik i PartisĂ« Komuniste dhe i komunizmit.â10/4 Bashkimi me nacionalistĂ«t e Ballit ishte i pamundur pse paslufte do kĂ«rkohej ndarja e pushtetit. Tarasi nĂ« letĂ«r jep porosi pĂ«r asgjĂ«simin e Ballit. Tarasi nĂ« raportin e 26 marsit â44 para krerĂ«ve tĂ« UshtrisĂ« dhe tĂ« qarkorĂ«ve tĂ« PartisĂ« bĂ«n edhe njĂ« theksim tĂ« sinqertĂ«: â⊠ShqiptarĂ«ve u Ă«shtĂ« ngulur nĂ« shpirt armiqĂ«sia pĂ«r komunizmin.â Bashkimi i popullit pa dallim feje i pamundur edhe konstatimin e Tarasit (raport 26 marsi â44): Antikomunizmi tek shqiptarĂ«t ka hyrĂ« nĂ« rrĂ«njĂ« tĂ« flokĂ«ve pse âshqiptarĂ«t komunizmin e quajnĂ« kuçedĂ«r komuniste qĂ« shkatĂ«rron familje, fe, besĂ« etj.â
Kurse klerin katolik, Tarasi e damkon âreaksionar e pa atdheâ por edhe me armiqĂ«si pse âAsnjĂ« katolik nuk e do Enverin.â10/5 pohonte ai vetĂ«. Bashkimi i popullit pa dallim krahine i pamundur pse antikomunizmi shfaqej fort nĂ« krahina si nĂ« LumĂ« nga Bajraktari, nĂ« rrethina tĂ« TiranĂ«s çeta patriotike e Halim PetrelĂ«s, edhe mĂ« shumĂ« nĂ« jugĂ«. Arsye njĂ« e nga njĂ« e tĂ« gjitha bashkĂ« motivojnĂ« KonferencĂ«n e ParĂ« tĂ« Vendit tĂ« lerĂ« nĂ« heshtje e injorojĂ« direktivĂ«n e Internacionales Komuniste pĂ«r krijimin e Frontit Nacionalçlirimtar. NĂ« Kongresin e PĂ«rmetit (24 maj 1944.) Enver H. me cilĂ«sinĂ« Komandant i UshtrisĂ« Nacionalçlirimtare, me referim befasues pĂ«r Frontin Nacionalçlirimtar: âKonferenca e PezĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« hap pĂ«rpara drejt bashkimit dhe formimit tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar.â11 Referim me tĂ« vetme fjalĂ« pĂ«r Frontin! Enveri i hapur se Fronti sâishte krijuar nĂ« PezĂ« dhe mungonte nĂ« LuftĂ« pĂ«rsa ishte bĂ«rĂ« vetĂ«m njĂ« hap e duheshin bĂ«rĂ« hapa tĂ« tjera pĂ«r krijimin e Frontit, porse pa treguar qĂ«ndrimin ndaj mungesĂ«s sĂ« hapave tĂ« tjerĂ«! Raport i gjeneral kolonel Enver Hoxha, KryeministĂ«r e Komandant i PĂ«rgjithshĂ«m i UshtrisĂ« Nacionalçlirimtare, nĂ« Mbledhjen e DytĂ« tĂ« KĂ«shillit Antifashist Nacional çlirimtar tĂ« ShqipĂ«risĂ« (20 tetor 44) me tĂ« pakta fjalĂ« godet âreaksionarĂ«t tradhtarĂ«â qĂ« objektiv kishin âshkatĂ«rrimin e Frontit Nacionalçlirimtar.â,12 i cili nuk ekzistonte, siç edhe i raportoi Kongresit tĂ« PĂ«rmetit pesĂ« muaj mĂ« parĂ«.
Emri Fronti Nacionalçlirimtar i mungon Fjalës së Dr. Omer Nishani kryetar i Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar në Mbledhjen e Dytë e Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar.
KONFERENCA E PARĂ E FRONTIT NACIONALĂLIRIMTAR
âBuletini i LuftĂ«s nacionalçlirimtareâ (nĂ«ntor-dhjetor 1944), organ i KĂ«shillit Antifashist Nacionalçlirimtar tĂ« ShqipĂ«risĂ«, nĂ« redaksionale âRruga e lavdishme e popullit shqiptarâ (15 nĂ«ntor 1944) informon shqiptarĂ«t: âMe iniciativĂ«n e PK tĂ« gjithĂ« nacionalistĂ«t e vĂ«rtetĂ«, gjithĂ« atdhetarĂ«t e vĂ«rtetĂ« u bashkuan e krijuan Frontin Nacional çlirimtar.â Krijimi i Frontit Nacionalçlirimtar botohej nĂ« broshura âKonferenca e ParĂ« e Frontit Nacionalçlirimtarâ me tekst tĂ« gjatĂ« Fjala e Koci Xoxe nĂ«npresident i KĂ«shillit Antifashist Nacionalçlirimtar si edhe Proklamata, Programi, Statuti e organet e Frontit Nacional çlirimtar.
Nga fjala e Koçi Xoxes, nĂ«npresident i KĂ«shillit Antifashist Nacionalçlirimtare, nĂ« KonferencĂ«n e parĂ« tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar: âSot Fronti Nacionalçlirimtar po del si njĂ« organizatĂ« e gjerĂ« politike qĂ« ka pĂ«r qĂ«llim tĂ« mbledhĂ« gjithĂ« popullin shqiptar nĂ« rrethin e saj, tĂ« realizojĂ« unitetin politik tĂ« popullit, kombit nĂ«n flamurin e lĂ«vizjes nacional çlirimtare. â13 NĂ« âKonferencĂ«n e ParĂ« tĂ« Frontit Nacionalçlirimtarâ, organizuar nga Partia komuniste, herĂ« tĂ« parĂ« shpallet i formuar Fronti Nacionalçlirimtar i munguar nĂ« luftĂ« po ashtu organi qendror i Frontit KĂ«shilli Antifashist Nacionalçlirimtar me strukturĂ«n e tij nĂ« pesĂ« njĂ«si me pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« PartisĂ« komuniste, RinisĂ« antifashiste, Gruaja Antifashiste, Sindikata e PunĂ«torĂ«ve (e pakrijuar) dhe PatriotĂ« pa parti. Koci Xoxi nĂ«npresident: Sot 26 tetor â44 institucionalizohet krijimi i Frontit NĂL.
Konferenca e ParĂ« e Frontit Nacionalçlirimtar herĂ« tĂ« parĂ« zgjodhi KĂ«shillin e PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar i pĂ«rbĂ«rĂ« me Kryetar Dr. Omer Nishani, N/Kryetar Medar Shtylla, N/Kryetar Shefqet Beja, Sekretar Nako Spiru. PĂ«rfaqĂ«sonjĂ«sit e PartisĂ« Komuniste Shqiptare: Xoxe, Sejfulla MalĂ«shova, Pandi Kristo. PĂ«rfaqĂ«sonjĂ«sit e RinisĂ« Antifashiste Nako Spiru, Nexhmije Xhuglini. PĂ«rfaqĂ«sonjĂ«sit e Gruas Antifashiste: Ollga Plumbi, Liri Gega. PĂ«rfaqĂ«sonjĂ«sit e Sindikatave tĂ« PunĂ«torĂ«ve: [krijohej shkurt â45!] Xhoxhi Blushi, Llambi Maqina PatriotĂ« pa parti: Omer Nishani, Shefqet Beja, Hysni Peja, Myslim Peza, Qirjako Harito, Siri Shapllo, Sali Mborja, PjetĂ«r Deda, Esat Abdullah. Tre vjet e gjysmĂ« nga krijimi i PartisĂ« komuniste Fronti Nacionalçlirimtar i munguar vitet e luftĂ«s dhe njĂ« muaj nga çlirimi i vendit herĂ« tĂ« parĂ« institucionalizohet, krijohet nga institucioni, krijimi i Fronti Nacionalçlirimtar me President Enver Hoxha e nĂ«npresident Koçi Xoxe.
Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar ishte organi qendror i Frontit Nacionalçlirimtar dhe përbëhej nga pesë organe që përfaqësonin Partinë Komuniste Shqiptare, Rininë Antifashiste, Gruan Antifashiste, Sindikata e Punëtorëve, Patriotët pa parti. Me legalizimin e Frontit krijohet imazhi se organi qendror i Frontit formohet nga të barabartë e të pavarur por që ishin gjymtyrë të Partisë komuniste, kur Sindikata e punëtorëve formohej në shkurt 1945 apo patriotë pa parti të emëruar apo zgjedhur nga organe të partisë, kryesisht të Kongresit të Përmetit. Frontit Nacionalçlirimtar dhe organet e tij patën jetë një muaj deri ditën e çlirimit nga pushtuesit, 28 nëntor.
GJYMTYRĂT E FRONTIT NACIONALĂLIRIMTAR I KRIJUAR 26 TETOR 1944
Fronti Nacionalçlirimtar i krijuar dhe legalizuar herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« KonferencĂ«n e ParĂ« tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar mĂ« 26 tetor â44, njĂ« muaj nga 28 nĂ«ntori i çlirimit tĂ« vendit, dhe ishte gjymtyrĂ« e PartisĂ« Komuniste. Publikimi nga Koçi Xoxe, Sekretar organizativ i KQ tĂ« PartisĂ« e nĂ«npresident i Frontit, i institucionalizimit tĂ« krijimit tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar ishte sĂ«rish dĂ«shmi e qartĂ« e mungesĂ«s sĂ« Frontit nĂ« LuftĂ«, kur Enver H. kĂ«shtu e pĂ«rcolli nĂ« delegatĂ«t e Kongresit tĂ« PĂ«rmetit.
Publikimi i institucionalizmit tĂ« Frontit Nacionalçlirimtar i kushtoi shumĂ« Koçi X. pse tre ditĂ« jehonĂ« tĂ« madhe Kongresit ParĂ« tĂ« Frontit Demokratik tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe K. Xoxe, Sekretar organizativ i KQ, sfidohet sĂ« keqi nga Enver H.: mbeti i paemĂ«r, askund nĂ« veprimtari publike, i pacituar nĂ« publikimet e pĂ«rditshme nĂ« Bashkimi, gazeta e Frontit Demokratik tĂ« ShqipĂ«risĂ«. Koçi Xoxe, i sapo kthyer nga Moska, nĂ« krye tĂ« delegacionit qeveritar, ve nĂ« shenjĂ« broshurĂ«n âBiografi e Enver HoxhĂ«sâ, me publicitet tĂ« madh, e hoqi nga qarkullimi me argument se biografia e udhĂ«heqĂ«sit Ă«shtĂ« edhe biografia e PartisĂ« ndaj duhet parĂ« mirĂ«, biografia mbeti jashtĂ« qarkullimi.
KRIJIMI I âFRONTITâ 28 NĂNTOR 1944! Fronti Nacionalçlirimtar nga Enver Hoxha u shpall i âkrijuarâ mĂ« 28 nĂ«ntor 1944! NĂ« vitet e LuftĂ«s Enver H. kishte mohuar krijimin e Frontin Nacionalçlirimtar dhe kur fati i fitores sĂ« luftĂ«s ishte zgjidhur, mĂ« 28 nĂ«ntor 1944 ligjĂ«roi herĂ« tĂ« parĂ« Frontin: âFronti ynĂ« Nacionalçlirimtar grumbulloi gjithĂ« elementĂ«t e shĂ«ndoshĂ«, pa dallim tendence politike dhe fetare, Fronti u bĂ« trup i shĂ«ndoshĂ« dhe pĂ«r tâi dalĂ« mbanĂ« kĂ«saj pune [luftĂ«s] tĂ« vĂ«shtirĂ« e tĂ« shenjtĂ«. GjatĂ« kĂ«tyre tre vjet luftĂ« Fronti ynĂ« Nacionalçlirimtar u bĂ« njĂ« realitet. /âŠ/ Populli ynĂ« u bashkua si njĂ« trup rreth Frontit Nacionalçlirimtar.â14 TĂ« besosh çârrĂ«fen diktatori atĂ« ditĂ« âçlirimiâ 28 nĂ«ntor 1944 pĂ«r krijimin e Frontit Nacionalçlirimtar kur para katĂ«r ditĂ«ve deklarohej me sinqeritet se ai me shokĂ«t udhĂ«heqĂ«s sâdinĂ« çâĂ«shtĂ« Fronti dhe tĂ« kap migrena apo habitesh si tĂ« shohĂ«sh si âdrurĂ«t nxjerrin nĂ« vend tĂ« mollĂ«ve e portokalleve bretkosa dhe hardhuca ose po tĂ« nxirrnin trĂ«ndafilĂ«t erĂ« si tĂ« djersĂ«s sĂ« kalit.â15
Kongresi i Parë i Frontit Demokratik të Shqipërisë
Fronti Nacionalçlirimtar i krijuar atĂ« fundtetori â44 pati njĂ« jetĂ« fare-fare tĂ« pakĂ«t pse mĂ« 5 gusht â45 Fronti Nacionalçlirimtar nĂ« Kongresi i ParĂ« i Frontit Demokratik tĂ« ShqipĂ«risĂ« shndĂ«rrohej nĂ« Fronti Demokratik i ShqipĂ«risĂ«. NĂ« gazeta Bashkimi i 9 gushtit â45 bie nĂ« sy e njĂ« deklaratĂ« e rrĂ«mujshme e Enver H., i dehur nga krijimi i Frontit Demokratik: âFronti politik i gjithĂ« popullit, Fronti Demokratik, ja çfarĂ« i duhej ShqipĂ«risĂ« nĂ« kohĂ«n e luftĂ«s, ja çfarĂ« i duhet ShqipĂ«risĂ« nĂ« kohĂ«n e paqes.â Front demokratik nĂ« vite lufte!? Kongresi parĂ« i Frontit Demokratik tĂ« ShqipĂ«risĂ« i mbajtur nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n ditĂ« me Kongresin e ParĂ« tĂ« Frontit Demokratik tĂ« JugosllavisĂ«, mĂ« 5 gjusht â45.
1. Historia e Luftës Antifashiste nacionalçlirimtare e popullit shqiptar, 4 1989:918.
2. AQSH, Fondi 14, dosja 2/1, 1944.
3. Enver Hoxha vepra 2 1968:424.
4. Historia e PPSH 1968:521 ?
5. Historia e Luftës Antifashiste nacionalçlirimtare e popullit shqiptar , 4, 1989:918. 5.1 Enver Hoxha, vepra 3:71
6. Fjalori Enciklpoedik Shqiptar 1985:292.
7. AQSH, Fondi 40, dosja 2, 1942onferenca e Parë e Frontit Nacionalçlirimtar.
8. Enver Hoxha. Konferenca e Pezës ngjarje e rëndësishme historike 1971: 32-39.
9. Enver Hoxha, vepra 1, 1968:281-310.
10. Dokumente Kryesore v. 1, 1971:119-141.
10/1. Dokumente kryesore PKSH, VĂ«llimi 1, 1971:124-145
10/2. V. Dedijer. Marrëdhëniet Jugosllavi-Shqipëri 1939-1948. Beograd 1949.
10/3. AQSH, Fondi 14, Lista 1, 1941
10/4. AQSH, Fondi 14, Dosja 20, 1943.
10/5. AQSH, Plenumi V-të i KQ të Partisë, 1947.
11. Enver Hoxha vepra 2, 1968:
12. Mbledhja e Dytë e Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar nëntor 1944.
13. Konferenca e Parë e Frontit Nacionalçlirimtar, nëntor 1944.
14. Enver Hoxha, vepra 2, 1968:424-427.
15. Anton çehov. Novela 2002:22
/Gazeta Panorama
The post Të panjohurat e Konferencës së Pezës, rrëfimi i Enver Hoxhës! Zbardhet procesverbali i Nexhmijes: Tarasi mbajti raportin për Këshillat Nacionalçlirimtare! appeared first on Gazeta Shqiptare Online.
Login
