Një vit më parë, imazhet ishin të tmerrshme.
Me Izraelin që ende po lëkundet nga sulmi më i keq në historinë e tij dhe Gaza tashmë nën bombardime shkatërruese, u duk si një pikë kthese. Konflikti Izrael-Palestinë, i munguar kryesisht në ekranet tona prej vitesh, kishte shpërthyer përsëri në pamje.
Dukej se i befasoi pothuajse tĂ« gjithĂ«. KĂ«shilltari i SigurisĂ« KombĂ«tare i SHBA-sĂ«, Jake Sullivan, kishte deklaruar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« famshme vetĂ«m njĂ« javĂ« para sulmeve: âRajoni i Lindjes sĂ« Mesme Ă«shtĂ« mĂ« i qetĂ« sot sesa ka qenĂ« nĂ« dy dekadaâ.Â
Një vit më vonë, rajoni është në flakë.
Më shumë se 41,000 palestinezë kanë vdekur. Dy milionë banorë të Gazës janë zhvendosur. Në Bregun Perëndimor janë vrarë edhe 600 palestinezë të tjerë. Në Liban, një milion njerëz të tjerë janë të zhvendosur dhe më shumë se 2000 të vdekur.
Më shumë se 1200 izraelitë u vranë atë ditë të parë. Që atëherë, Izraeli ka humbur 350 ushtarë të tjerë në Gaza. Dyqind mijë izraelitë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre pranë Gazës dhe përgjatë kufirit të paqëndrueshëm verior me Libanin. Rreth 50 ushtarë dhe civilë janë vrarë nga raketat e Hezbollahut.
Në të gjithë Lindjen e Mesme, të tjerë i janë bashkuar luftës. Përpjekjet e vazhdueshme të SHBA-së për të parandaluar përshkallëzimin e krizës, duke përfshirë vizita presidenciale, misione të panumërta diplomatike dhe vendosjen e burimeve të mëdha ushtarake, të gjitha kanë dështuar. Raketat janë hedhur nga larg në Irak dhe Jemen.
Dhe armiqtë deri në vdekje, Izraeli dhe Irani, kanë shkëmbyer gjithashtu goditje, e me siguri goditje të tjera do të vijnë.
Uashingtoni rrallëherë është dukur me kaq pak ndikim.
Ndërsa konflikti është përhapur si metastazë, origjina e tij është zbehur nga pamja.
JetĂ«t e banorĂ«ve tĂ« GazĂ«s, para dhe pas 7 tetorit, thuajse janĂ« harruar pasi mediat pa frymĂ« parashikojnĂ« âluftĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«seâ nĂ« Lindjen e Mesme.
Disa izraelitë, jetët e të cilëve u përmbysën atë ditë të tmerrshme, po ndihen të lënë pas dore.
âNe jemi shtyrĂ« mĂ«njanĂ«,â tha babai i pengut Nimrod Cohen, Yehuda Cohen. Ai tha se e konsideronte kryeministrin e Izraelit Benjamin Netanyahu pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r njĂ« âluftĂ« tĂ« kotĂ« qĂ« ka vĂ«nĂ« kundĂ«r nesh tĂ« gjithĂ« armiqtĂ« e mundshĂ«mâ.Â
âAi po bĂ«n gjithçka, me shumĂ« sukses, pĂ«r ta kthyer ngjarjen e 7 tetorit nĂ« njĂ« ngjarje tĂ« vogĂ«lâ, tha ai.
Jo të gjithë izraelitët ndajnë këndvështrimin e veçantë të Cohen. Shumë tani i shohin sulmet e Hamasit të një viti më parë si hapjen e një fushate më të gjerë nga armiqtë e Izraelit për të shkatërruar shtetin hebre.
Fakti që Izraeli është kundërpërgjigjur, me biperat që shpërthyen, atentate precize, sulme me bomba me rreze të gjatë dhe llojin e operacioneve të inteligjencës me të cilat vendi është krenuar prej kohësh, ka rikthyer një pjesë të vetëbesimit që vendi humbi një vit më parë.
âNuk ka askund nĂ« Lindjen e Mesme qĂ« Izraeli nuk mund tĂ« arrijĂ«,â deklaroi Netanyahu me besim javĂ«n e kaluar.
VlerĂ«simet e sondazheve tĂ« kryeministrit ishin nĂ« fund pĂ«r disa muaj pas 7 tetorit. Tani ai mund tâi shohĂ« ato duke u zvarritur pĂ«rsĂ«ri. NjĂ« licencĂ«, ndoshta, pĂ«r njĂ« veprim mĂ« tĂ« guximshĂ«m?
Por ku po shkon e gjitha?
âAskush prej nesh nuk e di se kur do tĂ« ndalojĂ« âmuzikaâ dhe ku do tĂ« jenĂ« tĂ« gjithĂ« nĂ« atĂ« moment,â tha Simon Gass, ish-ambasadori i BritanisĂ« nĂ« Iran, pĂ«r BBC Today Podcast tĂ« enjten.
Shtetet e Bashkuara janë ende të përfshira, edhe nëse vizita në Izrael e shefit të Komandës Qendrore të SHBA (Centcom) Gjeneral Michael Kurilla ndihet më shumë si menaxhim i krizës sesa një eksplorim i platformave diplomatike.
Me zgjedhjet presidenciale tani vetëm katër javë larg dhe Lindjen e Mesme më toksike politikisht se kurrë më parë, ky nuk ndihet si një moment për nisma të reja të guximshme amerikane.
Tani për tani, sfida e menjëhershme është thjesht parandalimi i një flakërimi më të gjerë rajonal.
Ekziston njĂ« supozim i pĂ«rgjithshĂ«m, midis aleatĂ«ve tĂ« saj, se Izraeli ka tĂ« drejtĂ«n, madje edhe detyrĂ«n, tâi pĂ«rgjigjet sulmit me raketa balistike tĂ« javĂ«s sĂ« kaluar nga Irani.
Asnjë izraelit nuk u vra në sulm dhe Irani dukej se synonte objektiva ushtarake dhe të inteligjencës, por Netanyahu megjithatë ka premtuar një përgjigje të ashpër.
Pas javësh suksesi mahnitës taktik, kryeministri i Izraelit duket se ka ambicie të mëdha.
NĂ« njĂ« fjalim tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« drejtuar popullit iranian, ai la tĂ« kuptohet se ndryshimi i regjimit po vinte nĂ« Teheran. âKur Irani tĂ« jetĂ« mĂ« nĂ« fund i lirĂ« dhe ai moment do tĂ« vijĂ« shumĂ« mĂ« shpejt nga sa mendojnĂ« njerĂ«zit, gjithçka do tĂ« jetĂ« ndrysheâ, tha ai.
Për disa vëzhgues, retorika e tij kishte jehonë të pakëndshme të çështjes së ngritur nga neokonservatorët amerikanë në prag të pushtimit të Irakut të udhëhequr nga SHBA në 2003.
Por me gjithë rrezikun e momentit, parmakët e brishtë ekzistojnë ende.
Regjimi iranian mund tĂ« Ă«ndĂ«rrojĂ« pĂ«r njĂ« botĂ« pa Izraelin, por ai e di se Ă«shtĂ« shumĂ« i dobĂ«t pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar superfuqinĂ« e vetme tĂ« rajonit, veçanĂ«risht nĂ« njĂ« kohĂ« kur Hezbollahu dhe Hamasi, aleatĂ«t dhe pĂ«rfaqĂ«suesit e tij nĂ« tĂ« ashtuquajturin âbosht tĂ« rezistencĂ«sâ, po shtypen.
Ndryshimi i regjimit nuk është në axhendën e Joe Biden, as atë të nënpresidentes së tij, Kamala Harris.
Sa për Donald Trump, një herë kur ai dukej i gatshëm për të sulmuar Iranin, pasi Teherani rrëzoi një dron vëzhgues të SHBA në qershor 2019, ish-presidenti u tërhoq në momentin e fundit (megjithëse ai urdhëroi vrasjen e një gjenerali të lartë iranian, Qasem Soleimani, shtatë muaj më vonë).
Pak do ta kishin imagjinuar, një vit më parë, se Lindja e Mesme po shkonte drejt momentit të saj më të rrezikshëm në dekada.
Por 12 muajt e fundit duket se kanë ndjekur një logjikë të tmerrshme.
Me kaq shumë rrënoja tani të shpërndara në të gjithë rrugën, dhe ngjarjet që ende po shpalosen me një ritëm alarmues, politikëbërësit me zorr po e ndjekin ritmin.
NdĂ«rsa konflikti qĂ« shpĂ«rtheu nĂ« Gaza po kalon nĂ« vitin e dytĂ«, tĂ« gjitha bisedat pĂ«r âtĂ« nesĂ«rmenâ, se si Gaza do tĂ« rehabilitohet dhe qeveriset kur luftimet pĂ«rfundimisht tĂ« mbarojnĂ«, kanĂ« pushuar ose janĂ« mbytur nga zhurma e njĂ« lufte mĂ« tĂ« gjerĂ«.
Po kështu ka pushuar edhe ndonjë diskutim kuptimplotë për një zgjidhje të konfliktit të Izraelit me palestinezët, konflikti që nisi gjithçka.
Në një moment, kur Izraeli të ndjejë se i ka bërë mjaftueshëm dëm Hamasit dhe Hezbollahut, i bie që Izraeli dhe Irani, që të dy, të kenë thënë fjalën e tyre, dhe atëherë diplomacisë mund ti jepet një mundësi tjetër. Kjo, megjithatë, duke supozuar se rajoni nuk është zhytur në një krizë edhe më të thellë.
Por tani për tani, gjithçka duket shumë larg.
BBC, pĂ«rshtati nĂ« shqip ©LAPSI.ALÂ
The post Analiza e BBC/ Si do të përfundojë konflikti në Lindjen e Mesme appeared first on Lapsi.al.