❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Profil nĂ« “The Guardian”: Kush Ă«shtĂ« fytyra e vĂ«rtetĂ« e Giorgia Meloni

✇Lapsi
By: user 6

Ajo është quajtur një neofashiste dhe një rrezik për Italinë. Por Giorgia Meloni ka marrë mbështetjen e shumë krerëve të Evropës, duke përfshirë edhe kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar. A duhet të shqetësohemi?

Nga Alexander Stille

NĂ« mesin e qershorit, Giorgia Meloni ishte nĂ« humor, e gĂ«zuar teksa priste samitin e G7-Ă«s, njĂ« takim i kombeve mĂ« tĂ« fuqishĂ«m tĂ« botĂ«s, nĂ« rajonin jugor italian tĂ« Pulias. Pas ditĂ«ve nĂ« tĂ« cilat ajo drejtonte mbledhjet duke folur anglisht, frĂ«ngjisht dhe spanjisht sĂ« bashku me italishten e saj amtare, njĂ« mbrĂ«mje ajo kĂ«rceu “pizzica”, njĂ« vallĂ«zim tradicional pulian, duke u rrotulluar dhe duke kĂ«rcyer nĂ«n muzikĂ«n popullore ritmike, e ngjashme me ekstazĂ«n dhe qĂ« luhet shpesh nĂ« dasmat lokale. Performanca pa fre e Melonit shprehu vetĂ«besimin e njĂ« ylli politik nĂ« ngritje, i cili, pas njĂ« paraqitjeje tĂ« fortĂ« nĂ« zgjedhjet evropiane vetĂ«m pak ditĂ« mĂ« parĂ«, ishte lideri politik mĂ« i nxehtĂ« nĂ« EvropĂ«. Ajo bĂ«ri njĂ« selfie me tĂ« fortin indian Narendra Modi, tĂ« cilĂ«n e postoi nĂ« Instagram pĂ«r 3.5 milionĂ« ndjekĂ«sit e saj me mbishkrimin “PĂ«rshĂ«ndetje nga ekipi MELODI”. PĂ«r njĂ« politikane e cili vetĂ«m pak vite mĂ« parĂ« ishte mbĂ«rthyer nĂ« margjinat e politikĂ«s italiane si kreu i njĂ« partie tĂ« vogĂ«l tĂ« krahut tĂ« djathtĂ«, “VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â€, Meloni, tashmĂ« nĂ« moshĂ«n 47-vjeçare, dukej se ishte nĂ« krye tĂ« botĂ«s.

Meloni ka punuar shumĂ« pĂ«r tĂ« arritur respektin qĂ« nuk e kanĂ« parti tĂ« tjera tĂ« krahut tĂ« djathtĂ«, si “Tubimi KombĂ«tar” i Marine Le Pen. Ajo u prit nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« nga Joe Biden dhe Ă«shtĂ« pranuar nga partitĂ« centriste brenda BE-sĂ«. Kjo Ă«shtĂ« edhe mĂ« befasuese duke pasur parasysh origjinĂ«n e hapur neofashiste tĂ« karrierĂ«s sĂ« saj. (Pak para se tĂ« zgjidhej kryeministre nĂ« fund tĂ« 2022, shkrimtari Roberto Saviano shkroi nĂ« The Guardian: “Giorgia Meloni Ă«shtĂ« njĂ« rrezik pĂ«r ItalinĂ« dhe pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« EvropĂ«s.”) Por nĂ« dy vjet, ajo ka habitur shumĂ« njerĂ«z me pragmatizmin e saj politik dhe aftĂ«sitĂ« e mendjemprehtĂ«sisĂ«.

Kryetare e njĂ« partie tradicionalisht armiqĂ«sore ndaj Bashkimit Evropian, Meloni nĂ« vend tĂ« kĂ«saj ka punuar ngushtĂ« me presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe ka bĂ«rĂ« lĂ«shimet e nevojshme pĂ«r tĂ« marrĂ« fondet e BE-sĂ« pĂ«r axhendĂ«n e saj tĂ« brendshme. Ajo Ă«shtĂ« shfaqur si njĂ« nga mbĂ«shtetĂ«sit mĂ« tĂ« besueshĂ«m tĂ« UkrainĂ«s – e habitshme duke pasur parasysh tendosjen e ndjenjĂ«s tradicionale pro-Putin nĂ« tĂ« djathtĂ«n evropiane – dhe e bindi bashkatdhetarin e saj ideologjik, hungarezin Viktor OrbĂĄn, qĂ« tĂ« miratojĂ« pĂ«rfundimisht ndihmĂ«n ushtarake tĂ« BE-sĂ« pĂ«r UkrainĂ«n. Ajo arriti ta çojĂ« BE-nĂ« drejt pozicionit tĂ« saj pĂ«r imigracionin, duke zgjeruar nĂ« masĂ« tĂ« madhe njĂ« program pĂ«r tĂ« paguar vendet e AfrikĂ«s sĂ« Veriut pĂ«r tĂ« ndaluar fluksin e emigrantĂ«ve nĂ«pĂ«r Mesdhe. Me besueshmĂ«rinĂ« e saj tĂ« fituar me vĂ«shtirĂ«si, Meloni ka dalĂ« nga vrima e pĂ«llumbave neofashiste nĂ« tĂ« cilĂ«n kritikĂ«t e saj u pĂ«rpoqĂ«n ta mbyllnin.

Pas asaj valle tĂ« gĂ«zueshme nĂ« qershor, ngritja e pandalshme e Melonit dhe e sĂ« djathtĂ«s europiane dukej se po ngecte. NĂ« FrancĂ«, ku “Tubimi KombĂ«tar” u shfaq gati pĂ«r tĂ« marrĂ« pushtetin, e majta arriti njĂ« fitore befasuese. Partia e djathtĂ« Vox nĂ« SpanjĂ« u largua nga KonservatorĂ«t dhe ReformistĂ«t EvropianĂ« (ECR), koalicioni i qendrĂ«s sĂ« djathtĂ« qĂ« kryeson Meloni, pĂ«r t’iu bashkuar njĂ« grupimi tĂ« ri tĂ« partive tĂ« krahut tĂ« djathtĂ« tĂ« quajtur “PatriotĂ«t pĂ«r EvropĂ«n”. Von der Leyen u kthye nĂ« presidencĂ«n e Komisionit Evropian pa ndihmĂ«n e Melonit.

NĂ« frontin e brendshĂ«m, Meloni Ă«shtĂ« dashur tĂ« pĂ«rballet me publikimin e turpshĂ«m tĂ« videove klandestine qĂ« tregojnĂ« anĂ«tarĂ«t e grupit tĂ« tĂ« rinjve tĂ« partisĂ« sĂ« saj duke brohoritur parulla fashiste dhe duke bĂ«rĂ« komente raciste dhe antisemitike. Meloni dĂ«noi pikĂ«pamjet e shprehura, duke thĂ«nĂ« se ato ishin “plotĂ«sisht tĂ« papajtueshme me “VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â€ dhe me linjĂ«n politike tĂ« artikuluar prej vitesh”. Disa nga ata qĂ« shfaqen nĂ« video u detyruan tĂ« japin dorĂ«heqjen.

PĂ«r disa, incidenti demaskoi “fytyrĂ«n e vĂ«rtetĂ«â€ tĂ« “VĂ«llezĂ«rve tĂ« ItalisĂ«â€, siç tha Giuseppe Provenzano, njĂ« deputet i partisĂ« kryesore opozitare, PartisĂ« Demokratike. TĂ« tjerĂ« nĂ« opozitĂ«, e ndjenĂ« se kjo ishte jashtĂ«zakonisht e padrejtĂ«. “Ajo qĂ« kĂ«ta tĂ« rinj thanĂ« dhe bĂ«nĂ« Ă«shtĂ« njĂ« çështje serioze, por unĂ« nuk besoj pĂ«r asnjĂ« minutĂ« se Meloni dhe qeveria e saj janĂ« fashiste” – tha Roberto Giachetti, njĂ« deputet i partisĂ« sĂ« qendrĂ«s sĂ« majtĂ« Italia Viva. Ai tha se debati kĂ«rcĂ«nonte tĂ« shpĂ«rqendrohej nga çështja e rĂ«ndĂ«sishme: ligjet e reja qĂ« e çojnĂ« ItalinĂ« nĂ« njĂ« drejtim joliberal.

NjĂ« nga sloganet e fushatĂ«s sĂ« “VĂ«llezĂ«rit tĂ« ItalisĂ«â€ ishte: “Ne mbrojmĂ« Zotin, Atdheun dhe Familjen”. Slogani ishte pjesĂ« e propagandĂ«s sĂ« Musolinit dhe u pa me shqetĂ«sim nga shtypi i majtĂ« i ItalisĂ«. Por Meloni Ă«shtĂ« e kujdesshme tĂ« theksojĂ« se slogani u krijua nga Giuseppe Mazzini, njĂ« nga baballarĂ«t themelues tĂ« ItalisĂ« nĂ« kohĂ«n e bashkimit tĂ« shekullit tĂ« 19-tĂ«. Fakti qĂ« mund tĂ« lexohet nĂ« dy mĂ«nyra, ose si shprehje e nacionalizmit demokratik ose si jehonĂ« e fashizmit Ă«shtĂ« tipik i njĂ« paqartĂ«sie tĂ« caktuar qĂ« Meloni pĂ«lqen ta ruajĂ«. Termi qĂ« disa nga kritikĂ«t e saj pĂ«rdorin pĂ«r tĂ« Ă«shtĂ« “doppiezza” ose “e dyfishtĂ«â€. PĂ«r momentin, Meloni i ka tĂ« dyja mĂ«nyrat: e moderuar nĂ« politikĂ«n ekonomike dhe tĂ« jashtme dhe e djathtĂ« pĂ«r çështje tĂ« tilla si emigracioni dhe politika familjare. Ajo Ă«shtĂ« duke punuar shumĂ« pĂ«r tĂ« ndalur emigracionin e paligjshĂ«m dhe duke goditur çiftet homoseksuale qĂ« pĂ«rpiqen tĂ« birĂ«sojnĂ« fĂ«mijĂ«.

NĂ« vend qĂ« tĂ« shqetĂ«soheni pĂ«r pyetjen nĂ«se “VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â€ janĂ« fashistĂ«, Ă«shtĂ« mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« shihet Meloni si njĂ« populiste e djathtĂ« qĂ« u pĂ«rgjigjet problemeve tĂ« shekullit tĂ« 21-tĂ«. Ajo e sheh veten se po mbron ItalinĂ« kundĂ«r efekteve gĂ«rryese dhe homogjenizuese tĂ« kapitalizmit global, burokracisĂ« hiperaktive tĂ« BE-sĂ«, vlerat laike dhe imigracionin kaotik. Rekordi i saj nĂ« trajtimin e imigracionit tĂ« paligjshĂ«m solli kryeministrin e MbretĂ«risĂ« sĂ« Bashkuar Keir Starmer (pĂ«r tmerrin e mbĂ«shtetĂ«sve tĂ« partisĂ« sĂ« tij Laburiste) nĂ« Itali kĂ«tĂ« javĂ«, pĂ«r tĂ« marrĂ« kĂ«shillat e saj.

Ekonomisti Fabrizio Barca e rendit Melonin si pjesĂ« tĂ« njĂ« kthese neo-autoritare nĂ« EvropĂ« dhe gjetkĂ« qĂ« ai thotĂ« se kanĂ« prodhuar 40 vjet politika neoliberale. Humbja e vendeve tĂ« punĂ«s nĂ« sektorin prodhues, zvogĂ«limi i mbrojtjeve sociale dhe pabarazia nĂ« rritje kanĂ« krijuar nivele tĂ« larta ankthi dhe pasigurie, tĂ« cilat kanĂ« bĂ«rĂ« qĂ« ideja e njĂ« lideri tĂ« fortĂ« – “njĂ« Cezar” qĂ« do t’i marrĂ« gjĂ«rat nĂ« dorĂ« Ă«shtĂ« tĂ«rheqĂ«se pĂ«r miliona njerĂ«z. MeqenĂ«se kĂ«ta liderĂ«, qoftĂ« Trump apo Meloni, nuk kanĂ« gjasa tĂ« sfidojnĂ« status quo-nĂ« ekonomike, ajo qĂ« ata ofrojnĂ« kryesisht Ă«shtĂ« mbrojtja e formave tradicionale tĂ« identitetit.
A Ă«shtĂ« Giorgia Meloni e vĂ«rtetĂ« njĂ« fashiste apo njĂ« demokrate konservatore? Mund tĂ« mos ketĂ« rĂ«ndĂ«si. Meloni Ă«shtĂ«, mbi tĂ« gjitha, njĂ« politikane e aftĂ« dhe e disiplinuar, e cila Ă«shtĂ« ngjitur nĂ« pushtet duke vĂ«nĂ« nĂ«n kontroll territorin e qendrĂ«s sĂ« djathtĂ«. Ajo dhe partia e saj e kanĂ« rritur pjesĂ«n e tyre tĂ« votave nga 2% nĂ« 26% nĂ« pak vite dhe duke mos iu drejtuar ekstremit tĂ« djathtĂ« apo duke premtuar aventura. Ajo i Ă«shtĂ« shmangur bashkimit me “AlternativĂ«n pĂ«r GjermaninĂ«â€ dhe “Tubimin KombĂ«tar”.

Ajo e la Lega-n e Matteo Salvinit tĂ« kalonte mĂ« djathtas qĂ« pĂ«rdorte njĂ« gjuhĂ« shumĂ« mĂ« tĂ« ashpĂ«r ksenofobike dhe raciste se “VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â€ duke vjedhur votuesit mĂ« tĂ« moderuar tĂ« Lega-s.
KĂ«shilltarĂ«t e saj kryesorĂ«, disa prej tĂ« cilĂ«ve i intervistova gjatĂ«, janĂ« njerĂ«z inteligjentĂ« dhe tĂ« mbushur me mendime, shumĂ« konservatorĂ« politikisht, por shumĂ« mĂ« pak ekstremĂ« sesa njerĂ«zit pĂ«rreth Trump, pĂ«r shembull. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, Meloni Ă«shtĂ« njĂ« njeri qĂ« ndĂ«rron formĂ«, paraqet anĂ« tĂ« ndryshme pĂ«r audienca tĂ« ndryshme. Ajo Ă«shtĂ« e moderuar nĂ« mĂ«nyrĂ« skrupuloze kur i drejtohet BE-sĂ« dhe audiencĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare, por njĂ« populiste e flaktĂ« nĂ« tubimet e fushatĂ«s. Kur iu drejtua njĂ« mitingu tĂ« partisĂ« sĂ« djathtĂ« spanjolle Vox, ajo denoncoi kĂ«rcĂ«nimin nga “sekularizmi i sĂ« majtĂ«s dhe radikalizimi islamik” dhe bĂ«ri thirrje pĂ«r njĂ« mbrojtje tĂ« “qytetĂ«rimit tonĂ«â€ kundĂ«r “atyre qĂ« duan ta shkatĂ«rrojnĂ« atĂ«â€.

Edukimi i saj si njĂ« figurĂ« e ashpĂ«r, por dhe e afĂ«rt ka qenĂ« qendrore pĂ«r personalitetin politik tĂ« Melonit. NĂ« prag tĂ« zgjedhjeve evropiane tĂ« qershorit, ajo u kĂ«rkoi votuesve qĂ« thjesht tĂ« shkruanin emrin e saj tĂ« krishterĂ« nĂ« fletĂ«votim. “Jam krenare qĂ« shumica e njerĂ«zve vazhdojnĂ« tĂ« mĂ« quajnĂ« Giorgia. Kjo Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme dhe e çmuar pĂ«r mua. PĂ«r vite me radhĂ«, njerĂ«zit mĂ« talleshin pĂ«r shkak tĂ« rrĂ«njĂ«ve tĂ« mia popullore: mĂ« quanin peshkatare, frutaxhie, fĂ«mijĂ« rruge, sepse ishin kaq tĂ« arsimuar. Ajo qĂ« ata kurrĂ« nuk e kuptuan Ă«shtĂ« se unĂ« jam krenare qĂ« jam njĂ« grua e popullit.”

Sipas autobiografisĂ« sĂ« saj, kur martesa e prindĂ«rve tĂ« saj pĂ«rfundoi, nĂ«na e Melonit e zhvendosi atĂ« dhe motrĂ«n e saj mĂ« tĂ« madhe, Arianna, nga njĂ« lagje tĂ« njohur tĂ« RomĂ«s nĂ« njĂ« apartament tĂ« vogĂ«l nĂ« zonĂ«n e klasĂ«s punĂ«tore tĂ« quajtur “Garbatella”, ku shumica e njerĂ«zve flisnin dialektin romak. NĂ«na e saj e shkathĂ«t, Anna Paratore, e mbĂ«shteti familjen duke shkruar romane romantike. Babai i saj, Francesco, u transferua nĂ« Ishujt Kanarie. Giorgia dhe motra e saj do tĂ« kalonin verĂ«n me tĂ«, por ajo nuk kishte asnjĂ« kontakt me tĂ« pasi mbushi 12 vjeç. (Ai mĂ« vonĂ« kaloi disa vite nĂ« njĂ« burg spanjoll pasi u kap duke kontrabanduar hashash nga Afrika e Veriut. Ai vdiq nĂ« 2012.)

Meloni Ă«shtĂ« gjithashtu njĂ« prind i vetĂ«m, pasi ka zgjedhur tĂ« ketĂ« njĂ« fĂ«mijĂ« me prezantuesin televiziv Andrea Giambruno, por ka mbetur e pamartuar dhe jeton e ndarĂ«. Tetorin e kaluar, Giambruno u kap nĂ« kamera duke u propozuar grave tĂ« tjera: “A mund tĂ« prek paketĂ«n time teksa flas me ju?”. Meloni e la atĂ« po atĂ« ditĂ«. PavarĂ«sisht se Ă«shtĂ« nĂ«nĂ« beqare dhe fĂ«mijĂ« i njĂ« nĂ«ne beqare, Meloni Ă«shtĂ« thellĂ«sisht e pĂ«rkushtuar pĂ«r tĂ« promovuar familjen tradicionale, nĂ« pĂ«rputhje me vlerat fetare katolike.

Krahas tĂ« qenit kryeministrja e parĂ« femĂ«r e ItalisĂ«, Meloni Ă«shtĂ« e para qĂ« nuk ka ndjekur universitetin. Shkollimi i saj i vĂ«rtetĂ« erdhi si njĂ« aktiviste e re politike e djathtĂ«. NĂ« moshĂ«n 15-vjeçare, ajo iu bashkua “Movimento Sociale Italiano” (MSI), njĂ« parti politike e themeluar nga njĂ« grup ish-fashistĂ«sh tĂ« guximshĂ«m pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore.

PĂ«r tĂ« kuptuar se çfarĂ« do tĂ« thotĂ« t’i pĂ«rkasĂ«sh MSI-sĂ« nĂ« vitin 1992, u takova me Gianfranco Finin, i cili ishte kryetari i partisĂ« nĂ« atĂ« kohĂ« dhe e udhĂ«hoqi atĂ« nĂ« njĂ« periudhĂ« transformimi nga njĂ« parti neofashiste ose postfashiste nĂ« njĂ« parti “moderne dhe parti tĂ« djathtĂ« demokratike”, e cila ndryshoi zyrtarisht emrin e saj nĂ« 1995 nĂ« “Aleanca KombĂ«tare”. Finin e takova nĂ« kafenenĂ« e tij tĂ« preferuar nĂ« qendĂ«r tĂ« RomĂ«s. Ai u shfaq mĂ« i ri se 72 vjeç, i nxirĂ« dhe i veshur elegant, i veshur me njĂ« kĂ«mishĂ« me mĂ«ngĂ« tĂ« gjata dhe njĂ« xhaketĂ« sportive, pavarĂ«sisht vapĂ«s sĂ« egĂ«r tĂ« verĂ«s. Stili i tij sartoral ishte gjithmonĂ« pjesĂ« e imazhit tĂ« tij politik. (NĂ« vitet 1980 kritikĂ«t e tij e quanin atĂ« “njĂ« fashist me kostum me dy krahĂ«â€.)

MSI, nĂ« kohĂ«n kur Meloni iu bashkua, ishte e ndarĂ« midis anĂ«tarĂ«ve mĂ« tĂ« vjetĂ«r nostalgjikĂ« pĂ«r fashizmin dhe njĂ« brezi tĂ« ri, tĂ« cilĂ«t, pas luftĂ«s sĂ« ftohtĂ«, po kĂ«rkonin tĂ« gjenin njĂ« mĂ«nyrĂ« tjetĂ«r pĂ«r tĂ« qenĂ« tĂ« djathtĂ« qĂ« ishte antikomuniste dhe kritike ndaj kapitalizmit; njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« rivendosur krenarinĂ« kombĂ«tare. MentorĂ«t e Melonit ishin anĂ«tarĂ« tĂ« kĂ«saj gjenerate tĂ« dytĂ« tĂ« MSI-sĂ«, tĂ« cilĂ«t u rritĂ«n gjatĂ« viteve 1970, kur lufta politike nĂ« Itali anoi drejt terrorizmit. Kultura rinore dominohej nga e majta ekstreme dhe anĂ«tarĂ«t e MSI-sĂ« shpesh ishin nĂ« shĂ«njestĂ«r pĂ«r t’u rrahur. “Ne vendosnim helmeta motoçikletash kur dilnim pĂ«r tĂ« ngjitur postera ose pĂ«r tĂ« shpĂ«rndarĂ« fletushka” – mĂ« tha Fini.

Meloni iu bashkua një seksioni MSI të quajtur Colle Oppio (Kodra Oppian), i cili funksiononte si një shoqëri debatuese, grup leximi dhe parti politike. Colle Oppio zë një vend shumë të veçantë në historinë e së djathtës italiane. Selia e tij ishte në një gërmadhë të lashtë në kodrën Oppio në Romë. Në vitin 1978, një nga anëtarët e saj u rrah për vdekje nga ekstremistët e majtë që mbanin në dorë çelësa metalikë. Që atëherë, seksioni mban një përkujtim të përvitshëm për të riun dhe të tjerët që vdiqën në ato vite. Kjo ndjenjë e përkatësisë në një pakicë që lufton kundër një kulture rinore të së majtës dominuese, gjithnjë e më intolerante dhe ndonjëherë e dhunshme, la gjurmë te Meloni. Ajo po i bashkohej një lloj kundër-kulture.

TĂ« rinjtĂ« e MSI mbanin xhaketa dhe kravata dhe i mbanin flokĂ«t tĂ« shkurtra, ndĂ«rsa tĂ« rinjtĂ« e majtĂ« mbanin flokĂ« tĂ« gjatĂ« dhe xhinse. Ata kundĂ«rshtonin legalizimin e divorcit dhe abortit, nxitĂ«n “luftĂ«n kundĂ«r drogĂ«s” dhe rikthimin e dĂ«nimit me vdekje (i hequr nĂ« 1948) pĂ«r terroristĂ«t e dĂ«nuar pĂ«r vrasje. “MSI – tha Fini nĂ« njĂ« kongres partie nĂ« 1987, â€œĂ«shtĂ« antagoniste, transgresive dhe antikonformiste, nĂ« kontrast tĂ« plotĂ« me partitĂ« qĂ« bĂ«jnĂ« biznes jashtĂ« politikĂ«s”.

Colle Oppio u bĂ«, duke filluar nga fundi i viteve 1980, diçka si njĂ« grup i çuditshĂ«m brenda MSI. Ata i dĂ«rguan njĂ« letĂ«r kryerabinit tĂ« RomĂ«s duke kĂ«rkuar falje pĂ«r ligjet fashiste antisemitike tĂ« vitit 1938, mbajtĂ«n njĂ« konferencĂ« mbi racizmin pasi “kokĂ«-rruarit” sulmuan njĂ« tĂ« ri afrikan nĂ« Parkun Oppio dhe mbrojtĂ«n njĂ« spital katolik kundĂ«r anĂ«tarĂ«ve mĂ« tĂ« vjetĂ«r tĂ« MSI qĂ« donin tĂ« shpĂ«tonin njĂ« pavion pĂ«r pacientĂ«t me SIDA.

“Kishte njĂ« pĂ«rplasje midis njĂ« tĂ« djathtĂ« qĂ« donte tĂ« çlironte veten nga nostalgjia fashiste dhe njĂ« tĂ« djathtĂ« qĂ« donte tĂ« luante me instinktet mĂ« tĂ« kĂ«qija tĂ« njerĂ«zve” – thotĂ« Fabio Rampelli, i cili drejtonte Colle Oppio dhe tani Ă«shtĂ« anĂ«tar i parlamentit dhe anĂ«tar themelues i “VĂ«llezĂ«rve tĂ« ItalisĂ«â€ tĂ« Melonit.
Meloni ishte, tĂ« paktĂ«n fillimisht, nĂ« anĂ«n e nostalgjikĂ«ve. NĂ« vitin 1996, nĂ« moshĂ«n 19-vjeçare, ajo dha njĂ« intervistĂ« nĂ« njĂ« TV francez, nĂ« tĂ« cilĂ«n deklaroi: “Musolini ishte njĂ« politikan i mirĂ«. Gjithçka qĂ« bĂ«ri, e bĂ«ri pĂ«r tĂ« mirĂ«n e vendit, ndryshe nga politikanĂ«t e 50 viteve tĂ« fundit”. QĂ« atĂ«herĂ« ajo i ka zgjedhur fjalĂ«t e saj mĂ« me kujdes.

Meloni ka trashĂ«guar nga Fini njĂ« parti qĂ« ka hequr dorĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« eksplicite nga fashizmi. E megjithatĂ«, ai nuk mund tĂ« mos vinte re se ajo mezi arrin tĂ« shqiptojĂ« fjalĂ«n “antifashiste”, njĂ« lĂ«shim i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, pasi lindja e demokracisĂ« italiane u pĂ«rkufizua si kundĂ«rshtim me fashizmin. Kur e pyet disa vite mĂ« parĂ«, Meloni u pĂ«rgjigj: “Sepse pĂ«r mua antifashist do tĂ« thotĂ« slogani “Vrasja e njĂ« fashisti nuk Ă«shtĂ« krim”.

Ajo qĂ« Ă«shtĂ« paradoksale nĂ« lidhje me kĂ«tĂ«, thotĂ« Fini, Ă«shtĂ« se fraza tĂ« tilla nuk ishin tĂ« zakonshme gjatĂ« viteve 1990, kur Meloni po aktivizohej nĂ« politikĂ«n e djathtĂ«. “Ajo ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r betejat e vĂ«llezĂ«rve tĂ« saj mĂ« tĂ« mĂ«dhenj qĂ« kishin pĂ«rvojĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« periudhĂ«s sĂ« terrorizmit” – thotĂ« ai. Meloni, sa herĂ« qĂ« thotĂ« fjalĂ«n “e majta” (la sinistra), nuk mund tĂ« mos e shqiptojĂ« me njĂ« ton pĂ«rbuzjeje.

“Nuk kam frikĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ris pĂ«r tĂ« shumtĂ«n herĂ« se nuk kam asnjĂ« nostalgji pĂ«r fashizmin”, shkruan Meloni. “Nga ana tjetĂ«r, unĂ« e di emrin dhe historinĂ« e secilit prej tĂ« rinjve qĂ« u flijuan gjatĂ« viteve 1970 nĂ« altarin e antifashizmit”.

KĂ«tĂ« maj ajo bĂ«ri njĂ« hap tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, duke nderuar Giacomo Matteotti, njĂ« lider socialist qĂ« u vra nga pasardhĂ«sit e Musolinit, nĂ« 100-vjetorin e vdekjes sĂ« Matteotti-t, duke iu referuar atij si njĂ« “burrĂ« i lirĂ« dhe i guximshĂ«m i vrarĂ« nga banditĂ«t fashistĂ«â€ – megjithatĂ« pa pĂ«rmendur Musolinin.

Një pjesë e kërkimit për një identitet jofashist e çoi Melonin dhe të rinjtë e tjerë të MSI-së në botën e letërsisë së fantazisë, veçanërisht në romanet e JRR Tolkien Hobbit dhe Lord of the Rings. Ekziston një fotografi e Melonit në fillimet e saj si militante e MSI-së, me kostumin e Samwise Gamgee, shoqëruesit besnik të Frodo Baggins. Grupi i të rinjve MSI filloi të mbajë kampe Hobbit në vitet 1970, të cilat janë përshkruar si një lloj aksionesh të ekstremit të djathtë.

Kampet u ringjallĂ«n nĂ« vitet 1990 dhe vizioni i Tolkien mori njĂ« kuptim tĂ« ri: Toka e Mesme i ngjante njĂ« Evrope parakapitaliste mesjetare tĂ« grupeve fisnore qĂ« luftonin me guxim kundĂ«r armiqve tĂ« fuqishĂ«m. Dukej njĂ« metaforĂ« e pĂ«rsosur pĂ«r ItalinĂ« qĂ« luftonte me forcat e globalizimit, njĂ« burokraci tĂ« sapofuqizuar e BE-sĂ« nĂ« Bruksel dhe ngarkesat me tĂ« huaj qĂ« mbĂ«rrinin papritur nĂ« brigjet e ItalisĂ«. “UnĂ« nuk e konsideroj Zotin e unazave fantazi” – ka thĂ«nĂ« Meloni.

Georgia Meloni reads first Italian edition of Tolkien’s Lord of the Rings. Taken off her instagram

NĂ« vitin 1997, Meloni, 20 vjeç, u bĂ« kreu i seksionit tĂ« RomĂ«s tĂ« organizatĂ«s rinore tĂ« MSI. NĂ« vitin 1998, ajo filloi njĂ« festival politik tĂ« quajtur “Atreju”, i quajtur sipas njĂ« heroi nĂ« njĂ« romani fantastik bestseller, “The Neverending Story”, nga shkrimtari gjerman Michael Ende. Atreju Ă«shtĂ« njĂ« djalĂ« i ri qĂ« duhet tĂ« pĂ«rdorĂ« fuqinĂ« e imagjinatĂ«s dhe tĂ« tregimit pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« botĂ« tĂ« re vlerash dhe pĂ«r tĂ« mposhtur asgjĂ«sinĂ« qĂ« po pĂ«rhapet.

“NjĂ« simbol i luftĂ«s kundĂ«r nihilizmit, i pĂ«rsosur pĂ«r vizionin tonĂ«â€ – shkruan Meloni. Festivali, nĂ«n udhĂ«heqjen e Melonit, ka pritur figura tĂ« njohura tĂ« krahut tĂ« djathtĂ«, pĂ«rfshirĂ« Viktor OrbĂĄn dhe Steve Bannon, por edhe politikanĂ« nga e majta. Vitin e kaluar, Elon Musk ishte njĂ« mysafir surprizĂ«.
Në vitin 2004, në moshën 27-vjeçare, Meloni u zgjodh presidente e grupit të të rinjve të Aleancës Kombëtare. Ajo hyri në parlament në moshën 29-vjeçare dhe u bë ministre e Rinisë si zëvendëspresidente e Dhomës së Deputetëve të Italisë në vitin 2008, më e reja në historinë e Italisë.

Ajo mori njĂ« rol udhĂ«heqĂ«s si rezultat i njĂ« krize tĂ« sĂ« djathtĂ«s. NĂ« vitin 2009, Fini vendosi tĂ« shpĂ«rndajĂ« AleancĂ«n KombĂ«tare dhe ta bashkojĂ« atĂ« me koalicionin e madh qĂ« po krijonte Silvio Berlusconi, i njohur si “Populli i LirisĂ«â€. NĂ« fakt, Fini vrau partinĂ« qĂ« kishte krijuar vetĂ« duke sjellĂ« nĂ« krye “tĂ« dĂ«buarit e sĂ« djathtĂ«s ekstreme”. NĂ« vitin 2012, kur Berlusconi refuzoi tĂ« mbante zgjedhjet paraprake pĂ«r tĂ« zgjedhur njĂ« udhĂ«heqĂ«s tĂ« ri, Meloni dhe disa kolegĂ« ndĂ«rmorĂ«n hapin e guximshĂ«m pĂ«r t’u larguar nga koalicioni dhe pĂ«r tĂ« formuar njĂ« parti tĂ« re, e cila nĂ« shumĂ« mĂ«nyra rikuperoi simbolin, selinĂ« dhe shumĂ« nga anĂ«tarĂ«t e Finit.

Meloni fillimisht donte ta quante partinĂ« “Ne italianĂ«t”, por Fabio Rampelli doli me Fratelli d’Italia (VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«), qĂ« Ă«shtĂ« edhe emri me tĂ« cilin njihet himni kombĂ«tar italian. PĂ«rdorimi i fjalĂ«ve hapĂ«se tĂ« himnit ka si pretendim pĂ«r tĂ« qenĂ« partia e unitetit kombĂ«tar, ashtu siç kishte bĂ«rĂ« Forza Italia (“PĂ«rpara Italia”) e Berlusconit qĂ« u shpall nĂ« njĂ« vit me KupĂ«n e BotĂ«s.

Një mënyrë për të kuptuar politikën italiane në 30 vitet e fundit është si një kërkim i dëshpëruar, konvulsiv për një shpëtimtar populist për të kuruar sëmundjet e vendit. Në fillim të viteve 1990, Italia hyri në një periudhë stagnimi, duke u bërë një nga ekonomitë me rritjen më të ngadaltë në botë. Kriza financiare e vitit 2008 goditi veçanërisht Italinë dhe deri në vitin 2022, standardi i jetesës së Italisë për një familje mesatare italiane ishte 12% më i ulët se përpara fillimit të krizës.

NĂ« atĂ« kohĂ«, ItalisĂ« iu kthyen njĂ«ri pas tjetrit liderĂ«t populistĂ«, tĂ« cilĂ«t premtuan dhe dĂ«shtuan tĂ« sjellin ndryshime rrĂ«njĂ«sore. Berlusconi u zotua tĂ« jetĂ« Margaret Thatcher e ItalisĂ« dhe t’i bĂ«jĂ« tĂ« gjithĂ« tĂ« pasur. Ish-prokurori Antonio Di Pietro premtoi tĂ« çrrĂ«njoste korrupsionin. Komediani Beppe Grillo dhe LĂ«vizja e tij me PesĂ« Yje, fjalĂ« pĂ«r fjalĂ« ngritĂ«n gishtin e mesit ndaj klasĂ«s politike tĂ« ItalisĂ« duke organizuar njĂ« ditĂ« kombĂ«tare “Fuck you”. Matteo Renzi, njĂ« lider populist i qendrĂ«s sĂ« majtĂ«, premtoi se do tĂ« pastronte klasĂ«n e vjetĂ«r politike tĂ« ItalisĂ« prandaj edhe pseudonimi i tij ishte “il rottamatore”, ose njeriu i rrĂ«nimit. Pastaj ishte Salvini, i cili deklaroi nĂ« 2018 se “pĂ«r emigrantĂ«t klandestinĂ«, festa mbaroi, filloni tĂ« paketoni valixhet”.

Italia ka nivelin mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« paqĂ«ndrueshmĂ«risĂ« politike nĂ« EvropĂ«, me deri nĂ« gjysmĂ«n e elektoratit qĂ« ndryshon parti nga njĂ« zgjedhje nĂ« tjetrĂ«n. Partia e Melonit mori 4.4% nĂ« zgjedhjet e ItalisĂ« 2018 dhe 6.4% nĂ« zgjedhjet evropiane 2019. Por deri nĂ« vitin 2022, ajo ishte partia mĂ« e madhe e ItalisĂ«, me 26%, duke e ngritur Melonin nĂ« rolin e kryeministres. ÇfarĂ« kishte pas kĂ«tij kĂ«rcimi tĂ« papritur? PĂ«rgjigja e shkurtĂ«r Ă«shtĂ« se partia e Melonit ishte e vetmja parti qĂ« mbeti vazhdimisht nĂ« opozitĂ« gjatĂ« njĂ« dekade nĂ« tĂ« cilĂ«n Italia u pĂ«rpoq tĂ« dilte nga njĂ« periudhĂ« krize tĂ« zgjatur ekonomike. KĂ«shilltarĂ«t e Melonit tregojnĂ« se presioni ndaj saj pĂ«r t’iu bashkuar njĂ« “qeverie tĂ« unitetit” me 12 parti tĂ« tjera nĂ« tĂ« gjithĂ« spektrin ideologjik ishte i madh. Por ajo u pĂ«rmbajt, gjĂ« qĂ« e vendosi atĂ« nĂ« njĂ« pozicion tĂ« pĂ«rsosur pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar nga pakĂ«naqĂ«sia e madhe popullore.

Siç zbuloi “Five Star”, tĂ« qenit anti-establishment dhe kanalizimi i pakĂ«naqĂ«sisĂ« popullore funksionon shumĂ« mĂ« mirĂ« nĂ« opozitĂ«. Sfida e Melonit Ă«shtĂ« tĂ« ruajĂ« energjinĂ« e jashtme ndĂ«rsa Ă«shtĂ« nĂ« pushtet.
Qeveria “Meloni” duhet tĂ« pĂ«rballet me njĂ« borxh kombĂ«tar nĂ« 137% tĂ« PBB-sĂ« dhe njĂ« deficit prej 7.2%.

NjĂ« nga lĂ«vizjet e saj tĂ« para ishte heqja e njĂ« programi tĂ« tĂ« ardhurave minimale tĂ« garantuara tĂ« krijuar nga “LĂ«vizja PesĂ« Yjet” nĂ« vitin 2019. Sot, rreth 5.6 milionĂ« italianĂ« jetojnĂ« nĂ«n kufirin e varfĂ«risĂ«, gati 10% e popullsisĂ« dhe Reddito di Cittadinanza (tĂ« ardhurat nga shtetĂ«sia) ishte njĂ« e ardhur minimale mujore e vogĂ«l, mesatarisht rreth 580 euro nĂ« muaj, pĂ«r 1.3 milionĂ« familje tĂ« varfra italiane.
NjerĂ«zit e Melonit besojnĂ« se tĂ« ardhurat e garantuara janĂ« njĂ« fletushkĂ« qĂ« inkurajon njerĂ«zit tĂ« mos punojnĂ« dhe nuk “u ofron qytetarĂ«ve asnjĂ« perspektivĂ« reale pĂ«r njĂ« tĂ« ardhme mĂ« tĂ« mirĂ«â€. Meloni nuk i pĂ«lqen “programet universaliste”, duke preferuar politika qĂ« pĂ«rfitojnĂ« grupe tĂ« veçanta tĂ« favorizuara.

Qeveria e saj ka dhënë lehtësira tatimore dhe subvencione për bizneset dhe startup-et, për familjet me fëmijë, për gratë që punojnë dhe për bizneset që punësojnë punëtorë më të rinj dhe/ose femra. Zyrtarët këmbëngulin se këto politika po funksionojnë, pasi papunësia ka rënë nga rreth 8.1% në vitin 2022, kur u zgjodh Meloni, në 6.8% sot.

Meloni kundĂ«rshton vendosjen e pagĂ«s minimale. GjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« italianĂ« tĂ« rinj punojnĂ« nĂ« punĂ« afatshkurtra qĂ« shpesh i paguajnĂ« deri nĂ« 1000 € nĂ« muaj. Si rezultat, rreth 550 mijĂ« tĂ« rinj u larguan nga Italia midis 2014 dhe 2023, sipas byrosĂ« kombĂ«tare tĂ« statistikave ISTAT, rreth njĂ« e treta e tyre me diploma universitare. Italia po pĂ«rballet me probleme tĂ« thella strukturore, mungesĂ« investimesh nĂ« KĂ«rkim dhe Zhvillim, dĂ«shtim nĂ« financimin e programeve pĂ«r trajnimin e tĂ« diplomuarve qĂ« do tĂ« kĂ«rkonin investime tĂ« konsiderueshme pĂ«r t’u trajtuar.

Së bashku me pagat në stanjacion, në 30 vitet e fundit Italia është bërë gjithashtu një nga vendet më të pabarabarta në Evropë, sipas ekonomistit Salvatore Morelli nga Universiteti i Romës. Ajo ka eliminuar tatimin mbi trashëgiminë. Përpara vitit 2000, Italia tatonte pronat e mëdha me një normë prej 8%. Silvio Berlusconi, njeriu më i pasur në vend, e uli normën në zero. Qeveria e mëvonshme e rriti atë në një masë modeste prej 0.8%, dhe Meloni nuk ka plane ta rrisë atë duke këmbëngulur që italianët tashmë paguajnë mjaftueshëm taksa.

Nëse politikat ekonomike të Melonit janë mjaft tradicionale të qendrës së djathtë, qeveria e saj është shumë më e ashpër kur bëhet fjalë për emigracionin, pas një dekade të trazuar në të cilën anijet me 1 milion emigrantë arritën në brigjet italiane dhe rreth 28 mijë vdiqën në det.

Meloni looking at boats used by migrants in Lampedusa in September 2023.

NĂ« qershor, njĂ« punonjĂ«si nĂ« bujqĂ«si tĂ« quajtur Satnam Singh iu kĂ«put krahu nga njĂ« pajisje nĂ« njĂ« fermĂ« jashtĂ« RomĂ«s. PĂ«r shkak se Singh ishte i punĂ«suar ilegalisht, punĂ«dhĂ«nĂ«si i tij, nĂ« vend qĂ« tĂ« thĂ«rriste njĂ« ambulancĂ«, e la nĂ« anĂ« tĂ« rrugĂ«s me krahun e tij tĂ« prerĂ« nĂ« njĂ« kuti perimesh. Singh vdiq jo shumĂ« kohĂ« mĂ« vonĂ«. Vdekja e tmerrshme hapi njĂ« dritare pĂ«r njĂ« aspekt veçanĂ«risht brutal tĂ« ekonomisĂ« italiane. Rreth 230 mijĂ« punĂ«torĂ« fermash nĂ« “tĂ« zezĂ«â€ jetojnĂ« nĂ« thelb si skllevĂ«r modernĂ«.

Disa ditĂ« mĂ« vonĂ«, Meloni u ngrit nĂ« parlamentin italian dhe denoncoi “vdekjen e tmerrshme dhe çnjerĂ«zore” tĂ« Singh dhe “sjelljen e neveritshme tĂ« punĂ«dhĂ«nĂ«sit tĂ« tij: “Duhet ta themi: kjo Ă«shtĂ« mĂ« e keqja e ItalisĂ«â€. Ajo bĂ«ri thirrje pĂ«r njĂ« moment heshtjeje dhe kur dy nga ministrat e saj qĂ«ndruan ulur, ajo tha me zĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« dialektin romak: “Raga’ arzatevi pure voi”. (“Djema, ngrihuni edhe ju.”)

Ishte njĂ« lĂ«vizje e zgjuar nĂ« teatrin politik. NĂ« vend qĂ« tĂ« pĂ«rballej me kritika pĂ«r kushtet e mjerueshme tĂ« punĂ«s sĂ« tĂ« huajve nĂ« bujqĂ«si, Meloni vendosi tĂ« tregojĂ« se, pavarĂ«sisht kundĂ«rshtimit tĂ« ashpĂ«r ndaj emigracionit tĂ« paligjshĂ«m, ajo kishte dhembshuri pĂ«r individĂ«t qĂ« mundoheshin nĂ« botĂ«n e nĂ«ndheshme tĂ« “lavoro nero” (punĂ«s sĂ« zezĂ«).

Meloni ka mbajtur njĂ« qĂ«ndrim tĂ« ashpĂ«r ndaj imigracionit tĂ« paligjshĂ«m njĂ« element kryesor i fjalimeve tĂ« saj nĂ« fushatĂ«. Midis 2016 dhe 2018, Meloni shpesh fliste pĂ«r “zĂ«vendĂ«simin etnik”, teorinĂ« e konspiracionit e njohur gjithashtu si “zĂ«vendĂ«simi i madh” nĂ« tĂ« cilin forcat e panjohura po impononin imigracionin nĂ« Itali pĂ«r tĂ« zĂ«vendĂ«suar popullsinĂ« e saj vendase me njĂ« forcĂ« tĂ« huaj punĂ«tore me paga tĂ« ulĂ«ta.

Që kur u bë kryeministre, Meloni e ka zbutur retorikën e saj. Por, si kryetare e qeverisë, ajo ka ecur në dy pista të veçanta duke punuar publikisht për të ndaluar imigracionin e paligjshëm nga njëra anë, ndërsa nga ana tjetër, duke trefishuar numrin e punëtorëve të huaj që punëdhënësit italianë mund të punësojnë. Qeveria e saj e ka bërë gjithashtu shumë më të vështirë marrjen e azilit, duke shtyrë më shumë njerëz në ekonominë e zezë.

Meloni ka punuar pĂ«r ta bĂ«rĂ« BE-nĂ« tĂ« ndjekĂ« drejtimin e saj nĂ« lidhje me imigracionin. NĂ« vitin 2023, Meloni dhe von der Leyen fluturuan nĂ« Tunizi pĂ«r tĂ« nĂ«nshkruar njĂ« marrĂ«veshje me presidentin e fortĂ« tĂ« TunizisĂ«, Kais Saied, qĂ« i jep TunizisĂ« 105 milionĂ« euro pĂ«r “menaxhimin e kufirit” dhe rreth 1 miliard euro kredi dhe mbĂ«shtetje financiare. NĂ« vitin 2024, Meloni dhe von der Leyen arritĂ«n njĂ« marrĂ«veshje tĂ« ngjashme me MauritaninĂ« dhe Egjiptin duke shpresuar tĂ« mbyllnin pikat kryesore tĂ« nisjes sĂ« emigrantĂ«ve.

MarrĂ«veshjet bazohen nĂ« njĂ« pakt qĂ« qeveria italiane arriti me LibinĂ« nĂ« 2016-Ă«n nĂ«n njĂ« qeveri tĂ« qendrĂ«s sĂ« majtĂ«. BE-ja ka paguar dhe trajnuar rojet bregdetare tĂ« LibisĂ« pĂ«r tĂ« kapur varkat e emigrantĂ«ve dhe i paguan ato pĂ«r t’i strehuar emigrantĂ«t pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« pacaktuar nĂ« burgjet private brutale libiane tĂ« kontrolluara nga grupet e armatosura tĂ« milicisĂ«. NĂ« Tunizi, Al Jazeera raporton se “migrantĂ«t dhe azilkĂ«rkuesit janĂ« dĂ«rguar me autobusĂ« nĂ« tokat kufitare tĂ« shkretĂ«tirĂ«s sĂ« TunizisĂ« me LibinĂ« ose AlgjerinĂ« dhe braktisen pa para, telefona celularĂ«, ushqim ose ujĂ« nĂ« kundĂ«rshtim tĂ« ligjit ndĂ«rkombĂ«tar humanitar”.

Qeveria Meloni beson se politikat e tyre kanĂ« filluar tĂ« funksionojnĂ«: numri i emigrantĂ«ve tĂ« paligjshĂ«m qĂ« arritĂ«n nĂ« Itali me anije gjatĂ« 7 muajve tĂ« parĂ« tĂ« 2024 Ă«shtĂ« ulur me rreth 62% krahasuar me vitin e kaluar, megjithĂ«se kritikĂ«t thonĂ« se fluksi i imigracionit thjesht po kthehet nĂ« nivelin qĂ« ishte nĂ« vitin 2021. Teksa politika e Melonit pĂ«r tĂ« paguar vendet e AfrikĂ«s Veriore pĂ«r tĂ« ndaluar imigracionin e paligjshĂ«m nuk Ă«shtĂ« e re, ajo Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje shumĂ« mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se pĂ«r tĂ« “jashtĂ«zuar kufijtĂ« e ItalisĂ«â€.

Ajo qĂ« Ă«shtĂ« e re dhe mĂ« radikale Ă«shtĂ« plani i qeverisĂ« Meloni pĂ«r tĂ« transferuar nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«rpunimin e emigrantĂ«ve tĂ« paligjshĂ«m. Qeveria italiane po ndĂ«rton njĂ« objekt nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«r tĂ« strehuar emigrantĂ«t qĂ« nuk kanĂ« gjasa tĂ« kualifikohen pĂ«r statusin e azilit, nga ku mund tĂ« kthehen nĂ« vendet e tyre tĂ« origjinĂ«s. “NĂ« momentin kur njerĂ«zit shpĂ«tohen nĂ« det, ne do tĂ« bĂ«jmĂ« njĂ« ndarje” – mĂ« shpjegoi njĂ« ndihmĂ«s i afĂ«rt i Melonit. “IndividĂ«t e brishtĂ« – gra, fĂ«mijĂ« apo njerĂ«z qĂ« po ikin nga persekutimi – sirianĂ«, afganĂ« – nuk do tĂ« dĂ«rgohen nĂ« ShqipĂ«ri. Meshkujt e rritur qĂ« vijnĂ« nga njĂ« listĂ« e atyre qĂ« ne i quajmĂ« “vendet e sigurta” – Tunizia, Maroku, Egjipti, Bangladeshi – njerĂ«z qĂ« emigrojnĂ« pĂ«r arsye ekonomike – nĂ« shumicĂ«n e rasteve, do tĂ« kthehen nĂ« vendin e tyre tĂ« origjinĂ«s”.

Pasi hoqi dorë nga skema jopopullore e qeverisë së mëparshme e dëbimit në Ruanda, Keir Starmer deshi të diskutonte marrëveshjen me Shqipërinë me Melonin dhe të kuptonte se si mund ta kopjonte atë.
ZĂ«dhĂ«nĂ«si i opozitĂ«s italiane pĂ«r punĂ«t e jashtme e quan planin e ShqipĂ«risĂ« “tĂ« padobishĂ«m, tĂ« shtrenjtĂ« dhe mizor”. Ai do tĂ« strehojĂ« mĂ« sĂ« shumti 3 mijĂ« njerĂ«z, shumĂ« prej tĂ« cilĂ«ve pothuajse me siguri do tĂ« kthehen nĂ« Itali. Kostoja fillestare e tij vlerĂ«sohet nĂ« 653 milionĂ« euro – shumĂ« mĂ« tepĂ«r sesa strehimi i tyre nĂ« Itali. ËshtĂ« mizore, thotĂ« ai, sepse ju po “ndani familjet, bazuar nĂ« njĂ« kriter arbitrar (meshkuj tĂ« rinj nĂ« moshĂ« madhore) dhe po zgjatni vuajtjet e njerĂ«zve qĂ« meritojnĂ« tĂ« ndihmohen”.

NjĂ« nga kĂ«shilltarĂ«t e afĂ«rt tĂ« Melonit u pĂ«rgjigj se kampi nĂ« ShqipĂ«ri do t’u dĂ«rgojĂ« njĂ« sinjal migrantĂ«ve tĂ« mundshĂ«m se imigracioni i paligjshĂ«m nuk do tĂ« tolerohet.

E megjithatĂ« Italia ka nevojĂ« pĂ«r emigracion. Me njĂ« popullsi tĂ« plakur nĂ« rĂ«nie me 400 mijĂ« nĂ« vit, punĂ«dhĂ«nĂ«sit po i bĂ«jnĂ« presion qeverisĂ« qĂ« t’i lejojĂ« ata tĂ« punĂ«sojnĂ« mĂ« shumĂ« punĂ«torĂ« tĂ« huaj. NĂ« prapaskenĂ«, qeveria e Meloni ka rĂ«nĂ« dakord tĂ« lejojĂ« punĂ«dhĂ«nĂ«sit italianĂ« tĂ« punĂ«sojnĂ« 450 mijĂ« punĂ«torĂ« tĂ« huaj gjatĂ« 3 viteve tĂ« ardhshme, pothuajse tĂ« gjithĂ« do tĂ« jenĂ« njerĂ«z qĂ« kanĂ« hyrĂ« ilegalisht nĂ« vend vite mĂ« parĂ« – pikĂ«risht njerĂ«zit qĂ« Meloni po pĂ«rpiqet tĂ« mbajĂ« jashtĂ«.

Ajo qĂ« nuk thuhet Ă«shtĂ« diçka qĂ« Meloni e ka artikuluar nĂ« tĂ« kaluarĂ«n: Se Italia nuk do emigrantĂ« nga Afrika, veçanĂ«risht ata qĂ« janĂ« myslimanĂ«. “Çdo komb” – ka thĂ«nĂ« Meloni, “ka tĂ« drejtĂ« tĂ« zgjedhĂ« njĂ« emigracion qĂ« Ă«shtĂ« mĂ« i pajtueshĂ«m me kulturĂ«n e tij. NĂ« VenezuelĂ«, ka miliona njerĂ«z tĂ« uritur – ata janĂ« tĂ« krishterĂ« – shpesh me origjinĂ« italiane. Pra, nĂ«se kemi nevojĂ« pĂ«r emigrantĂ«, le t’i marrim ata nga Venezuela.”

Salvatore Fachile, njĂ« avokat imigracioni nĂ« RomĂ«, bĂ«n njĂ« interpretim cinik tĂ« politikĂ«s sĂ« imigracionit tĂ« ItalisĂ«, pĂ«r tĂ« cilĂ«n ai fajĂ«son njĂ«lloj si tĂ« majtĂ«n ashtu edhe tĂ« djathtĂ«n. ËshtĂ« e pĂ«rshtatshme pĂ«r ItalinĂ« qĂ« tĂ« ketĂ« njĂ« ushtri hije miliona punĂ«torĂ«sh tĂ« huaj nĂ« njĂ« pozicion ligjĂ«risht tĂ« dobĂ«t. Ata mund tĂ« ndihen tĂ« detyruar tĂ« punojnĂ« orĂ« mĂ« tĂ« gjata me paga mĂ« tĂ« ulĂ«ta dhe tĂ« durojnĂ« kushte tĂ« rrezikshme pune.

“Ju keni 500 mijĂ« punĂ«torĂ« tĂ« paligjshĂ«m qĂ« janĂ« plotĂ«sisht tĂ« cenueshĂ«m dhe tĂ« shantazhueshĂ«m nga punĂ«dhĂ«nĂ«sit e tyre dhe tĂ« paktĂ«n 2 milionĂ« tĂ« huaj tĂ« tjerĂ« qĂ« janĂ« nĂ« njĂ« pozitĂ« tĂ« brishtĂ« ligjĂ«risht”. Kjo, nga ana tjetĂ«r, ka dobĂ«suar fuqinĂ« negociuese tĂ« punĂ«torĂ«ve italianĂ«, tĂ« cilĂ«t tani duhet tĂ« konkurrojnĂ« me punĂ«torĂ«t e huaj duke pranuar paga mĂ« tĂ« ulĂ«ta dhe orĂ« mĂ« tĂ« gjata.

Qeveria e Melonit ka vendosur heqjen e statusit të azilit për ata që tashmë kanë marrë mbrojtje ndërkombëtare. Të huajt me kontrata pune të ligjshme që paguajnë taksa janë bërë emigrantë të paligjshëm brenda natës.

Politika e imigracionit e Melonit, me pak fjalë, është një lëmsh kontradiktash: E ndarë mes dëshirës për të parandaluar ardhjen e të huajve dhe një nevojë të dëshpëruar për të rimbushur fuqinë punëtore në rënie; mes qëllimit të saj të deklaruar për të rivendosur ligjshmërinë ndaj imigracionit dhe një përpjekjeje për të hequr statusin ligjor të shumë punëtorëve të huaj, ndërkohë që refuzon të lehtësojë marrjen e shtetësisë italiane me anë të shumë rregullave kufizuese.

Meqenëse kriza buxhetore dhe rregullat e BE-së e bëjnë të vështirë për Melonin të ndërmarrë politika të brendshme ambicioze, miratimi i ligjeve të reja është një mënyrë e lehtë për të për të krijuar identitetin e djathtë të qeverisë së saj.

Ligji i parĂ« i miratuar nga qeveria e Melonit ishte ai qĂ« ndĂ«shkonte organizatorĂ«t e tubimeve tĂ« paligjshme nĂ« magazina apo fabrika tĂ« braktisura. Ligji i ri i dĂ«rgon organizatorĂ«t nĂ« burg pĂ«r 3 deri nĂ« 6 vjet. Kur u pyet se pse qeveria e saj po godiste njĂ« fenomen qĂ« nuk shihet si kĂ«rcĂ«nim pĂ«r sigurinĂ« publike, Meloni u pĂ«rgjigj: “ËshtĂ« njĂ« sinjal qĂ« dua tĂ« dĂ«rgoj: se kanĂ« mbaruar ditĂ«t nĂ« Itali pĂ«r njerĂ«zit qĂ« refuzojnĂ« tĂ« respektojnĂ« rregullat.”

SĂ« bashku me ligjin kundĂ«r tubimeve, ka njĂ« ligj qĂ« ndĂ«shkon ashpĂ«r kĂ«do qĂ« drejtonte njĂ« varkĂ« qĂ« sillte emigrantĂ« nĂ« Itali. (Me qĂ«llim pĂ«r tĂ« ndĂ«shkuar kontrabandistĂ«t, ligji injoron faktin qĂ« ata nĂ« pĂ«rgjithĂ«si i detyrojnĂ« emigrantĂ«t tĂ« drejtojnĂ« varkat.) NjĂ« ligj tjetĂ«r Ă«shtĂ« kundĂ«r inkurajimit tĂ« anoreksisĂ«. Disa ligje drejtuar romĂ«ve: njĂ«ri synon qĂ« prindĂ«rit t’i mbajnĂ« fĂ«mijĂ«t e tyre jashtĂ« shkollĂ«s dhe tjetri ndĂ«shkimin e tĂ« rriturve pĂ«r inkurajimin e fĂ«mijĂ«ve pĂ«r tĂ« lypur. Ka ligje pĂ«r tĂ« ndĂ«shkuar format popullore tĂ« protestĂ«s: pushtimin e ndĂ«rtesave dhe pĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« bllokuar projektet e mĂ«dha tĂ« punĂ«ve publike, njĂ« strategji e pĂ«rdorur ndonjĂ«herĂ« nga grupet mjedisore.

NjĂ« ligj tjetĂ«r i ri e bĂ«ri zĂ«vendĂ«simin njĂ« “krim universal”, qĂ« do tĂ« thotĂ« se çiftet italiane qĂ« udhĂ«tojnĂ« jashtĂ« shtetit pĂ«r tĂ« birĂ«suar fĂ«mijĂ« nĂ«pĂ«rmjet njĂ« nĂ«ne surrogate mund tĂ« ndiqen penalisht dhe tĂ« burgosen kur tĂ« kthehen. Qeveria Meloni i referohet surrogacitetit si “utero in affitto” (mitĂ«r me qera). “QĂ« njĂ« nĂ«nĂ« tĂ« shesĂ« fĂ«mijĂ«n e saj Ă«shtĂ« njĂ« krim kudo nĂ« botĂ« – njĂ« krim universal – kĂ«shtu qĂ« pse nuk Ă«shtĂ« krim nĂ«se njĂ« nĂ«nĂ« shet fĂ«mijĂ«n e saj para se tĂ« lindĂ«?” – thotĂ« ministrja e familjes, e lindjes dhe e mundĂ«sive tĂ« barabarta e Melonit, Eugenia Roccella.

Tek Roccella, Meloni ka gjetur njĂ« avokate me gjuhĂ« tĂ« mprehtĂ«, e cila nuk ka frikĂ« tĂ« marrĂ« pozicione shumĂ« provokuese nĂ« mbrojtje tĂ« familjes tradicionale. Ajo Ă«shtĂ« kundĂ«r martesĂ«s sĂ« homoseksualĂ«ve dhe propozoi heqjen e bashkimeve civile, tĂ« cilat u prezantuan nĂ« vitin 2016 dhe qĂ« u japin çifteve homoseksualĂ« njĂ« mbrojtje ligjore. “Mendoj se ligji pĂ«r bashkimet civile Ă«shtë  njĂ« çelĂ«s pĂ«r shkatĂ«rrimin progresiv tĂ« familjes, tĂ« prindĂ«rimit dhe identitetit tĂ« pĂ«rcaktuar seksual” – tha ajo nĂ« 2017.

Roccella mbron pozicionin e qeverisë së saj të djathtë duke përdorur gjuhën tradicionale të së majtës: gjuhën e lirisë, të të drejtave dhe të feminizmit. Ajo këmbëngul se ligji kundër surrogacisë ka për qëllim të mbrojë gratë kundër shfrytëzimit dhe reduktimin e jetës si një mall të fituar para. Ajo këmbëngul se rezistenca e saj ndaj shtimit të homofobisë në një projekt-ligj të krijuar për të ndëshkuar krimet e urrejtjes është një çështje e lirisë së shprehjes: a nuk mund të interpretohet si homofobike një mbrojtje e fuqishme e familjes tradicionale? Kushdo është i lirë të dojë kë i pëlqen, thotë ajo, por përpjekjet e saj janë të përqendruara në ndihmën e asaj që ajo e sheh si një pakicë e luftuar dhe e cenueshme: nënat dhe çiftet me fëmijë.

Qeveria Meloni ka shtuar numrin e çerdheve dhe ka krijuar përfitime ekonomike për familjet me fëmijë dhe nënat që punojnë. Roccella tregon me krenari një rritje të vogël, por domethënëse në punësimin e femrave. Teksa është e vështirë të kundërshtosh përpjekjet për të ndihmuar familjet me fëmijë, është gjithashtu e vështirë të mos shohësh ligjin e familjes në Itali si diskriminues ndaj të gjithë të tjerëve. Birësimi është i kufizuar vetëm për çiftet heteroseksuale që janë të martuar ose kanë jetuar së bashku për 3 vjet. IVF është në thelb e ndaluar, me përjashtim për çiftet heteroseksuale që mund të demonstrojnë probleme infertiliteti. Gratë italiane që vendosin të kenë një fëmijë vetë, largohen nga vendi për të kryer procedurën.

Shumica e kĂ«tyre politikave – tĂ« ndikuara shumĂ« nga Vatikani – ishin nĂ« letĂ«r pĂ«rpara se Meloni tĂ« merrte detyrĂ«n. Por qeveria Meloni i ka çuar gjĂ«rat mĂ« tej duke i ndaluar kryetarĂ«t e bashkive (tĂ« cilĂ«t kryejnĂ« detyra qytetare dhe kanĂ« pasur njĂ« farĂ« autonomie) tĂ« lĂ«shojnĂ« certifikata lindjeje pĂ«r fĂ«mijĂ«t e lindur nga nĂ«na surrogate dhe pĂ«r fĂ«mijĂ«t e lindur nga çiftet lezbike qĂ« kanĂ« pĂ«rdorur fekondimin artificial veprim qĂ« duket gjerĂ«sisht ndĂ«shkues.

PĂ«r Melonin, mbrojtja e kufijve tĂ« gjinisĂ« dhe familjes janĂ« si kufijtĂ« kombĂ«tarĂ« qĂ« ajo po pĂ«rpiqet tĂ« mbrojĂ« kundĂ«r tejkalimit burokratik nga Brukseli dhe forcave homogjenizuese tĂ« globalizimit. Siç tha ajo nĂ« njĂ« fjalim tĂ« vitit 2019 qĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« jashtĂ«zakonisht i famshĂ«m: “Tani duan tĂ« heqin fjalĂ«t ‘baba’ dhe ‘nĂ«në’ nga dokumentet tona tĂ« identitetit. Sepse familja Ă«shtĂ« armik, identiteti kombĂ«tar Ă«shtĂ« armik, identiteti seksual Ă«shtĂ« armik
 [Por] ne do ta mbrojmĂ« identitetin tonĂ«. UnĂ« jam Giorgia, jam grua, jam nĂ«nĂ«, jam italiane dhe jam e krishterĂ«. Ju kurrĂ« nuk do ta merrni atĂ« nga unĂ«! Nuk do ta hiqni kurrĂ« kĂ«tĂ« nga unĂ«!”

NĂ« fillim tĂ« shtatorit, Meloni u pĂ«rball me njĂ« krizĂ« tĂ« atyre qĂ« dikur quheshin vlera familjare, kur ministri i saj e kulturĂ«s dha dorĂ«heqjen nĂ« atĂ« qĂ« ishte pothuajse njĂ« rast klishe i njĂ« skandali seksual tĂ« modĂ«s sĂ« vjetĂ«r. Gennaro Sangiuliano, 62 vjeç dhe i martuar, ishte nĂ« qendĂ«r tĂ« njĂ« stuhie mediatike kur doli se ai kishte bĂ«rĂ« dashnoren e tij, Maria Rosaria Boccia, njĂ« konsulente e papaguar nĂ« ministrinĂ« e tij. Meloni fillimisht e hodhi poshtĂ« skandalin si thjesht “thashetheme”, por mĂ« pas pranoi dorĂ«heqjen e Sangiuliano kur doli se Boccia kishte regjistruar biseda dhe madje kishte bĂ«rĂ« video sekrete brenda ndĂ«rtesĂ«s sĂ« parlamentit me syze spiunazhi Ray-Ban.

MarrĂ«dhĂ«nia e Melonit me shtypin ka qenĂ« kontestuese dhe luftarake, duke ngritur shqetĂ«sime pĂ«r lirinĂ« e shtypit. NĂ« prill, tre gazetarĂ« tĂ« gazetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme “Domani” u vunĂ« nĂ«n hetim nga prokurorĂ«t nĂ« Perugia pĂ«r njĂ« artikull tĂ« botuar nĂ« vitin 2022 qĂ« zbulonte se Guido Crossetto, njĂ« bashkĂ«themelues i “VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â€ kishte marrĂ« miliona euro si konsulent pĂ«r prodhuesit italianĂ« tĂ« armĂ«ve, duke pĂ«rfaqĂ«suar njĂ« konflikt tĂ« mundshĂ«m interesi nĂ« detyrĂ«n e tij si MinistĂ«r i Mbrojtjes.

“Ministri kĂ«rcĂ«noi se do tĂ« padiste gazetarĂ«t, por nuk e bĂ«ri kurrĂ«â€, – komentoi redaktori i “Domani”. “Ai nuk mundi sepse informacioni qĂ« publikuam ishte i vĂ«rtetë  nĂ« vend tĂ« kĂ«saj ai preferoi tĂ« kĂ«rkonte nga prokurorĂ«t tĂ« identifikonin burimet e Domani”. PĂ«r shkak tĂ« publikimit tĂ« informacionit konfidencial, gazetarĂ«t mund tĂ« rrezikojnĂ« deri nĂ« 9 vjet burg, sipas ShoqatĂ«s KombĂ«tare tĂ« Shtypit.

Në mes të korrikut, Komisioni Evropian lëshoi një raport mbi sundimin e ligjit në Itali. Qeverisë Meloni iu desh të angazhohej në një sërë frontesh dhe shprehu shqetësimin për pavarësinë e shtypit.
“Raste tĂ« sulmeve fizike, kĂ«rcĂ«nimeve me vdekje dhe forma tĂ« tjera tĂ« frikĂ«simit janĂ« raportuar
 75 incidente nĂ« 6 muajt e parĂ« tĂ« 2024”. KĂ«tĂ« verĂ«, 4 anĂ«tarĂ« tĂ« grupit tĂ« ekstremit tĂ« djathtĂ« “Casa Pound” u arrestuan pĂ«r rrahjen e njĂ« gazetari tĂ« ri qĂ« u pĂ«rpoq tĂ« filmonte njĂ« mbledhje tĂ« grupit tĂ« tyre. Meloni dhe anĂ«tarĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« qeverisĂ« sĂ« saj kanĂ« pĂ«rdorur ligjet e ItalisĂ« pĂ«r shpifjen pĂ«r tĂ« pĂ«rndjekur kritikĂ«t e tyre. Meloni paditi dhe fitoi dĂ«mshpĂ«rblim nga njĂ« gazetare, e cila me tallje e pĂ«rshkroi atĂ« si “4 kĂ«mbĂ« e gjatĂ«â€. Ajo gjithashtu paditi shkrimtarin Roberto Saviano qĂ« e quajti atĂ« dhe njĂ« nga ministrat e saj “bastardĂ«â€ mbi politikat e tyre tĂ« imigracionit.

Studiuesi Antonio Scurati u pengua tĂ« lexonte njĂ« tekst qĂ« ai kishte pĂ«rgatitur nĂ« pĂ«rvjetorin e pĂ«rfundimit tĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, nĂ« tĂ« cilin ai kritikonte hezitimin e Melonit pĂ«r tĂ« “mohuar tĂ« kaluarĂ«n e saj neofashiste” dhe pĂ«rpjekjet e qeverisĂ« sĂ« saj pĂ«r tĂ« “rishkruar historinĂ«â€. Drejtuesja e njĂ« programi nĂ« televizionin shtetĂ«ror Rai, e cila kishte ftuar Scurati-n, kishte shkurtuar nĂ« mĂ«nyrĂ« drastike kohĂ«n e transmetimit. QĂ« partitĂ« politike ushtrojnĂ« kontroll mbi televizionin shtetĂ«ror nuk Ă«shtĂ« asgjĂ« e re nĂ« Itali, por shumĂ« gazetarĂ« kĂ«mbĂ«ngulin se “VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â€ i kanĂ« çuar gjĂ«rat nĂ« njĂ« nivel tĂ« ri, duke iu referuar si “Tele-Meloni”.

Ndoshta njĂ« shqetĂ«sim mĂ« i madh nĂ« dritĂ«n e shqetĂ«simeve pĂ«r prirjen e Melonit pĂ«r autoritarizĂ«m janĂ« dy ndryshimet kryesore kushtetuese qĂ« po ndjek qeveria e saj. E para Ă«shtĂ« njĂ« reformĂ« nĂ« drejtĂ«si qĂ« do tĂ« thotĂ« se prokurorĂ«t nuk mund tĂ« bĂ«hen gjyqtarĂ« dhe anasjelltas. Kjo reformĂ«, kĂ«mbĂ«ngul qeveria e Melonit, parandalon kolegjialitetin komod midis prokurorĂ«ve dhe gjyqtarĂ«ve dhe Ă«shtĂ« e vetmja mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« garantuar njĂ« gjykim vĂ«rtet tĂ« paanshĂ«m. Ajo vazhdon njĂ« betejĂ« tĂ« gjatĂ« tĂ« nisur nga Berlusconi, i cili zhvilloi luftĂ« kundĂ«r gjykatave italiane, duke i akuzuar ato si tĂ« majta. MagjistratĂ«t italianĂ« kanĂ« frikĂ« se ky Ă«shtĂ« njĂ« hap i parĂ« drejt vendosjes sĂ« prokurorĂ«ve nĂ«n kontrollin e ekzekutivit. Nicola Gratteri, njĂ« prokuror i njohur antimafia, vuri nĂ« dukje nĂ« njĂ« intervistĂ« tĂ« fundit televizive se reforma e propozuar “ishte njĂ« zgjidhje pĂ«r njĂ« problem qĂ« nuk ekziston”.

Nëna e të gjitha reformave, megjithatë, që ka të bëjë me Von der Leyen dhe Komisionin Evropian, është një rishikim i propozuar i kushtetutës italiane për të lejuar zgjedhjen e drejtpërdrejtë nga populli të kryeministrit. Sipas kushtetutës italiane, presidenti i Republikës emëron kryeministrin në konsultim me partitë që kanë fituar më shumë vota. Zakonisht kjo rezulton që lideri i partisë më të madhe të bëhet kryeministër, por kur anëtarët e koalicionit qeverisës bien ndesh me njëri-tjetrin, presidenti mund të emërojë dikë tjetër që mund të bëjë shumicën me një formacion tjetër.

Meloni këmbëngul se ky sistem është antidemokratik dhe një shkak i paqëndrueshmërisë politike të Italisë. Ka pasur 69 qeveri që nga viti 1945. Nëse kryeministrat do të zgjidheshin drejtpërdrejt, argumenton ajo, ata në përgjithësi do të zgjasnin 5 vitet e plota të çdo legjislaturë dhe do të ishin në gjendje për të realizuar axhendën e tyre.

Duke pasur parasysh sistemin proporcional zgjedhor tĂ« ItalisĂ«, nĂ« tĂ« cilin partia mĂ« e madhe rrallĂ« merr mĂ« shumĂ« se 25-30% tĂ« votave, propozimet qĂ« diskutohen pĂ«rfshijnĂ« njĂ« “bonus” nĂ« tĂ« cilin partia fituese do tĂ« merrte njĂ« pjesĂ« shtesĂ« tĂ« vendeve pĂ«r tĂ« arritur njĂ« shumicĂ« mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme. KĂ«to reforma i bĂ«jnĂ« shumĂ« njerĂ«z, duke pĂ«rfshirĂ« shumĂ« nĂ« Komisionin Evropian, nervozĂ«. Viktor OrbĂĄn ka pĂ«rdorur “mekanizmat e kompensimit tĂ« fituesve”, tĂ« ngjashme me atĂ« qĂ« propozon Meloni, pĂ«r tĂ« ruajtur njĂ« super-shumicĂ« nĂ« parlamentin hungarez, edhe kur partia e tij merr mĂ« pak se gjysmĂ«n e votave.

Meloni – pothuajse e sigurt se nuk do tĂ« marrĂ« shumicĂ«n e dy tĂ« tretave nĂ« parlament qĂ« kĂ«rkohet pĂ«r tĂ« rishikuar kushtetutĂ«n – do tĂ« duhet tĂ« thĂ«rrasĂ« pĂ«r njĂ« referendum kombĂ«tar pĂ«r ta bĂ«rĂ« ItalinĂ« njĂ« republikĂ« presidenciale. Duke pasur parasysh pĂ«rvojĂ«n e tyre me fashizmin, italianĂ«t nĂ« pĂ«rgjithĂ«si i kanĂ« rezistuar pĂ«rqendrimit tĂ« madh tĂ« pushtetit, por popullariteti i Melonit dhe zhgĂ«njimi i publikut pĂ«r njĂ« seri qeverish joefektive, e bĂ«jnĂ« rezultatin e njĂ« referendumi jo tĂ« qartĂ«. ©MarrĂ« nga The Guardian, pĂ«rshtati nĂ« shqip LAPSI.al

The post Profil nĂ« “The Guardian”: Kush Ă«shtĂ« fytyra e vĂ«rtetĂ« e Giorgia Meloni appeared first on Lapsi.al.

2 të rinj plagosen me thika në Unazë të Re

✇Lapsi
By: user 6

Policia e Tiranës njoftoi se rreth orës 22:50, përballë një pastiçerie në bulevardin e Kasharit, në Unazë të Re, gjatë një konflikti për motive të dobëta janë plagosur dyshohet me mjete prerëse shtetasit E. D., 18 vjeç, dhe E. M., rreth 20 vjeç.

“Dy tĂ« dĂ«mtuarit janĂ« dĂ«rguar nĂ« spital dhe ndodhen nĂ« kujdesin e mjekĂ«ve, ndĂ«rsa vijon puna nga shĂ«rbimet e PolicisĂ« pĂ«r kapjen e autorit tĂ« dyshuar. Grupi hetimor ndodhet nĂ« vendngjarje dhe po punon pĂ«r sqarimin e rrethanave tĂ« saj” – thuhet nĂ« njoftim. ©LAPSI.al

The post 2 të rinj plagosen me thika në Unazë të Re appeared first on Lapsi.al.

Replika mes Argitës dhe Lubonjës për oligarkët/ A filluan që në kohë të Sali Berishës

✇Lapsi
By: user 6

Argita Malltezi, vajza e kreut tĂ« PD-sĂ« dhe ish-Kryeministrit Sali Berisha, tha nĂ« emisionin “Open” nĂ« News 24 tha se babai i saj ka defekte si çdo njeri dhe ka bĂ«rĂ« gabime gjatĂ« kohĂ«s qĂ« ishte nĂ« pushtet. Malltezi tha se edhe vetĂ« Berisha e ka pranuar se ka bĂ«rĂ« gabime dhe ka kĂ«rkuar ndjesĂ«, duke njohur gabime.

“NjĂ« pjesĂ« tĂ« gabimeve i ka pohuar edhe vetĂ« publikisht. PĂ«r tĂ« tjerat, dikush bie dakord dhe dikush jo. As qĂ« mĂ« shkon mendja mua pĂ«r veten apo pĂ«r dikĂ« tjetĂ«r tjetĂ«r qĂ« nuk ka difekte dhe nuk ka bĂ«rĂ« gabime. Njeriu qĂ« synon diçka tĂ« mirĂ« dhe rrugĂ«s ka bĂ«rĂ« gabime Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«ishme qĂ« t’i njohĂ« kĂ«to gabime. Sigurisht qĂ« ka pĂ«rgjegjĂ«si pĂ«r gabimet qĂ« ka bĂ«rĂ«â€, – tha Malltezi.

Në krahun tjetër shkrimtari dhe publicisti Fatos Lubonja e pyeti Malltezin lidhur me ngritjen e sistemit oligarkik që në qeverisjen e Sali Berishës dhe më pas e trashëgoi Edi Rama.

“DrejtĂ«sia ka pasur 1 mijĂ« tĂ« meta, ka pasur tĂ« korruptuar sa tĂ« duash, por respektoheshin afatet normale tĂ« gjykimit. Sot pĂ«r tĂ« marrĂ« pafajĂ«si duhen 10 vjet gjykim penal”, tha Malltezi.

Lubonja solli si shembull njĂ« fragment nga dosja “Partizani”, ku pĂ«rmendej Liri Berisha si drejtuese e njĂ« fondacioni nĂ« ndihmĂ« tĂ« fĂ«mijĂ«ve autikĂ«, ku nĂ« njĂ« event u paraqitĂ«n nja 90 vetĂ« qĂ« blinin piktura me çmime tĂ« kripura.

“NĂ« dosje Ă«shtĂ« edhe ajo çështja e nĂ«nĂ«s suaj e atyre pikturave qĂ« janĂ« shitur. Mua mĂ« bĂ«ri pĂ«rshtypje qĂ« nĂ« lajmin qĂ« u nxor, duhet tĂ« ketĂ« qenĂ« ndonjĂ« portal pro qeverisĂ«, flitej pĂ«r nja 90 veta tĂ« cilĂ«t kishin ardhur nĂ« atĂ« eventin dhe qĂ« kishin blerĂ« piktura, nuk po i hyj asaj qĂ« disa thonĂ« me pastrim parash, por qĂ« kishin paguar nga 100 mijĂ« euro dhe pĂ«rmendej Beketi, Taçi dhe njĂ« kosovar qĂ« nuk po mĂ« kujtohet emri.

Unë nuk i hyj kësaj që të them ishte korrupsion apo pastrim parash, siç thuhet. Ashtu siç e njohim ne Shqipërinë, dhe që e njohim se e kemi jetuar, minimalisht ata kanë ardhur atje për të blerë influencë, kanë ardhur sepse ishte nëna juaj, e cila ishte gruaja e kryeministrit. Kanë ardhur atje mbi bazën e atij që quhet sistemi klientelar, klientë që nesër do të merrnin shërbime.

Nga 90 prej tyre, vetĂ«m 3 pĂ«rmendeshin me emra, por unĂ« vĂ« bast sot se ata tĂ« 87 sot punojnĂ« me Edi RamĂ«n. Ky Ă«shtĂ« sistemi. Ndaj po them qĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« sistem ka pĂ«rgjegjĂ«si edhe Sali Berisha” – tha Lubonja.

Malltezi tha se fondacioni e kishte gjetur këtë praktikë dhe e ka vijuar.

“Çmimet caktoheshin nga artistĂ«t, bĂ«hej ankandi, artistĂ«t merrnin shumĂ«n qĂ« kishin vendosur, pjesa tjetĂ«r shkonte nĂ« favor tĂ« Fondacionit, para qĂ« janĂ« investuar nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« fĂ«mijĂ«ve autikĂ«, pĂ«r trajtimin e tyre dhe pĂ«r njĂ« sistem trajnimi pĂ«r terapistĂ«t”, tha Malltezi.

Lidhur me blerjen e influencĂ«s, Malltezi tha se “veprimi i dhurimit nuk Ă«shtĂ« i dĂ«nueshĂ«m”.

“A ka ndodhur qĂ« kĂ«ta tĂ« favorizohen nga Qeveria Berisha? Jo nuk janĂ« favorizuar”, tha Malltezi.

Lubonja tha se “ne nuk i dimĂ« emrat, mĂ« thuaj emrat qĂ« unĂ« tĂ« them janĂ« apo jo favorizuar nga Qeveria Berisha”.

Malltezi këmbënguli se asnjë nga ata që quhen oligarkë nuk është favorizuar.

“A ka ndonjĂ« ligj tĂ« fshehtĂ« nĂ« kohĂ«n e QeverisĂ« Berisha? Jo nuk kemi. PĂ«rsa i pĂ«rket naftĂ«s? E keni pĂ«r Taçin? Çdo konçension, nĂ« rastet strategjike, ka pasur tender ndĂ«rkombĂ«tar”, – tha Malltezi. /BW

The post Replika mes Argitës dhe Lubonjës për oligarkët/ A filluan që në kohë të Sali Berishës appeared first on Lapsi.al.

Arkeologët francezë surprizohen nga mesazhi në shishe i 200 viteve më parë

✇Lapsi
By: user 6

Një ekip studentësh vullnetarë në një gërmim arkeologjik në Francën veriore janë surprizuar me një komunikim nga e kaluara. Duke shoshitur mbetjet e një fshati gal pranë Dieppe të hënën, ata zbuluan një tenxhere prej balte që përmbante një shishe të vogël qelqi.

“Ishte njĂ« lloj shishke qĂ« gratĂ« pĂ«rdornin rreth qafĂ«s me kripĂ«ra me aromĂ«â€ – tha udhĂ«heqĂ«si i ekipit Guillaume Blondel. Brenda shishes ishte njĂ« mesazh nĂ« letĂ«r, i mbĂ«shtjellĂ« dhe i lidhur me fije.

TĂ« martĂ«n nĂ« mbrĂ«mje, Blondel hapi gazetĂ«n dhe zbuloi se letra mbante kĂ«tĂ« mesazh: “P.J FĂ©ret, njĂ« vendas nga Dieppe, anĂ«tar i shoqĂ«rive tĂ« ndryshme intelektuale, kreu gĂ«rmime kĂ«tu nĂ« janar 1825. Ai vazhdon hetimet e tij nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« tĂ« gjerĂ« tĂ« njohur si CitĂ© de Limes ose Kampi i Cezarit”.

Guillaume Blondel Message from P.J FĂ©ret

Féret ishte një vendas i famshëm dhe të dhënat komunale konfirmojnë se ai kreu gërmime në atë vend 200 vjet më parë.

“Ishte njĂ« moment absolutisht magjik” – tha zoti Blondel. “Ne e dinim se kishte pasur gĂ«rmime kĂ«tu nĂ« tĂ« kaluarĂ«n, por gjetja e kĂ«tij mesazhi nga 200 vjet mĂ« parë  ishte njĂ« surprizĂ« totale. NdonjĂ«herĂ« kĂ«to kapsula kohore gjenden tĂ« lĂ«na pas nga marangozĂ«t kur ndĂ«rtojnĂ« shtĂ«pi. Por Ă«shtĂ« shumĂ« e rrallĂ« nĂ« arkeologji. Shumica e arkeologĂ«ve preferojnĂ« tĂ« mendojnĂ« se nuk do tĂ« ketĂ« njeri pas tyre, sepse ata kanĂ« bĂ«rĂ« tĂ« gjithĂ« punĂ«n!”

Gërmimi në atë vend u urdhërua për shkak të erozionit të shkëmbit në vendin në veri të Dieppe. Tashmë, një pjesë e konsiderueshme e oppidum ose fshati i fortifikuar është zhdukur.

“Ne e dinim se ishte njĂ« fshat gal. Ajo qĂ« nuk dimĂ« Ă«shtĂ« se çfarĂ« ndodhi brenda fshatit. A ishte njĂ« vend i rĂ«ndĂ«sishĂ«m?” – tha Blondel. NĂ« javĂ«n qĂ« nga fillimi i gĂ«rmimit, janĂ« zbuluar disa artefakte qĂ« datojnĂ« nga periudha galike kryesisht copa qeramike rreth 2000 vjet mĂ« parĂ«. ©BBC, LAPSI.al

The post Arkeologët francezë surprizohen nga mesazhi në shishe i 200 viteve më parë appeared first on Lapsi.al.

Argita në krye të PD? Berisha: Vendos ajo. Malltezi: Nuk kam plan B

✇Lapsi
By: user 6

Kreu i PartisĂ« Demokratike, Sali Berisha Ă«shtĂ« pyetur nĂ«se vajza e tij Argita Malltezi do tĂ« ketĂ« njĂ« rol drejtues nĂ« PartinĂ« Demokratike. Ish-kryeministri u shpreh pĂ«r “Opinion” nĂ« TV Klan se kjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje personale e saj.

“Kjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje krejtĂ«sisht personale e Argita BerishĂ«s dhe jo e Sali BerishĂ«s” – tha ai.

NdĂ«rsa vetĂ« Argita Malltezi ka folur pĂ«r kĂ«tĂ« çështje nĂ« emisionin “Open” nĂ« News 24.

“Se çfarĂ« do tĂ« ndodhĂ« mĂ« tej unĂ« nuk e di, por tani nuk ka asnjĂ« plan B”, – tha ajo.

Vajza e ish-kryeministrit se dosja e SPAK ndaj Berishës është në vazhdim të dosjeve që godasin opozitën. Ajo tha se është vijimi i sulmeve ndaj figurave të opozitës duke përmendur Fatmir Mediun, Ilir Metën, Fredi Belerin dhe së fundmi Sali Berishën.

“Jemi pĂ«rpara kushteve shumĂ« tĂ« vĂ«shtira, asgjĂ« nuk varet nga ‘jeta vdekje’ si tĂ« thuash qĂ« Berisha Ă«shtĂ« nĂ«n arrest. Po ju sjell shembullin e Trump, ku dikush tha se nĂ«se ai nuk do tĂ« vihej nĂ« akuzĂ«, ai nuk do tĂ« kishte kĂ«tĂ« sukses si kandidat.

Ndoshta akuzat qĂ« i bĂ«hen politikisht BerishĂ«s, duhet tĂ« angazhojnĂ« edhe mĂ« shumĂ« strukturat. Opozita kĂ«rkon Qeveri teknike, strukturat duhet tĂ« organizohen dhe tĂ« ngrihen ta bĂ«jnĂ« realitet kĂ«tĂ«â€, – tha Malltezi.

Ajo tha se Berisha do tĂ« drejtojĂ« fushatĂ«n pĂ«r zgjedhjet dhe pas kĂ«saj do tĂ« bĂ«het njĂ« garĂ« pĂ«r tĂ« caktuar Kryeministrin. “Parimi qĂ« u vendos ishte qĂ« kryetarin e PD tĂ« mos e caktonte dikush tjetĂ«r”, – tha ajo. ©LAPSI.al

The post Argita në krye të PD? Berisha: Vendos ajo. Malltezi: Nuk kam plan B appeared first on Lapsi.al.

BIRN: Korrupsioni me kontratat e mbetjeve po saboton turizmin në Vlorë

✇Lapsi
By: user 6

Tre vjet pas sekuestrimit të kompanisë së Zotos, punimet në landfillin e Sherishtës mbetën në vendnumëro, duke e lënë qytetin e Vlorës në mëshirë të tymit të plehrave me pasoja të rënda në zhvillimin e turizmit dhe shëndetin e banorëve.

Për vite me radhë gjatë sezonit turistik, Vlora gdhihet e mbuluar nga tymi i plehrave që digjen në fushën e grumbullimit në periferi të qytetit. Skenat apokaliptike të tymit që mbulojnë Vlorën, si ajo e 25 korrikut, i lënë gojëhapur turistët që vizitojnë qytetin dhe rrethinat e tij për të shijuar detin dhe i ka vënë në vështirësi operatorët turistikë. Banorët e qytetit ndërkohë vuajnë prej vitesh erën e rëndë që vjen nga fusha e mbetjeve dhe problemet shëndetësore që sjellin ato.

“UnĂ« jam shumĂ« larg, 1.5-2 kilometra nĂ« vijĂ« ajrore, por natĂ« pĂ«r natĂ« ne ndjejmĂ« aromĂ«n e mbetjeve qĂ« digjen nĂ« fushĂ«n e mbetjeve nĂ« VlorĂ«,” thotĂ« Niko Dumani, njĂ« aktivist lokal i mjedisit. Dumani dyshon se djegia e pĂ«rvitshme e mbetjeve nĂ« fushĂ« tĂ« hapur Ă«shtĂ« e qĂ«llimshme dhe synon tĂ« eleminojĂ« malin me mbetje, pĂ«r shkak se planet pĂ«r vĂ«nien nĂ« punĂ« tĂ« landfillit tĂ« ri nĂ« SherishtĂ« dĂ«shtojnĂ« vit pas viti.

“Kjo po cĂ«non drejtpĂ«rdrejt jetĂ«n e qytetarĂ«ve tĂ« VlorĂ«s dhe atyre qĂ« vizitojnĂ« qytetin, pasi mbetjet qĂ« digjen, kryesisht plastika, emeton dioksina dhe gazra tĂ« tjerĂ« helmues,” shtoi ai.

Landfilli i Sherishtës është pjesë e një projekti të integruar për menaxhimin e mbetjeve në qarkun e Vlorës me vlerë 20.8 milionë euro i financuar nga KfW, nga të cilat 12.5 milionë euro janë kredi që paguhen nga qeveria shqiptare dhe pjesa tjetër grante.

Projekti iu besua kompanisĂ« “Integrated Technology Services” tĂ« Klodian Zotos dhe ka ngecur nĂ« vendnumĂ«ro qĂ« prej sekuestrimit tĂ« kompanisĂ« me vendim tĂ« GjykatĂ«s sĂ« Posaçme dhe arratisjes nga drejtĂ«sia tĂ« pronarit tĂ« saj, i dĂ«nuar dy herĂ« nga gjykata pĂ«r korrupsion dhe pastrim parash me koncesionet e incineratorĂ«ve nĂ« Elbasan dhe Fier.

Punimet në landfillin e Sherishtës duhej të kishin përfunduar në vitin 2021 dhe zyrtarisht, përfaqësues të Bashkisë së Vlorës kanë deklaruar disa herë se landfilli do të vihet në punë. Megjithatë, Bashkia e Vlorës i tha BIRN përmes një përgjigje me shkrim se nuk ka ende një projekt për mbylljen e punimeve që mbetën rrugës dhe as një afat për vënien në punë të landfillit.

“PĂ«rfundimi i punimeve tĂ« parealizuara do tĂ« mundĂ«sojĂ« vĂ«nien nĂ« funksionim tĂ« Landfillit tĂ« SherishtĂ«s, por nuk mund tĂ« parashikojmĂ« nĂ« kĂ«tĂ« moment njĂ« afat tĂ« saktĂ« pĂ«r pĂ«rfundimin e punimeve dhe marrjen nĂ« dorĂ«zim tĂ« impiantit nga ana e BashkisĂ« VlorĂ«,” thuhet nĂ« pĂ«rgjigjen zyrtare.

Kriza mjedisore

Qyteti i Vlorës nuk është i vetmi në një situatë të emergjencës mjedisore, edhe pasi qeveria shqiptare shpenzoi miliona euro për koncesionet e ndërtimit të incineratorëve apo landfilleve si ai i Sherishtës, të cilët mbetën gjithashtu të papërfunduar. Këto projekte ranë në duart e Klodian Zotos dhe partnerit të tij në biznes, Mirel Mërtiri dhe rrethit të tyre të ngushtë, tashmë të dënuar nga Gjykata e Posaçme për korrupsion dhe pastrim të produkteve të veprës penale.

Si rrjedhojë, inceneratori i Elbasanit punon vetëm pjesërisht duke sjellë një mal mbetjesh buzë lumit Shkumbin. Inceneratori dhe landfilli në Fier janë të papërfunduar dhe depozitimi i mbetjeve aty pa një impiant trajtimi të ujërave të ndotura e ka kthyer atë në një bombë ekologjike për zonën. Situata është e ngjashme edhe në Tiranë, ku incineratori nuk u ndërtua asnjëherë.

Punimet nĂ« landfillin e SherishtĂ«s u bllokuan pas sekuestrimit tĂ« kompanisĂ« “Integrated Technology Services” dhe Ă«shtĂ« e paqartĂ« se sa punĂ« duhet pĂ«r t’i pĂ«rfunduar ato. Aktivisti i mjedisit, Niko Dumani thotĂ« se nĂ« takimet e bĂ«ra autoritetet pretendojnĂ« se vetĂ«m 7 pĂ«r qind e projektit ka mbetur pa pĂ«rfunduar. “Por se çfarĂ« Ă«shtĂ« ky 7% nuk e thotĂ« njeri”, tha Dumani, ndĂ«rsa vuri nĂ« dyshim pretendimet e ngritura.

Bashkia e Vlorës po ashtu nuk është në gjendje të thotë se çfarë ka mbetur pa përfunduar nga projekti dhe sa do kushtojnë këto punime shtesë. Në përgjigje të kërkesës për informacion, Bashkia i tha BIRN se po bashkëpunon me një konsulent teknik për të mundësuar rifillimin e punimve të ngecura që prej vitit 2021, duke lënë të kuptohet se edhe për ta është e paqartë se çfarë punimesh duheshin kryer.

“Konsulenti Teknik Ă«shtĂ« duke punuar pĂ«r pĂ«rgatitjen e projekteve tĂ« punimeve tĂ« parealizuara ende tĂ« Komponentit ” NdĂ«rtimi i Landfillit tĂ« SherishtĂ«s ” dhe si dhe tĂ« Komponentit “Mbyllja e vend depozitimeve ekzistuese”. NĂ« pĂ«rfundim tĂ« kĂ«tyre projekteve, do tĂ« kemi njĂ« parashikim tĂ« plotĂ« dhe tĂ« saktĂ« tĂ« punimeve qĂ« janĂ« pĂ«r t’u kryer dhe kostot pĂ«rkatĂ«se pĂ«r kryerjen e kĂ«tyre punimeve,” tha Bashkia e VlorĂ«s.

PĂ«r sa kohĂ« zgjidhja mungon, pavarĂ«sisht se janĂ« shpenzuar miliona euro, Vlora mbetet nĂ« mĂ«shirĂ« tĂ« tymit qĂ« del prej mbetjeve qĂ« digjen vazhdimisht. “Gjendja Ă«shtĂ« tej mase kritike. BanorĂ«t e VlorĂ«s janĂ« tĂ« gjithĂ« tĂ« ekspozuar vazhdimisht ndaj njĂ« tymi kancerogjen, pa pikĂ« dyshimi,” thotĂ« Ermal Çukani nga lĂ«vizja Community Hub VlorĂ«.

Sabotimi i turizimit

Biznese dhe aktorĂ« tĂ« shoqĂ«risĂ« civile nĂ« VlorĂ« kanĂ« pak besim se situata do tĂ« zgjidhet. Mikel Zinxhiria, njĂ« prej operatorĂ«ve turistikĂ« nĂ« qytet, thotĂ« se keqmenaxhimi i mbetjeve dhe djegia e tyre e vazhdueshme i ka dĂ«mtuar dhe shpesh i ka vĂ«nĂ« nĂ« pozitĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« para turistĂ«ve. “Nuk dinim si t’ua shpjegonim çfarĂ« po ndodhte, pasi situata vazhdoi nĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« javĂ« nĂ« gusht dhe smogu dhe tymi mbytĂ«n qytetin deri ne Karaburun e Sazan,” thotĂ« ai.

“Ka pas ndikim tĂ« lartĂ« nĂ« imazhin dhe punĂ«n tonĂ«. Pasi kĂ«tĂ« vit ishin 2 herĂ« nga mĂ« shumĂ« se 1 javĂ« ku qyteti ishte i mbytur nĂ« tym dhe erĂ« tĂ« keqe,” shtoi ai. Zinxhira thotĂ« se Ă«shtĂ« pesimist qĂ« situata do tĂ« rregullohet sa kohĂ« autoritetet lokale nuk kanĂ« ende njĂ« plan. Ai vĂ« gjithashtu nĂ« dukje se ata si grup interesi nuk dĂ«gjohen dhe takimet bĂ«hen sa pĂ«r sy e faqe.

“Fakti qĂ« s’ka asnjĂ« afat tregon qĂ« tĂ« paktĂ«n dhe vitin tjetĂ«r do kemi tĂ« njĂ«jtin fat si ky vit. Mbetjet hiqen me metoda primitve, pavarĂ«sisht buxhetit tĂ« disbursuar pĂ«r kĂ«tĂ« punĂ«â€ – thotĂ« Zinxhira. Edhe Ermal Çukani nuk ka shpresa se kriza do tĂ« zgjidhet shpejt, ndĂ«rsa thekson se ankesat dhe peticionet e tyre kanĂ« rĂ«nĂ« nĂ« vesh tĂ« shurdhĂ«r.

“Situata Ă«shtĂ« tragjike dhe banorĂ«t e zonĂ«s janĂ« tĂ« ekspozuar thuajse çdo ditĂ« ndaj erĂ«s dhe tymit. Kemi organizuar njĂ« seri peticionesh para njĂ« viti qĂ« nuk janĂ« dĂ«gjuar. Kemi bĂ«rĂ« takime me kryetarin e bashkisĂ«, prefektin, dhe deputetĂ«t, por fjala nuk na Ă«shtĂ« dĂ«gjuar. Bashkia e VlorĂ«s, sot qĂ« flasim, nuk ka asnjĂ« plan si kjo situatĂ« te ndryshojĂ«,” pĂ«rfundoi ai. /Reporter.al

The post BIRN: Korrupsioni me kontratat e mbetjeve po saboton turizmin në Vlorë appeared first on Lapsi.al.

Reagon Berisha: E vërteta e kërcënimit tim për gazetarët

✇Lapsi
By: user 6

Ish-kryeministri Sali Berisha bĂ«ri njĂ« reagim tĂ« gjatĂ« nĂ« rrjetet sociale pĂ«r tĂ« sqaruar njĂ« deklaratĂ« tĂ« bĂ«rĂ« tĂ« mĂ«rkurĂ«n gjatĂ« njĂ« konference pĂ«r shtyp kur tha se disa gazetarĂ«, pa pĂ«rmendur emra, “do t’i konsideronte si pjesĂ«tarĂ« tĂ« organizatĂ«s kriminale, skapi i partisĂ«â€.

“Konstatoj se tek-tuk prej tyre keqpĂ«rdoren nĂ« mĂ«nyrĂ« ekstreme nga Skapi. KeqpĂ«rdoren se janĂ« tĂ« marrĂ« peng realisht dhe unĂ« kĂ«tĂ« do tĂ« ua faktoj. Me kĂ«tĂ« unĂ« ju them kaq; do tĂ« trajtoj njĂ«lloj si anĂ«tarĂ« tĂ« organizatĂ«s kriminale, Skapi i partisĂ«â€ – tha Berisha.

Për këtë deklaratë regjin disa organizata gazetarësh duke i konsideruar ato si të papranueshme. Por këtë të enjte, Berisha ka bërë një sqarim të kësaj deklarate që sipas tij disa media, nga keqkuptimi, por ndonjë edhe keqdashja kanë marrë si kërcenim.

“Nuk kam kĂ«rcĂ«nuar dhe nuk kĂ«rcĂ«noj kurrĂ« gazetarĂ«, gjithnjĂ« kam vlerĂ«suar dhe vlerĂ«soj shumĂ« misionin e gazetarĂ«ve dhe sot unĂ« jam shumĂ« i vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r rolin e tyre madhor dhe pĂ«r vĂ«shtirĂ«sitĂ« e tyre thuaj tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« ushtrimin e detyrĂ«s nĂ« kushtet e narko-shtetit. Reagimi im nuk ka absolutisht asnjĂ« lidhje me sulmet personale ndaj meje tĂ« cilitdo gazetari apo gazetareje” – thotĂ« Berisha.

“Reagimi im lidhet sĂ« pari me faktin se pĂ«r hir tĂ« profesionit tĂ« tij dhe detyrimeve qĂ« ka ndaj publikut unĂ« besoj se gazetari besnik i profesionit tĂ« tij nuk mund tĂ« sillet si zĂ«dhĂ«nĂ«s i papaguar i Spakut, as dhe i ndonjĂ« institucioni tjetĂ«r sepse takspaguesit ju paguajnĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s dhe zyrĂ« shtypi skapit dhe institucioneve te tjera” – thotĂ« Berisha.

REAGIMI I PLOTË POSHTË

Sqarim!

Disa media nga keqkuptimi, por ndonjë edhe keqdashja kanë marrë si kërcenim reagimin tim të djeshëm ndaj mediave në të cilin jam shprehur sa vijon: shih (1). Lidhur me këto keqkuptime sqaroj sa vijon:
Nuk kam kërcënuar dhe nuk kërcënoj kurrë gazetarë, gjithnjë kam vlerësuar dhe vlerësoj shumë misionin e gazetarëve dhe sot unë jam shumë i vetdijshëm për rolin e tyre madhor dhe për vështirësitë e tyre thuaj të jashtëzakonshme në ushtrimin e detyrës në kushtet e narko-shtetit. Reagimi im nuk ka absolutisht asnjë lidhje me sulmet personale ndaj meje të cilitdo gazetari apo gazetraje.

KĂ«tĂ« e kam shprehur qartĂ« dje duke thĂ«nĂ« se: ‘UnĂ« vlerĂ«soj shumĂ« angazhimin e tyre( gazetarĂ«ve) nĂ« debatin pĂ«r kĂ«tĂ« dosje (aktpadinĂ« time politike kundĂ«r meje) dhe pĂ«r çdo gjĂ«, dhe i garantoj se kanĂ« gjithnjĂ« respektin tim, pavarĂ«sisht nga linja editoriale qĂ« mund tĂ« ndjekin’. NĂ« pĂ«rputhje me kĂ«tĂ« qendrim nuk ka ndodhur kurrĂ« qĂ« njĂ« gazetari ti bjerĂ« telefoni nga unĂ« apo nĂ« emĂ«r timin “pse ke sulmuar BerishĂ«n”.

Në prononcimin tim kam ngritur zërin vetëm në mbrojtje të dinjitetit dhe profesionalizmit të gazetarit dhe jo ketegorikisht pse lexojnë akt padinë e skapit të partisë ndaj meje sepse unë kohë më parë kam deklaruar publikisht se vetë do ta beja publike me njëherë atë piramidë mashtrimi po të mos ishin aty brenda emrat e qindra personave që jetojnë dhe që nuk janë më. Por reagimi im lidhet së pari me faktin se për hir të profesionit të tij dhe detyrimeve që ka ndaj publikut unë besoj se gazetari besnik i profesionit të tij nuk mund të sillet si zëdhënës i pa paguar i Spakut as dhe i ndonjë institucioni tjetër sepse takspaguesit ju paguajnë zëdhënës dhe zyrë shtypi skapit dhe institucioneve te tjera

Në konceptin tim një gazetar që i shërben profesionit të tij nuk mund të shëndrohet kurrë në zëdhënës të këtij apo atij institucioni sepse dëshmon se është vendosur totalisht në kontrollin e tij dhe nuk është më zëdhënës i profesionit të tij dhe interesit publik. Unë vlerësoj se kjo rrugë do ishte rruga e asgjesimit të mediave të lira. Ndaj dhe unë i ftova gazetarët që në interesin e tyre më të mirë të zbatojnë kodin e tyre që u kërkon që në informacionet e tyre të jenë objektivë pra të hapur për të gjitha burimet apo në rastin konkret palët. Ky është thelbi i reagimit dhe shqtësimit tim.

Por nuk e mohoj se nĂ« prononcimin tim tĂ« djeshĂ«m ka njĂ« kĂ«rcĂ«nim dhe ky kĂ«rcĂ«nim Ă«shtĂ« i njĂ«jtĂ« pĂ«r çdo njeri qĂ« ka kryer krim dhe konkretisht jam shprehur: ‘Konstatoj se tek tuk prej tyre( fjala Ă«shtĂ« pĂ«r gazetarĂ«) qĂ« keqpĂ«rdoren nĂ« mĂ«nyrĂ« ekstreme nga Skapi. KeqpĂ«rdoren se janĂ« tĂ« marrĂ« peng realisht dhe unĂ« kĂ«tĂ« do tĂ« ua faktoj. Me kĂ«tĂ« unĂ« ju them kaq; do t’i trajtoj njĂ«lloj si anĂ«tarĂ« tĂ« organizatĂ«s kriminale, Skapi i partisĂ«.’ 

Del qartĂ« se kĂ«tu fjalĂ«n e kam jo pĂ«r gazetarĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, por pĂ«r individĂ« delinkuent tĂ« vĂ«rtetuar si gjobvenĂ«s edhe nga drejtĂ«sia, por nĂ« vend tĂ« ndeshkimit ligjor pĂ«r krimin qĂ« kanĂ« kryer mbahen peng nga Dumani pĂ«r t’i keqperdor siç don ai vetĂ«. UnĂ« mendoj se kĂ«ta nuk kanĂ« asgjĂ« tĂ« pĂ«rbashkĂ«t me gazetarin, por janĂ« kriminel qĂ« zenĂ« pusi njĂ«lloj si hajduti ordiner pĂ«r tĂ« grabitur kĂ«tĂ« apo atĂ« qytetar apo biznismen. Pra vlerĂ«soj se vet gazetarĂ«t e ndershĂ«m duhet tĂ« kenĂ« njĂ« qendrim tĂ« qarte ndaj tyre. Si pĂ«rfundim edhe njĂ« herĂ« i garantoj gazetarĂ«t se vlerĂ«soj shumĂ« rolin, sakrificat dhe kontributin e tyre.

Ky është prononcimi im i djeshëm!

1-Por meqë jam në këtë çështje, kam një kërkesë të njerëzishme ndaj gazetarëve. Unë vlerësoj shumë angazhimin e tyre në debatin për këtë dosje dhe për çdo gjë, dhe i garantoj se kanë gjithnjë respektin tim, pavarësisht nga linja editoriale që mund të ndjekin. Por në këtë rast, më duhet të ju them gazetarëve dy gjëra. Konstatoj se tek tuk prej tyre keqpërdoren në mënyrë ekstreme nga Skapi. Keqpërdoren se janë të marrë peng realisht dhe unë këtë do të ua faktoj.

Me këtë unë ju them kaq; do të trajtoj njëlloj si anëtarë të organizatës kriminale, Skapi i partisë. Me të tjerët të cilët janë profesionistë, kontribuojnë çdo ditë, mendoj se në dinjitetin e tyre është të marrin guximin, kur lexojnë pasazhe të piramidës së mashtrimit, të shtrojnë pyetje Sali Berishës, Jamarbër Malltezit se është në kodin e gazetarëve se si qëndron e vërteta. Ne jemi të gatshëm të ju përgjigjemi çdo pyetje që ata kanë, në mënyrë që të mos bëhen viktima të keqpërdorua të një materiali fund e krye, krim politik.

E them këtë sepse, unë besoj se nëqoftëse një gazetar apo gazetare, ulet në një studio dhe lexon njëlloj sikur të ishte zëdhënës i Dumanit 1 mln eurosh pyetje, i ish-xhelatit të policisë sekrete të Enver Hoxhës, Arben Kraja dhe Millonajit, simotrës biologjike, mendoj se e fyen veten keq. Ai ose ajo, para se të lexojë, para se të bëjë deklarata që janë fund e krye mashtrim, para se të marrë përsipër të bëhet zëdhënës i mashtrimeve, le të zgjedhë çfarë të dojë nga ajo dosje dhe të pyesë, ose avoketërit, ose Sali Berishën, ose Jamarbër Malltezit. Dhe ne jemi të gatshëm të bëjmë transparencë për çdo pyetje.

Thashë edhe njëherë, këtu nuk bëhet fjalë për gjobëvënësit e Linda Ramës, për Bolinot, jo. Ata do të trajtohen njëlloj si anëtarë të oerganizatës kriminale, Skapi i Partisë. Por këtu bëhet fjalë për të gjithë gazetarët e tjerë të cilët me përkushtim, raportojnë njoftojnë, kryejnë detyrën e tyre.

The post Reagon Berisha: E vërteta e kërcënimit tim për gazetarët appeared first on Lapsi.al.

Sondazh i ri/ Ndryshojnë shifrat për Kamala Harris

✇Lapsi
By: user 6

NjĂ« sondazh i fundit tregon se votuesit e shohin NĂ«npresidenten Kamala Harris nĂ« mĂ«nyrĂ« disi mĂ« tĂ« favorshme se sa nĂ« korrik, kur Presidenti Joe Biden u tĂ«rhoq nga gara. Anketimi i realizuar nga agjencia e lajmeve Associated Preess dhe qendra pĂ«r Hulumtim tĂ« Çështjeve Publike NORC thotĂ« se kandidatja demokrate pĂ«r Presidente tani shihet mĂ« shumĂ« pozitivisht se sa negativisht.

Sipas anketimit, rreth gjysma e votuesve kanë një pikëpamje pozitive ose disi pozitive ndaj zonjës Harris dhe 44% e shohin atë negativisht ose disi negativisht. Mbëshetja në favor të ish-Presidentit Donlad Trump mbetet në të njëjtat nivele (e qëndrueshme) edhe pse anketimi u krye përpara përpjekjes për atentat ndaj tij në fushën e golfit në Florida, të dielën e shkuar.

6 në 10 votues e shohin në mënyrë jo të favorshme, ose disi jo të favorshme zotin Trump, ndërsa 4 në 10 votues e shohin atë në mënyrë pozitive, ose disi pozitive. Edhe një rritje e vogël e përkrahjes së zonjës Harris është një shenjë pozitive për kandidaten demokrate. Rritja e përkrahjes në favor të figurave kombëtare si Joe Biden apo Donald Trump ka qenë e rrallë në vitet e fundit.

Niveli i mbështetjes ndaj zotit Trump nuk ndryshoi gjatë verës, pavarësisht shpalljes fajtor për 34 akuza penale, atentatit në Pensilvani, si dhe përballjes në garën zgjedhore me një kundërshtare të re. Por në të kaluarën zoti Trump i ka tejkaluar nivele të ngjashme të ulëta të mbështetjes. Ai fitoi zgjedhjet e vitit 2016, pavarësisht se nuk kishte mbështetje të gjerë dhe iu afrua fitores në 2020 në kushte të ngjashme.

“Secili duhet tĂ« flasĂ« mbi polarizimin qĂ« po pĂ«rjetojmĂ«. Nuk besoj se zgjedhjet do ta zgjidhin kĂ«tĂ«â€, thotĂ« Sean Luebbers, 55 vjeç nga Kalifornia, i cili mbĂ«shtet zonjĂ«n Harris. “Nuk besoj se zonja Harris do ta zgjidhĂ« kĂ«tĂ«. Mendoj se janĂ« bĂ«rĂ« shumĂ« dĂ«me dhe nuk kam shpresĂ« qĂ« votimet do jenĂ« zgjidhje”, shton ai.

Megjithatë, ka sinjale në anketë që tregojnë se paraqitja e zonjës Harris po shkon mirë. Rreth gjysma e votuesve thonë se zonja Harris do të ishte një presidente e mirë kundrejt 36 për qind që e mendojnë një gjë të tillë për zotin Trump. Votuesit besojnë se zonja Harris ka shanse më të mira për të fituar zgjedhjet e nëntorit, megjithëse një pjesë e konsiderueshme thonë se kandidatët kanë të njëjtat shanse të fitojnë, ose nuk kanë një mendim.

Një tjetër tregues që mund të jetë premtues për zonjën Harris është se votuesit e shohin atë në një nivel të favorshëm pak më të lartë se sa zoti Trump edhe pse një numër i konsideruesihm i votuesve të pavarur i shohin të dy kandidatët negativisht.

Mes votuesve të pavarur, 3 në 10 prej tyre thonë se nuk kanë informacion mjaftueshëm për të thënë nëse zonja Harris do të ishte një presidente e mirë ndërsa 1 në 10 e thonë një gjë të tillë për zotin Trump. Pavarësisht përpjekjeve të zotit Trump për ta paraqitur zonjën Harris si një alternativë të dobët, votuesit duket se kanë mendim të ngjashëm se zoti Trump dhe zonja Harris janë mjaftueshëm të fortë për të qenë president.

“Mendoj se problem i tij mĂ« i madh ishte se ai ishte njĂ« udhĂ«heqĂ«s i fortĂ« dhe ata nuk e pĂ«lqenin”, tha duke iu referuar zotit Trump, Pat Brumfield, 71 vjeç nga Glenvud nĂ« shtetin Virxhinia PerĂ«ndimore. “Mendoj se pĂ«r udhĂ«heqje tĂ« fortĂ« kemi tani”, tha zonja Brumfeile e cila ka qenĂ« demokrate, por thote se Ă«shtĂ« zhgĂ«njyer nga partia dhe nuk do tĂ« votojĂ« pĂ«r zonjĂ«n Harris.

NdĂ«rkohĂ« njĂ« anketim i gazetave “New York Times”, “Philadelphia Inquirer” dhe kolegjit “Siena” tregon se nĂ« nivel kombĂ«tar kandidatĂ«t kanĂ« nivel mbĂ«shtetjeje tĂ« njĂ«jtĂ« prej 47 pĂ«r qind. NĂ« anketim u pyetĂ«n 2,437 votuese mes datave 11 dhe 16 shtator. NĂ« shtetin e PensilvanisĂ«, njĂ« shtet vendimtar pĂ«r rezultatin e zgjedhjeve, zonja Harris ruajti epĂ«rsinĂ« e saj prej 4 pĂ«r qind, duke udhĂ«hequr me njĂ« mbĂ«shtetje 50 pĂ«r qind kundrejt 46 pĂ«r qind pĂ«r zotin Trump. /VOA

The post Sondazh i ri/ Ndryshojnë shifrat për Kamala Harris appeared first on Lapsi.al.

“MrBeast” pĂ«rfundon nĂ« gjykatĂ«/ E padisin konkurrentĂ«t e lojĂ«s sĂ« famshme

✇Lapsi
By: user 6

YouTuber-i i famshĂ«m “MrBeast” Ă«shtĂ« paditur nĂ« gjykatĂ« nga disa pjesĂ«marrĂ«s tĂ« lojĂ«s “Beast Games” qĂ« pretendojnĂ« se janĂ« “shfrytĂ«zuar paturpĂ«sisht”. Seriali, qĂ« u njoftua pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« mars, u ofroi 1000 pjesĂ«marrĂ«sve mundĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« fituar njĂ« çmim nĂ« cash prej 5 milionĂ« dollarĂ«sh duke premtuar tĂ« ishte shfaqja mĂ« e madhe e lojĂ«rave live nĂ« botĂ«. Por nĂ« njĂ« padi tĂ« paraqitur nĂ« njĂ« gjykatĂ« nĂ« Los Anxhelos, pjesĂ«marrĂ«sit pretendojnĂ« se nuk ishin paguar, iu nĂ«nshtruan kushteve tĂ« pasigurta dhe pĂ«rjetuan ngacmime seksuale.

Padia thotë se MrB2024 besohet se është në pronësi tërësisht ose pjesërisht, drejtpërdrejt ose tërthorazi nga MrBeast, emri i vërtetë i Jimmy Donaldson, i cili është YouTuber më i madh në botë me më shumë se 300 milionë abonentë. Kanë qenë 5 garues anonimë që kanë ngritur pretendime në emër të të gjithë atyre që kanë marrë pjesë.

Ata pretendojnĂ« se ekipi i prodhimit i mbante nĂ«n vĂ«zhgim, i kontrollonte kur flinin, çfarĂ« vishnin dhe u mohoi privatĂ«sinĂ« dhe aksesin nĂ« botĂ«n e jashtme. Ata thuhet se ishin “tĂ« paushqyer dhe tepĂ«r tĂ« lodhur” me ushqime tĂ« ofruara “nĂ« mĂ«nyrĂ« sporadike dhe tĂ« rrallĂ«â€, gjĂ« qĂ« ka “vĂ«nĂ« nĂ« rrezik shĂ«ndetin dhe mirĂ«qenien” e garuesve.

Dokumenti prej 54 faqesh detajon gjithashtu pretendimet për një mjedis të pasigurt për garuesit që u futën në zona të vogla, me grupe të rrezikshme dhe kontrolle të pamjaftueshme që lejuan edhe kriminelë të dënuar që të merrnin pjesë. Disa pretendojnë se ishin lënduar fizikisht dhe nuk iu dha aksesi i duhur në kujdesin mjekësor.

NĂ« padi thuhet se shfaqja “ka nxitur njĂ« kulturĂ« tĂ« mizogjinisĂ« dhe seksizmit”, duke krijuar njĂ« “mjedis armiqĂ«sor” pĂ«r gratĂ« qĂ« pĂ«rfshinte ngacmimet seksuale. “Kjo jo vetĂ«m qĂ« u vu re, por u lejua”, thuhet nĂ« dokument. “Dhe me sa duket kjo u lejua pĂ«r shkak tĂ« urdhrave nga lart.” AvokatĂ«t e konkurrentĂ«ve thanĂ« se ata duhet tĂ« kompensohen pĂ«r kohĂ«n e tyre duke argumentuar se ata “nuk po punonin falas” dhe duhej tĂ« ishin klasifikuar si punonjĂ«s.

TĂ« gjithĂ« pretenduesit kĂ«rkojnĂ« mijĂ«ra dollarĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« morĂ«n pjesĂ« pĂ«r tĂ« mbuluar “pagat e papaguara”. Dy nga pretenduesit e listuar qĂ« janĂ« gra po kĂ«rkojnĂ« gjithashtu kompensim tĂ« mĂ«tejshĂ«m pĂ«r pretendimet pĂ«r njĂ« vend pune armiqĂ«sor. NĂ« fillim tĂ« kĂ«tij viti, MrBeast njoftoi se kishte punĂ«suar hetues privatĂ« pĂ«r tĂ« shqyrtuar pretendimet se njĂ« bashkĂ«-prezantues nĂ« kanalin e tij kishte ngacmuar njĂ« tĂ« mitur. Ava Kris Tyson u akuzua nga YouTuber tĂ« tjerĂ« se i dĂ«rgoi mesazhe tĂ« papĂ«rshtatshme tĂ« miturĂ«s. Ajo mohoi akuzat.

MrBeast e largoi atĂ« nga kanali dhe tha se ai “nuk falte ose mbĂ«shteste asnjĂ« nga veprimet e papĂ«rshtatshme”. Amazon nuk ka pranuar tĂ« komentojĂ«, ndĂ«rsa pĂ«rfaqĂ«suesit e MrBeast nuk i janĂ« pĂ«rgjigjur ende kĂ«rkesĂ«s pĂ«r sqarime. ©LAPSI.al

The post “MrBeast” pĂ«rfundon nĂ« gjykatĂ«/ E padisin konkurrentĂ«t e lojĂ«s sĂ« famshme appeared first on Lapsi.al.

Pas SKY ECC zbĂ«rthehet edhe aplikacioni “Fantazma” ku flisnin kriminelĂ« e mafiozĂ«

✇Lapsi
By: user 6

DhjetĂ«ra njerĂ«z janĂ« arrestuar si pjesĂ« e njĂ« hetimi mbi njĂ« rrjet tĂ« koduar tĂ« mesazheve tĂ« njohur si “Ghost”, (Fantazma) i pari i kĂ«tij lloji qĂ« dyshohet se administrohet nga njĂ« australian dhe qĂ« Ă«shtĂ« trumbetuar si njĂ« platformĂ« e “e pahakueshme”. Jay Je Yoon Jung, njĂ« shtetas australian 32-vjeçar u arrestua dhe u akuzua pĂ«r krijimin dhe drejtimin e platformĂ«s.

“Ekipet tona taktike ishin nĂ« gjendje ta ndalnin atĂ« dhe disa pajisje nĂ« mĂ« pak se 30 sekonda” – tha njĂ« prej zyrtarĂ«ve tĂ« policisĂ«.

AFP raporton se Ghost u identifikua nga autoritetet ndĂ«rkombĂ«tare nĂ« vitin 2022 qĂ« nisĂ«n njĂ« operacion tĂ« quajtur “Kraken”. GjatĂ« tĂ« martĂ«s dhe tĂ« mĂ«rkurĂ«s, si rezultat i atij hetimi tĂ« gjatĂ« janĂ« vĂ«nĂ« nĂ« pranga rreth 50 persona nĂ« Australi, por edhe nĂ« IrlandĂ«, Itali, Suedi dhe Kanada. 38 persona ishin arrestuar vetĂ«m nĂ« Australi.

AFP raporton se qindra kriminelĂ« si dhe anĂ«tarĂ« tĂ« krimit tĂ« organizuar italian, tĂ« Lindjes sĂ« Mesme dhe KoresĂ« kanĂ« pĂ«rdorur Ghost pĂ«r tĂ« “importuar droga tĂ« paligjshme dhe kryer krime tĂ« tjera”. Policia pretendon se Jung e krijoi rrjetin 9 vjet mĂ« parĂ« kur ishte vetĂ«m 23 vjeç. Autoritetet e pĂ«rshkruan atĂ« si njĂ« “kompjuterist” pa histori kriminale dhe qĂ« jeton me prindĂ«rit e tij.

Platforma kishte vepruar në hije gjatë dy viteve të fundit, por kishte filluar të fitonte më shumë abonentë. Pajisja shitej për 2 350 dollarë së bashku me një kosto abonimi 6-mujor.

Krijuesi i saj mburrej se ajo ishte e padepĂ«rtueshme nga policia, por hetuesit arritĂ«n t’i infektojnĂ« pajisjet dhe tĂ« futen brenda tyre. Llogariten me shumĂ« se 7 200 pajisje tĂ« shitura nĂ« mbarĂ« botĂ«n nga kjo platformĂ«. Policia e ka mbyllur platformĂ«n, e cila do tĂ« çmontohet kur tĂ« pĂ«rfundojnĂ« hetimet. ©LAPSI.al

The post Pas SKY ECC zbĂ«rthehet edhe aplikacioni “Fantazma” ku flisnin kriminelĂ« e mafiozĂ« appeared first on Lapsi.al.

SHBA dhe Serbia nënshkruajnë marrëveshje për bashkëpunim strategjik për energjinë

✇Lapsi
By: user 6

Shtetet e Bashkuara dhe Serbia nĂ«nshkruan tĂ« mĂ«rkurĂ«n njĂ« marrĂ«veshje bashkĂ«punimi strategjik nĂ« sektorin e energjisĂ«. MarrĂ«veshja e nĂ«nshkruar Ă«shtĂ« e para mbi bashkĂ«punimin strategjik nĂ« mes Shteteve tĂ« Bashkuara dhe SerbisĂ«. MarrĂ«veshja do tĂ« “forcojĂ« partneritetin strategjik ndĂ«rmjet Shteteve tĂ« Bashkuara dhe SerbisĂ«â€, thuhet nĂ« deklaratĂ«n e Departamentit amerikan tĂ« Shtetit.

Ajo u nĂ«nshkrua nga NĂ«nsekretari amerikan pĂ«r Rritjen Ekonomike, EnergjinĂ« dhe Mjedisin, Jose W. Fernandez dhe Ministri i JashtĂ«m i SerbisĂ«, Marko Gjuriq. Sipas zyrtarĂ«ve amerikanĂ«, ajo “do tĂ« zgjerojĂ« mundĂ«sitĂ« qĂ« kompanitĂ« amerikanĂ« tĂ« investojnĂ« nĂ« sektorin e energjisĂ« sĂ« SerbisĂ« dhe tĂ« promovojĂ« investimet amerikane.” Ministri serb Gjuriq e quajti marrĂ«veshjen “njĂ« hap tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m dhe tĂ« pĂ«rgjegjshĂ«m pĂ«r avancimin e partneritetit me Shtetet e Bashkuara dhe pĂ«r njĂ« siguri afatgjatĂ« energjie.”

“Kjo Ă«shtĂ« e para, shpresojmĂ«, nĂ« serinĂ« e marrĂ«veshjeve strategjike ndĂ«rmjet SerbisĂ« dhe Shteteve tĂ« Bashkuara qĂ« do tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« karakterin e pĂ«rgjithshĂ«m tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve tona. Natyrisht qĂ« çështjet e energjisĂ« kanĂ« edhe implikime mĂ« tĂ« gjera, por sot qĂ«llimi Ă«shtĂ« tĂ« sigurohet furnizimi afatgjatĂ«, i qĂ«ndrueshĂ«m, i sigurtĂ« dhe i pastĂ«r i qytetarĂ«ve tĂ« SerbisĂ« me energji elektrike nĂ« njĂ« formĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme ekonomike, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« Serbia tĂ« mbetet vend joshĂ«s pĂ«r tĂ«rheqjen e investimeve tĂ« huaja,” deklaroi ministri Gjuriq pas ceremonisĂ« sĂ« nĂ«nshkrimit.

Ai shtoi se “dita e sotme do tĂ« shĂ«nohet si njĂ« prej momenteve mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« historinĂ« e marrĂ«dhĂ«nieve ndĂ«rmjet SerbisĂ« dhe Shteteve tĂ« Bashkuara.” NĂ«nsekretari Fernandez tha se marrĂ«veshja do ta ngrejĂ« bashkĂ«punimin ndĂ«rmjet dy shteteve “nĂ« njĂ« nivel mĂ« tĂ« lartĂ«â€ dhe do ta ndihmojĂ« SerbinĂ« tĂ« diversifikojĂ« burimet e energjisĂ«.

“Kemi punuar pĂ«r shumĂ« vite qĂ« kompanitĂ« amerikane tĂ« kenĂ« mundĂ«si tĂ« investojnĂ« nĂ« teknologjitĂ« e energjisĂ« sĂ« pastĂ«r nĂ« Serbi dhe mĂ« vjen mirĂ« qĂ« kemi arritur pĂ«rparim. KĂ«tu nuk bĂ«het fjalĂ« vetĂ«m pĂ«r tĂ« kaluarĂ«n, por shpresojmĂ« qĂ« tĂ« vazhdojmĂ« tĂ« bashkĂ«punojmĂ« nĂ« sektorin e energjisĂ« sĂ« pastĂ«r. Kjo Ă«shtĂ« sfidĂ« e madhe moderne, ndryshimet klimatike janĂ« njĂ« sfidĂ« e madhe, por edhe njĂ« mundĂ«si pĂ«r tĂ« investuar nĂ« tĂ« ardhmen e energjisĂ«. Sot kemi bĂ«rĂ« hapin e parĂ« dhe jemi tĂ« kĂ«naqur nga zhvillimi i marrĂ«dhĂ«nieve me SerbinĂ«,” deklaroi zoti Fernandez pas ceremonisĂ«.

Shtetet e Bashkuara dhe Serbia deri më tani nuk kishin nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi strategjik, apo partneriteti strategjik. Serbia ka ndërkohë marrëveshje partneriteti të përgjithshëm strategjik me Rusinë dhe Kinën. Kjo marrëveshje për bashkëpunim strategjik me Shtetet e Bashkuara në fushën e energjisë vjen pas nënshkrimit të një marrëveshjeje tjetër strategjike që Serbia ka nënshkruar me Bashkimin Evropian. 

Në korrik, Serbia nënshkroi një memorandum bashkëpunimi me Bashkimin Evropian për një partneritet strategjik që mundëson nxjerrjen e mineraleve të rralla si litiumi, një projekt i përmasave të mëdha që pritet të zvogëlojë vartësinë e Evropës ndaj Kinës, por që po kritikohet ashpër nga ambientalistët dhe partitë opozitare. Marrëveshja me BE-në u nënshkrua në prani të Kancelarit gjerman Olaf Scholz, vendi i të cilit si prodhuesi më i madh i veturave në Evropë është në kërkim të litiumit, një mineral jetik për prodhimin e baterive të makinave elektrike.

Planet pĂ«r mineralin e litiumit kanĂ« nxitur protesta tĂ« gjera kundĂ«r qeverisĂ« nĂ« Serbi, pĂ«rkundĂ«r paralajmĂ«rimeve tĂ« zyrtarĂ«ve se po bĂ«hen pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« rrĂ«zuar Presidentin serb Aleksandar Vuçiç. Ai ka deklaruar se Ă«shtĂ« njoftuar nga shĂ«rbimet ruse tĂ« zbulimit se nĂ« Serbi po pĂ«rgatiten “trazira tĂ« gjera dhe puç” nga fuqitĂ« perĂ«ndimore qĂ« duan ta rrĂ«zojnĂ« nga pushteti. Ai nuk ka thĂ«nĂ« se pĂ«r cilat vende perĂ«ndimore bĂ«het fjalĂ«. 

Me rastin e nĂ«nshkrimit tĂ« marrĂ«veshjes tĂ« mĂ«rkurĂ«n, Shtetet e Bashkuara thanĂ« se ato “mbĂ«shtesin fuqishĂ«m standardet e larta tĂ« transparencĂ«s dhe tĂ« qenit tĂ« hapur nĂ« prokurimin publik, tĂ« pĂ«rcaktuara nga organizatat shumĂ«kombĂ«she” dhe nxitĂ«n SerbinĂ« tĂ« pĂ«rvetĂ«sojĂ« kĂ«to standarde, sipas deklaratĂ«s. Sipas Shteteve tĂ« Bashkuara, marrĂ«veshja e arritur me SerbinĂ« Ă«shtĂ« rezultat i “njĂ« pĂ«rpjekjeje shumĂ«vjeçare” tĂ« specialistĂ«ve tĂ« angazhuar nga pesĂ« agjenci amerikane.

“Ky angazhim i burimeve pasqyron pĂ«rkrahjen e fuqishme tĂ« qeverisĂ« amerikane pĂ«r investitorĂ«t amerikanĂ« dhe projektet pĂ«r energji tĂ« pastĂ«r” dhe zhvillim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m, thuhet nĂ« deklaratĂ«n e Departamentit tĂ« Shtetit. /VOA

The post SHBA dhe Serbia nënshkruajnë marrëveshje për bashkëpunim strategjik për energjinë appeared first on Lapsi.al.

Del VIDEO/ Si u qëllua me 6 plumba 36-vjeçari shqiptar në Athinë

✇Lapsi
By: user 6

Një 36-vjeçar shqiptar u plagos me armë mëngjesin e kësaj të marte në Kerameikos, një lagje e Athinës. I plagosur ka mbetur Ergert Lusha që sipas mediave greke u përfshi fillimisht në një sherr.

Së bashku me dy shqiptarë të tjerë ai u përplas me një gjeorgjian, por ky i fundit u rikthye pas 40 minutash dhe hapi zjarr ndaj shqiptarit me një pistoletë 9 mm. Mediat greke kanë publikuar pamje të konfliktit mes tyre. (shikoni videon KETU)

Shqiptari ndodhet në spital me plagë në pjesën e poshtme të trupit. Ngjarja ka ndodhur në një rrugë të populluar duke bërë që të shtënat të shkaktojnë mjaft panik tek qytetarët. Motivet e ngjarjes mbeten të paqarta. (shikoni videon KETU)

Sipas të njëjtave informacioneve, shqiptari i plagosur njihet nga autoritetet si i përfshirë në çështje droge, armësh dhe në disa raste vjedhjesh. Policia greke tha se ka ndaluar 6 persona, dy prej të cilëve dyshohet se janë përfshirë drejtpërdrejt në sulmin e përgjakshëm. ©LAPSI.al

The post Del VIDEO/ Si u qëllua me 6 plumba 36-vjeçari shqiptar në Athinë appeared first on Lapsi.al.

Detaje të reja/ Kush është shqiptari që u kap në Itali me 93 kg kοkainë në shtëpi

✇Lapsi
By: user 6

Natën ndërmjet të dielës dhe të hënës, në Seregno, një komunë në provincën e Monzas dhe Brianzas, policia italiane kreu një sekuestrim të madh drοge në shtëpinë e një 31-vjeçari me origjinë shqiptare. Mediat e vendit fqinj kanë zbuluar detaje të reja. 

Në shtëpinë e tij u gjetën 93 kilogramë kokainë, një nga sasitë më të mëdha të kapura në këtë mënyrë dhe që në treg do të kishte vlerën 4 milionë eurove. I riu, emri i të cilit nuk jepet, u vu në pranga dhe mediat thonë se nuk ka precedentë të mëparshëm penalë.

Megjithatë mediat italiane thonë se ai është një emër i njohur për policinë, sepse është i lidhur familjarisht me njerëz të përfshirë në hetime të tjera për trafikun e drogës në të kaluarën. Hetuesit po shohin me detaje të gjitha lidhjet e të riut për të kuptuar rolin që ai kishte në rrjetin e trafikut.

Ky nuk është operacioni i parë antidrogë që zhvillohet në Lombardi gjatë muajve të fundit. Pak kohë më parë në këtë zonë u çmontua një rrjet i gjerë i trafikut të kokainës që menaxhohej nga eksponentë të krimit të organizuar shqiptar, të cilët vepronin në Livigno, në provincën e Sondrio. Operacioni çoi në ndalimin e 7 personave, ndërsa 5 të tjerë u lanë në arrest shtëpiak. ©LAPSI.al

The post Detaje të reja/ Kush është shqiptari që u kap në Itali me 93 kg kοkainë në shtëpi appeared first on Lapsi.al.

OKB miraton rezolutën e Palestinës kundër Izraelit/ Zbulohet si votoi Shqipëria

✇Lapsi
By: user 6

Me një hap simbolik që tregon izolimin e vazhdueshëm ndërkombëtar të Izraelit, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së ka votuar me shumicë dërrmuese një rezolutë që e urdhëron atë të largohet nga territoret e pushtuara palestineze brenda një viti.

Votimi jo-detyrues pason njĂ« vendim historik nĂ« korrik nga Gjykata NdĂ«rkombĂ«tare e DrejtĂ«sisĂ« (ICJ) qĂ« i kĂ«rkon Izraelit tĂ« ndĂ«rpresĂ« “praninĂ« e tij tĂ« paligjshme nĂ« territorin e pushtuar palestinez sa mĂ« shpejt tĂ« jetĂ« e mundur dhe tĂ« ndalojĂ« menjĂ«herĂ« tĂ« gjitha aktivitetet e vendbanimeve atje”.

Rezoluta e së mërkurës u miratua me 124 vota pro, 14 kundër dhe 43 abstenime, duke u pasuar me duartrokitje në sallën e asamblesë së përgjithshme në Nju Jork. Shqipëria abstenoi së bashku me disa vende të tjera europiane ndërsa vetë Izraeli dhe SHBA votuan kundër rezolutës. Ky është një nga rastet e rralla ku Shqipëruia voton ndryshe nga SHBA në OKB. 

Result of the vote

Rezolutat kundĂ«r Izraelit nga asambleja e pĂ«rgjithshme janĂ« tĂ« shpeshta, por kjo Ă«shtĂ« e para qĂ« nga viti 1982 qĂ« shpreh hapur sanksionet kundĂ«r Izraelit. Rezoluta thotĂ«: “ShqetĂ«simet e Izraelit pĂ«r sigurinĂ« nuk mund tĂ« tejkalojnĂ« parimin e ndalimit tĂ« pĂ«rvetĂ«simit tĂ« territorit me forcĂ«â€.

Kjo Ă«shtĂ« gjithashtu rezoluta e parĂ« e paraqitur nga Palestina qĂ« kur Asambleja e PĂ«rgjithshme e OKB-sĂ« votoi nĂ« maj me 143 vota pro dhe 9 kundĂ«r pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar statusin e PalestinĂ«s si vĂ«zhgues nĂ« OKB duke i dhĂ«nĂ« delegacionit palestinez tĂ« drejtĂ«n pĂ«r tĂ« paraqitur rezoluta. Ky votim erdhi pasi SHBA kishte pĂ«rdorur veton e saj nĂ« KĂ«shillin e Sigurimit tĂ« OKB-sĂ« nĂ« prill pĂ«r tĂ« bllokuar PalestinĂ«n qĂ« t’i jepej statusi i plotĂ« i OKB-sĂ«. ©LAPSI.al

#BREAKING

UN General Assembly ADOPTS resolution demanding that Israel “brings to an end without delay its unlawful presence” in the Occupied Palestinian Territory, and do so within 12 months

Voting result
In favor: 124
Against: 14
Abstain: 43 pic.twitter.com/hIwn7y6EY4

— UN News (@UN_News_Centre) September 18, 2024

The post OKB miraton rezolutën e Palestinës kundër Izraelit/ Zbulohet si votoi Shqipëria appeared first on Lapsi.al.

PAMJET/ Dronët ukrainas shpërthejnë një depo armësh brenda Rusisë

✇Lapsi
By: user 6

Një sulm me dron ukrainas ndaj një depoje të madhe armësh ruse shkaktoi një shpërthim të madh që u kap edhe nga stacionet e monitorimit të tërmeteve, i konsideruar si një nga sulmet më të mëdha në arsenalin ushtarak të Moskës që nga fillimi i luftës.

Blogerët ushtarakë pro-rusë thanë se Ukraina goditi një bazë për ruajtjen e raketave, municioneve dhe eksplozivëve në Toropets, një qytet historik më shumë se 300 milje në veri të Ukrainës dhe rreth 230 milje në perëndim të Moskës.

Videot dhe imazhet në mediat sociale treguan një flakë të madhe që ngrihej lart në qiellin e natës e pasuar nga shpërthime të tjera, në një rajon jo shumë larg kufirit me Bjellorusinë. Sulmi ishte pjesë e një fushate më të gjerë të dronëve ukrainas që kanë synuar goditjen e rafinerive ruse të naftës, termocentralet, aeroportet dhe fabrikat ushtarake dhe që nxjerr në pah aftësitë e shtuara të Kievit për dronët me rreze të gjatë.

Stacionet e monitorimit tĂ« tĂ«rmeteve regjistruan atĂ« qĂ« sensorĂ«t menduan se ishte njĂ« tĂ«rmet i vogĂ«l nĂ« zonĂ«. “Ukrainas Pravda” raportoi se operacioni u krye nga shĂ«rbimi ukrainas i sigurisĂ« sĂ« bashku me InteligjencĂ«n e Mbrojtjes tĂ« UkrainĂ«s dhe ForcĂ«n e Operacioneve Speciale. NjĂ« zyrtar i paidentifikuar nĂ« shĂ«rbimin ukrainas tĂ« sigurisĂ« tha se depoja e armĂ«ve pĂ«rmbante raketa ruse me rreze tĂ« gjatĂ« dhe bomba tĂ« drejtuara tĂ« njohura si KAB.

Ministria ruse e mbrojtjes tha se 54 dronë ukrainas shënjestruan 5 rajone perëndimore ruse gjatë natës dhe se të gjithë u shkatërruan. Por në një pranim të heshtur të shpërthimit, Igor Rudenya, guvernatori i rajonit Tver të Rusisë, tha se zjarrfikësit po përpiqeshin të frenonin një zjarr dhe se disa banorë po evakuoheshin nga shtëpitë e tyre. Rudenya tha se ishin rrënojat e një droni të shkatërruar ukrainas kishin ndezur një zjarr, por nuk tha se çfarë po digjej.

Media shtetërore ruse raportoi se çerdhet dhe shkollat në rrethin Zapadnodvinsk, në kufi me rrethin Toropetsk në rajonin Tver, u mbyllën të mërkurën. Disa blogerë rusë pro luftës shprehën zemërimin se si dronët ukrainas mund të shkaktonin shpërthime kaq të mëdha në atë që mendohej të ishte një strukturë shumë e fortifikuar.

NĂ« njĂ« deklaratĂ« tĂ« ashpĂ«r nĂ« Telegram, Anastasia Kashevarova, njĂ« blogere me lidhje tĂ« mira dhe me ndikim, fajĂ«soi ministrinĂ« ruse tĂ« mbrojtjes dhe autoritetet pĂ«r lejimin e UkrainĂ«s tĂ« “hedhĂ« nĂ« erĂ« njĂ« depo masive ushtarake”.

Sulmi i Ukrainës duke përdorur dronët e prodhimit vendas vjen në mes të përpjekjeve të vazhdueshme të Volodymyr Zelenskiy për të bindur aleatët e tij që të lejojnë Kievin të përdorë raketa të furnizuara nga perëndimi kundër bazave ajrore dhe deponive të armëve në territorin rus, për të frenuar përparimet e qëndrueshme të Moskës në Ukrainën lindore.

Aleatët e Kievit, duke përfshirë SHBA-në dhe Britaninë, po diskutojnë nëse do të autorizojnë Kievin për të goditur thellë brenda territorit rus duke përdorur raketa, duke përfshirë raketat me rreze të gjatë të SHBA-së Atacms dhe Anglo-French Storm Shadows, të njohura në Francë si Scalp. Kremlini ka thënë se një veprim i tillë do të nënkuptonte përfshirje të drejtpërdrejtë perëndimore në konflikt dhe do të rezultonte me pasoja, me disa zyrtarë të afërt me Vladimir Putin që sugjerojnë se Moska mund të përgjigjet me armë bërthamore.

Që nga fillimi i këtij viti, forcat ruse kanë bërë përparime të vazhdueshme në Ukrainën lindore, duke iu afruar vazhdimisht qytetit kyç të Pokrovsk. Më herët të mërkurën, ushtria ruse pretendoi se kishte pushtuar qytetin e Ukrainsk, i cili shtrihet midis Pokrovsk dhe Kurakhove, një tjetër bastion ushtarak ukrainas. ©LAPSI.al

The post PAMJET/ Dronët ukrainas shpërthejnë një depo armësh brenda Rusisë appeared first on Lapsi.al.

Pajisjet e Hezbollahut që shpërthyen në Liban e Siri u prodhuan nga një kompani hungareze

✇Lapsi
By: user 6

NjĂ« kompani tajvaneze tha sot se kishte autorizuar pĂ«rdorimin e emrit tĂ« saj nĂ« pajisjet e komunikimit ‘pager’ tĂ« pĂ«rdorura nga pjesĂ«tarĂ«t e grupit militant Hezbollah, por pajisjet ishin prodhuar nga njĂ« firmĂ« me seli nĂ« Hungari. KĂ«to pajisje shpĂ«rthyen pothuaj nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« tĂ« martĂ«n nĂ« Liban dhe Siri, duke lĂ«nĂ« 12 tĂ« vdekur, nĂ« mesin e tyre dy fĂ«mijĂ«, dhe rreth 3,000 tĂ« plagosur. Hezbollahu dhe qeveria libaneze fajĂ«suan Izraelin pĂ«r shpĂ«rthimet, ndĂ«rkohĂ« qĂ« Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken tha se Shtetet e Bashkuara nuk ishin nĂ« dijeni dhe as tĂ« pĂ«rfshira nĂ« operacion.

NĂ« atĂ« qĂ« duket si njĂ« sulm i sofistikuar, i kryer nga largĂ«sia, pajisjet personale tĂ« komunikimit ‘pager’ tĂ« pĂ«rdorura nga qindra pjesĂ«tarĂ« tĂ« grupit Hezbollah shpĂ«rthyen pothuaj se nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« nĂ« Liban dhe Siri tĂ« martĂ«n. “Pager” Ă«shtĂ« njĂ« mjet komunikimi me mesazhe, i ndryshĂ«m nga celularĂ«t, i pĂ«rdorur gjerĂ«sisht nĂ« fund tĂ« viteve ‘90 dhe fillim tĂ« viteve 2000.

NjĂ« zyrtar amerikan tha se Izraeli i kishte njoftuar Shtetet e Bashkuara pas pĂ«rfundimit tĂ« operacionit, gjatĂ« tĂ« cilit u shpĂ«thyen sasi tĂ« vogla eksplozivi, tĂ« fshehura nĂ« pajisjet ‘pager’. NĂ« mesin e tĂ« lĂ«nduarve Ă«shtĂ« edhe ambasadori iranian nĂ« Liban, i cili po trajtohet nĂ« spital.

Sipas dëshmitarëve dhe burimeve të sigurisë, shpërthimet filluan rreth orës 15:30 dhe vazhduan për gati një orë. Disa prej tyre ndodhën kur përdoruesi mori një mesazh dhe në përpjekje për ta lexuar, duke shtypur butonat aktivizoi lëndën shpërthyese.

Shpërthimet, sipas analizave të agjencisë Reuters, ishin të izoluara, duke lënduar vetëm personin që mbante pajisjen e komunikimit apo njerëzit që gjendeshin shumë pranë. Pamjet nga spitalet dhe ato të postuara në rrjetet sociale tregonin individë me plagë në fytyrë, gishtërinj të gjymtuar dhe plagë të hapura në brez.

UdhĂ«heqĂ«si i Hezbollahut kishte ndaluar pĂ«rdorimin e celularĂ«ve pĂ«r shkak tĂ« frikĂ«s se ato mund tĂ« gjurmoheshin nga organet izraelite tĂ« zbulimit dhe kishte kĂ«rkuar pĂ«rdorimin e pajisjeve “pager”, me teknologji tĂ« vjetĂ«r. Sipas zyrtarĂ«ve tĂ« lartĂ« libanezĂ«, Hezbollahu kishte porositur 5 000 pajisje tĂ« tilla komunikimi nga kompania Gold Apollo, tĂ« cilat sipas disa burimeve kishin arritur nĂ« Liban nĂ« fillim tĂ« kĂ«tij viti.

Kompania tajvaneze Gold Apollo tha se pajisjet qĂ« mbanin firmĂ«n e saj ishin prodhuar dhe shitur nga kompania ‘BAC Consulting KFT’, tĂ« cilĂ«n e kishte autorizuar pĂ«r tĂ« pĂ«rdorur emrin e saj nĂ« disa rajone tĂ« botĂ«s dhe me tĂ« cilĂ«n kishte marrĂ«veshje tĂ« tillĂ« nĂ« tre vitet e fundit.

“NĂ« tre vitet e fundit kemi bashkĂ«punuar me njĂ« firmĂ« nĂ« EvropĂ«, qĂ« janĂ« partner pĂ«r tĂ« gjitha pajisjet tona. Ajo i prodhon pajisjet ‘pager’ me logon tonĂ«, na paguajnĂ« pĂ«r shfytĂ«zimin e saj, si ç’e kemi nĂ« kontratatĂ«.”

Kompania BAC, qĂ« paraqitet si kompani hungareze, me seli nĂ« Budapest, Ă«shtĂ« prodhuesja e pajisjeve ‘pager’ tĂ« tipit AR-924, qĂ« u pĂ«rdorĂ«n nĂ« sulm. Kjo kompani, qĂ« duket se Ă«shtĂ« njĂ« biznes fantazmĂ«, qĂ« pĂ«rdoret pĂ«r fshehjen e aktiviteteve, u regjistrua si firmĂ« nĂ« vitin 2022. NdĂ«rtesa e kompanisĂ« nĂ« Budapest ka tĂ« vendosura emrat e disa kompanive nĂ« dritaret e saj.

Hezbollahu dhe qeveria libaneze fajĂ«suan Izraelin pĂ«r sulmin e pretenduar, i cili shtoi shqetĂ«simet pĂ«r njĂ« luftĂ« tĂ« hapur mes tyre. PĂ«rkundĂ«r periudhave me tensione ndĂ«rmjet Izraelit dhe Hezbollahut, dy palĂ«t kanĂ« shmangur njĂ« luftĂ« tĂ« hapur, por javĂ«ve tĂ« fundit udhĂ«heqĂ«sit izraelitĂ« kanĂ« paralajmĂ«ruar se do t’i pĂ«rshkallĂ«zojnĂ« operacionet ndaj grupit militant nĂ« Liban. Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken mohoi pĂ«rfshirjen nĂ« incidentet nĂ« Liban.

“Sa i pĂ«rket Libanit, Shtetet e Bashkuara nuk ishin nĂ« dijeni dhe as nuk ishin tĂ« pĂ«rfshira nĂ« to. Ende jemi duke mbledhur informacion dhe faktet. NĂ« pĂ«rgjithĂ«si, e kemi bĂ«rĂ« tĂ« qartĂ« se sa e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ« qĂ« tĂ« gjitha palĂ«t tĂ« shmangin hapat qĂ« mund tĂ« pĂ«rshkallĂ«zojnĂ« edhe mĂ« shumĂ« konfliktin, tĂ« cilin po pĂ«rpiqemi ta zgjidhim nĂ« GazĂ«, tĂ« shpĂ«rndahet nĂ« fronte tjera. Nuk Ă«shtĂ« nĂ« interesin e asnjĂ«rĂ«s palĂ« tĂ« pĂ«rfshirĂ« qĂ« tĂ« ndodhĂ« diçka e tillĂ«. Prandaj Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« gjitha palĂ«t tĂ« shmangin veprime qĂ« mund ta pĂ«rshkallĂ«zojnĂ« konfliktin”, tha ai.

Burime të së përditshmes amerikane New York Times thanë se Izraeli e kishte fshehur eksplozivin në to para se pajisjet të ishin importuar në Liban. Në Jerusalem, izraelitët përshëndetën operacionin e të martës.

“Izraeli e dĂ«shmon sĂ«rish qĂ« imagjinata jonĂ« Ă«shtĂ« e pafund. Mund t’i godasim armiqtĂ« tonĂ« nĂ« çdo kohĂ«. Por problemi qĂ«ndron qĂ« ata nuk mĂ«sojnĂ« dhe vazhdojnĂ« me agjendĂ«n e tyre pĂ«r ta shkatĂ«rruar shtetin e Izraelit.”

Izraeli deri më tani nuk ka komentuar rreth shpërthimeve në Liban. /VOA

The post Pajisjet e Hezbollahut që shpërthyen në Liban e Siri u prodhuan nga një kompani hungareze appeared first on Lapsi.al.

E bëri Izraeli?/ Si u shpërthyen radiomarrëset në dorë e xhepa ushtarëve të Hezbollahut

✇Lapsi
By: user 6

9 persona humbën jetën dhe mijëra të tjerë janë plagosur në Liban, pasi radiomarrëset e përdorura nga grupi i armatosur Hezbollah për të komunikuar shpërthyen papritur pothuajse njëkohësisht në të gjithë vendin këtë të martë. Qindra njerëz u derdhën nëpër spitale në të gjithë vendin.

Ministria e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« e Libanit thotĂ« se tĂ« paktĂ«n 2750 persona janĂ« plagosur, 200 prej tĂ« cilĂ«ve janĂ« nĂ« gjendje tĂ« rĂ«ndĂ«. ËshtĂ« e paqartĂ« se si ndodhi sulmi, i cili duket tĂ« ketĂ« qenĂ« shumĂ« i sofistikuar. Hezbollahu ka fajĂ«suar menjĂ«herĂ« kundĂ«rshtarin e tij, Izraelin. ZyrtarĂ«t izraelitĂ« deri mĂ« tani kanĂ« refuzuar tĂ« komentojnĂ«. ÇfarĂ« dimĂ« deri tani.

Kur dhe ku ndodhi?

Shpërthimet filluan në Bejrutin jugor dhe disa zona të tjera të Libanit pasditen e së martës rreth orës 15:45 me orën lokale. Dëshmitarët raportuan se kishin parë tym që dilte nga xhepat e njerëzve, përpara se të dëgjoheshin shpërthime të vogla që dukeshin si fishekzjarrë apo të shtëna armësh. Në një video, pamjet e kamerës së sigurisë treguan një shpërthim në xhepin e pantallonave të një burri teksa qëndronte në një dyqan.

Shpërthimet vazhduan për rreth një orë njoftoi agjencia e lajmeve Reuters.
Menjëherë pas kësaj, një numër i madh njerëzish filluan të mbërrinin në spitale në të gjithë Libanin. Dëshmitarët raportuan skena të konfuzionit masiv. Një burim i afërt me Hezbollahun i tha AFP se 2 nga të vrarët ishin djemtë e dy deputetëve të Hezbollahut. Ata thanë gjithashtu se vajza e një anëtari të Hezbollahut u vra.

Mes të plagosurve ishte edhe ambasadori i Iranit në Liban, Mojtaba Amani. Raportimet në mediat iraniane thanë se plagët e tij ishin të lehta. Shefi i Hezbollahut, Hassan Nasrallah nuk u lëndua nga shpërthimet, raportoi Reuters duke cituar një burim. Jashtë Libanit, 14 persona u plagosën në shpërthime të ngjashme në Sirinë fqinje.

Si shpërthyen radiomarrëset?

Analistët janë shprehur të habitur për shkallën e sulmit duke nënvizuar se Hezbollahu krenohet me masat e tij të sigurisë. Disa sugjeruan se një haker mund të ketë shkaktuar mbinxehjen e baterive të radiomarrëseve duke shkaktuar shpërthimin e pajisjeve. Një akt i tillë do të ishte i paprecedentë. Megjithatë shumë ekspertë thonë se kjo nuk ka gjasa të ketë ndodhur duke parë pamjet e shpërthimeve që nuk janë të ngjashme me mbinxehjen e baterive.

Në vend të kësaj, disa analistë thonë se me shumë gjasë radiomarrëset janë manipuluar që gjatë prodhimit ose gjatë transportit. Sulmet e zinxhirit të furnizimit janë një shqetësim në rritje në botën e sigurisë kibernetike. Shumë incidente janë shkaktuar kohët e fundit nga hakerat që kanë marrë akses në produkte teksa ato janë në zhvillim.

Por këto sulme zakonisht përqendrohen tek softuerët. Sulmet e zinxhirit të furnizimit të harduerit janë shumë më të rralla pasi duhet të merret pajisja në dorë. Nëse ky do të ishte vërtet një sulm i zinxhirit të furnizimit, do të duhet të kishte përfshirë një operacion të madh për të manipuluar fshehurazi radiomarrëset në një farë mënyre.

Një ish-ekspert i municioneve të Ushtrisë Britanike, i cili kërkoi të mos përmendet emri, i tha BBC-së se pajisjet mund të ishin të mbushura me nga 10-20 gramë eksploziv të nivelit të lartë ushtarak, të fshehur brenda një komponenti elektronik të rremë. Kjo, tha eksperti, do të ishte aktivizuar nga një sinjal, diçka që quhet një mesazh teksti alfanumerik.

Kush është përgjegjës?

Deri mĂ« tani, askush nuk e ka marrĂ« pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« megjithĂ«se kryeministri i Libanit dhe Hezbollahu kanĂ« fajĂ«suar Izraelin. Kryeministri Najib Mikati tha se shpĂ«rthimet pĂ«rfaqĂ«sonin njĂ« “shkelje serioze tĂ« sovranitetit libanez dhe njĂ« krim sipas tĂ« gjitha standardeve”. NĂ« deklaratĂ«n e tij duke akuzuar Izraelin se qĂ«ndron pas sulmeve, Hezbollah tha se ai ishte “plotĂ«sisht pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r kĂ«tĂ« agresion kriminal qĂ« synonte gjithashtu civilĂ«t”.

“Ky armik tradhtar dhe kriminel sigurisht qĂ« do tĂ« marrĂ« dĂ«nimin e tij tĂ« drejtĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« agresion mĂ«katar, pavarĂ«sisht nĂ«se e pret apo jo”, shtoi ai. ZyrtarĂ«t izraelitĂ« nuk i kanĂ« komentuar akuzat, por shumica e analistĂ«ve pajtohen se duket se ai qĂ«ndron pas sulmit.

Prof. Simon Mabon, kryetar i MarrĂ«dhĂ«nieve NdĂ«rkombĂ«tare nĂ« Universitetin Lancaster, i tha BBC-sĂ«: “Ne e dimĂ« se Izraeli ka njĂ« precedent tĂ« pĂ«rdorimit tĂ« teknologjisĂ« pĂ«r tĂ« gjurmuar objektivat e tij”, por ai e quajti shkallĂ«n e kĂ«tij sulmi “tĂ« pashembullt”. Lina Khatib, nga Chatham House me seli nĂ« MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar, tha se sulmi tregoi se Izraeli Ă«shtĂ« infiltruar “thellĂ«â€ nĂ« “rrjetin e komunikimit” tĂ« Hezbollahut.

Pse Hezbollahu përdor radiomarrëse?

Hezbollahu mbështetet shumë tek radiomarrëset për komunikimet mes grupit. Telefonat celularë janë braktisur prej kohësh të konsideruar shumë të cenueshëm, siç tregoi vrasja nga Izraeli të prodhuesit të bombave të Hamasit, Yahya Ayyash në vitin 1996, kur telefoni i tij shpërtheu në dorë.

Por një operativ i Hezbollahut i tha agjencisë së lajmeve AP se radiomarrëset ishin një markë e re që grupi nuk e kishte përdorur më parë. Emily Harding, një ish-analist i CIA-s, tha se shkelja e sigurisë ishte thellësisht e turpshme për Hezbollahun.

“NjĂ« shkelje e kĂ«saj pĂ«rmase nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m e dĂ«mshme fizikisht, por gjithashtu do t’i bĂ«jĂ« ata tĂ« vĂ«nĂ« nĂ« dyshim tĂ« gjithĂ« aparatin e tyre tĂ« sigurisĂ«â€ – tha ajo pĂ«r BBC. “UnĂ« pres tĂ« shoh qĂ« ata tĂ« kryejnĂ« njĂ« hetim tĂ« brendshĂ«m intensiv qĂ« do t’i shpĂ«rqendrojĂ« nga njĂ« luftĂ« e mundshme me Izraelin.”

A do tĂ« pĂ«rshkallĂ«zohet konflikti Hezbollah – Izrael?

Hezbollahu është aleat me armikun kryesor të Izraelit në rajon, Iranin. Grupi është pjesë e Boshtit të Rezistencës të Teheranit dhe është përfshirë në një luftë të nivelit të ulët me Izraelin për muaj të tërë, duke shkëmbyer shpesh raketa dhe dronë përgjatë kufirit verior të Izraelit. Komunitete të tëra janë zhvendosur nga të dyja anët.

ShpĂ«rthimet erdhĂ«n vetĂ«m disa orĂ« pasi kabineti i sigurisĂ« i Izraelit bĂ«ri kthimin e sigurt tĂ« banorĂ«ve nĂ« veri tĂ« vendit njĂ« qĂ«llim zyrtar i luftĂ«s. Kryeministri Benjamin Netanyahu i tha njĂ« zyrtari amerikan se Izraeli “do tĂ« bĂ«nte atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« e nevojshme pĂ«r tĂ« garantuar sigurinĂ« e tij”. MĂ« herĂ«t tĂ« hĂ«nĂ«n, agjencia e sigurisĂ« sĂ« brendshme e Izraelit tha se kishte penguar njĂ« pĂ«rpjekje tĂ« Hezbollahut pĂ«r tĂ« vrarĂ« njĂ« ish-zyrtar.

PavarĂ«sisht tensioneve tĂ« vazhdueshme, analistĂ«t thonĂ« se deri mĂ« tani tĂ« dyja palĂ«t kanĂ« synuar tĂ« frenojnĂ« armiqĂ«sitĂ« pa kaluar kufirin pĂ«r njĂ« luftĂ« tĂ« shkallĂ«s sĂ« plotĂ«. Por ka frikĂ« se situata mund tĂ« dalĂ« jashtĂ« kontrollit, me Hezbollahun qĂ« tashmĂ« kĂ«rcĂ«non se do t’u pĂ«rgjigjet shpĂ«rthimeve tĂ« sĂ« martĂ«s. ©BBC, LAPSI.al

The post E bëri Izraeli?/ Si u shpërthyen radiomarrëset në dorë e xhepa ushtarëve të Hezbollahut appeared first on Lapsi.al.

Ish-e dashura akuzon priftin e Lushnjës: E kemi bërë edhe në kishë

✇Lapsi
By: user 6

Në Fiks Fare mbërrin një denoncim nga zonja Pranvera e cila akuzon për mashtrim priftin Arkip Koçi. Sipas saj ajo ka patur një lidhje jashtëmartesore me priftin prej 5 vitesh, por që tani e ka ndërprerë. Ajo e akuzon se e ka mashtruar duke i premtuar se do të jetonin bashkë dhe si rezultat ajo ka prishur familjen e saj duke u ndarë nga burri dhe fëmijët.

“MĂ« premtoi se do jetonte me mua, madje mĂ« ka dhuruar edhe unazĂ«n e mamasĂ« sĂ« tij. Disa herĂ« kemi kryer marrĂ«dhĂ«nie seksuale edhe brenda nĂ« kishĂ« nĂ« dhomĂ«n e rinisĂ« dhe ai ka qenĂ« me rrobat e priftit”, – tregon Pranvera.

Pranverën gjatë denoncimit të saj e shoqëronte edhe ish-bashkëshorti i cili e njeh Arben Koçin ose siç njihet me emrin e pagëzimit Arkip Koçi.

“Nuk e kisha kuptuar lidhjen e tyre, por shihja qĂ« Pranvera gjente çdo lloj justifikimi tĂ« mundshĂ«m qĂ« tĂ« shkonte nĂ« Lushnje”, tregon ai.

Arkip Koçi Ă«shtĂ« prift nĂ« KishĂ«n Orthodhokse “ShĂ«n Gjergji dhe ShĂ«n e Premte” nĂ« Lushnje. Vend tĂ« cilin Pranvera e pĂ«rmend qĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rdhosur nga figura e priftit, pasi brenda nĂ« kishĂ« kanĂ« kryer marrĂ«dhĂ«nie seksuale.

Po si nisi historia e tyre?

“UnĂ« e njoh Arbenin qĂ« vajzĂ« e re dhe kemi pasur njĂ« lidhje nĂ« atĂ« kohĂ«, por mĂ« pas rrugĂ«t tona u ndanĂ« dhe ne ndĂ«rtuam jetĂ« dhe familje secili mĂ« vetĂ«. Pas shumĂ« kohĂ«sh rikthehem nĂ« kishĂ«n nĂ« Lushnje se do pagĂ«zoja nipin dhe e ritakoj aty. QĂ« asaj dite ne kemi komunikuar rregullisht filluam dhe historinĂ« tonĂ« tĂ« dashurisĂ« qĂ« zgjati 5 vjet. Ai mĂ« premtoi se do tĂ« jetonte me mua thjesht po priste sa tĂ« rregullonte edhe djalin nĂ« shkollĂ«â€, tregon Pranvera.

Emri/ “Kemi bĂ«rĂ« s*ks nĂ« kishĂ«, mĂ« ndau nga

Ndërkohë ish-bashkëshorti i saj tregon se ajo mundohej gjatë kësaj kohe të organizonte shumë dreka darka familjare ku ishte i pranishëm prifti dhe se shpesh i thoshte se po komunikonte në internet me të, por që e kishte vetëm shok. Edhe pse më vonë familjet respektive e kishin zbuluar lidhjen e fshehtë të priftit me Pranverën dhe aty filluan edhe kërcënimet sipas denoncueses.

“Familjet tona e morĂ«n vesh, madje gruaja e atij dhe fĂ«mijĂ«t mĂ« shkruanin mesazhe kĂ«rcĂ«nuese qĂ« ndahuni , por ne nuk u ndamĂ«â€, tregon Pranvera.

Emri/ “Kemi bĂ«rĂ« s*ks nĂ« kishĂ«, mĂ« ndau nga

Zonja vuri në dispozicion të Fiksit disa foto intime të sajat. Këto foto janë shkëputur nga momente të marrëdhënies së tyre intime në disa video live me priftin Arkip Koçi. Fiksi iu drejtua kishën në Lushnje ku gjeti priftin Arkip Koçi. Bashkë me Pranverën ata patën një ballafaqim ku denoncuesja i përmendi çdo gjë të historisë së tyre, por edhe marrëdhëniet seksuale që kishin patur në shtëpinë e Zotit.

Prifti Koçi mohoi gjithçka dhe tha se e ka vetëm shoqe asgjë më shumë. I vënë përball fotove seksuale që Pranvera i vuri në dispozicion Fiksit, prifti u justifikua se ato ishin fotomontazh.

Emri/ “Kemi bĂ«rĂ« s*ks nĂ« kishĂ«, mĂ« ndau nga

“I ka marrĂ« fotot nga meshat qĂ« unĂ« kryej dhe i ka vĂ«nĂ« me atĂ« pĂ«rmbajtje intime”, shprehet prifti. NdĂ«rsa pĂ«r mesazhet qĂ« i kishin dĂ«rguar familjarĂ«t e tij PranverĂ«s nĂ« Facebook duke e kĂ«rcĂ«nuar atĂ« tĂ« largohej prej priftit, nuk dha asnjĂ« pĂ«rgjigje. Pranvera pohoi pĂ«r Fiksin se kishte denoncuar marrĂ«dhĂ«nien e saj me priftin edhe nĂ« MitropolinĂ« e Fieri, por qĂ« nuk kishin marrĂ« asnjĂ« pĂ«rgjigje. Fiksi kontaktoi me MitropolinĂ« e Fierit ku imzot Nikolla Hyka tha se e kanĂ« kanĂ« pezulluar nga puna priftin Arkip Koçi. /TCH

The post Ish-e dashura akuzon priftin e Lushnjës: E kemi bërë edhe në kishë appeared first on Lapsi.al.

PAMJET/ Sherr me karrige në TV mes kandidatëve për kryetar bashkie në Brazil

✇Lapsi
By: user 6

Një debat televiziv midis rivalëve për kryebashkiak të Sao Paulos, qyteti më i madh i Brazilit, u përfshi nga kaosi kur një kandidat goditi tjetrin me një karrige.

Gjatë debatit të së dielës mes 6 kandidatëve, Jose Luiz Datena nuk u përmbajt dot kur kundërshtari i tij, Pablo Marcal, një influencer i ekstremit të djathtë, tha se Datena nuk ishte i zoti ta godiste atë siç e kishte kërcënuar më parë.

Datena kishte kërcënuar se do ta godiste Marcal në një debat të mëparshëm kur Marcal ngriti një padi në vitin 2019 për ngacmim seksual kundër Datenës nga një kolege. Bashkëpunëtorja e tërhoqi ankesën e saj, por më vonë ajo tha se ishte frikësuar për të heshtur.

Në debatin e së dielës, Datena mori një karrige dhe goditi Marcal në sup. Datena, e cila është në vend të pestë për zgjedhjet e 6 tetorit, u përjashtua nga debati. Marcal u largua për të marrë kujdes mjekësor për një brinjë të mavijosur, tha zëdhënësi i tij. ©LAPSI.al

The post PAMJET/ Sherr me karrige në TV mes kandidatëve për kryetar bashkie në Brazil appeared first on Lapsi.al.

Studimi/ 39 milionë viktima në botë nga infeksionet që u rezistojnë antibiotikëve

✇Lapsi
By: user 6

Numri i jetĂ«ve tĂ« humbura nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n pĂ«r shkak tĂ« infeksioneve qĂ« janĂ« rezistente ndaj medikamenteve qĂ« duhet t’i trajtojnĂ« ato mund tĂ« rritet me gati 70% deri nĂ« vitin 2050. Kjo del nga njĂ« studim i ri mbi vĂ«shtirĂ«sitĂ« e luftĂ«s ndaj “superbaktereve”.

Nga viti 2025 deri nĂ« vitin 2050, bota mund tĂ« shohĂ« mĂ« shumĂ« se 39 milionĂ« vdekje qĂ« i atribuohen drejtpĂ«rdrejt rezistencĂ«s antimikrobike e njohur si AMR. Rezistenca antimikrobike ndodh kur patogjenĂ«t, siç janĂ« bakteret dhe kĂ«rpudhat qĂ« zhvillojnĂ« aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« shmangur medikamentet e prodhuara pĂ«r t’i vrarĂ« ato.

OBSH e ka quajtur AMR, një nga kërcënimet kryesore globale për shëndetin publik dhe zhvillimin. Ajo është fuqizuar nga keqpërdorimi dhe mbipërdorimi i medikamenteve tek njerëzit, kafshët dhe bimët.

“Ne kemi nevojĂ« pĂ«r vĂ«mendjen e duhur pĂ«r antibiotikĂ«t e rinj dhe administrimin e antibiotikĂ«ve nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« mund tĂ« adresojmĂ« atĂ« qĂ« Ă«shtĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« njĂ« problem mjaft i madh” – tha njĂ« nga studiuesit.

Ata zbuluan se nga viti 1990 deri në vitin 2021, vdekjet nga AMR ranë më shumë se 50% tek fëmijët më të vegjël se 5 vjeç, por u rritën më shumë se 80% tek të rriturit 70 vjeç e lart, tendenca që parashikohet të vazhdojnë. ©CNN, LAPSI.al

The post Studimi/ 39 milionë viktima në botë nga infeksionet që u rezistojnë antibiotikëve appeared first on Lapsi.al.

❌