Gur pas guri. PĂ«r 23 vjet rresht. Kaq kohĂ« Ă«shtĂ« dashur pĂ«r tĂ« gĂ«rmuar dolomit â material ndĂ«rtimor â prej njĂ« guroreje rreth 500 metra prej shtĂ«pive nĂ« vendbanimin Donja Jabllanica, ku, sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« fundit, kanĂ« vdekur 16 persona. Ata kanĂ« humbur jetĂ«n nĂ« ditĂ«t e fundit si pasojĂ« e rrĂ«shqitjeve tĂ« dheut, tĂ« shkaktuara prej reshjeve tĂ« mĂ«dha tĂ« shiut. NdĂ«rkohĂ« uji Ă«shtĂ« tĂ«rhequr, por shenjat e gurit tĂ« bardhĂ« kanĂ« mbetur.
Sipas banorëve lokalë, me të cilët ka biseduar Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë, kompania që ka gërmuar gurin, ka përdorur edhe lëndë shpërthyese. Dyshimeve se puna e bërë nga gurëthyesit mund të jetë shkaktare e tragjedisë në Jabllanicë, u ka dhënë së pari jehonë kryeministri i Federatës së Bosnje-Hercegovinës, Nermin Nikshiç.
Ai ka thënë se dëmi në Donja Jabllanicë nuk do të kishte qenë kaq i madh, dhe as nuk do të kishte kaq shumë viktima, nëse pjesa rreth gurores nuk do të ishte shembur. Këto deklarata kanë nxitur Zyrën e Prokurorit në kantonin Neretva të Hercegovinës, që të nisë një rast dhe të angazhojë disa prokurorë në këtë lëndë.
âPo ndĂ«rmarrim tĂ« gjitha masat, me qĂ«llim tĂ« vĂ«rtetimit tĂ« ndonjĂ« pĂ«rgjegjĂ«sie dhe rolit tĂ« faktorit njeri nĂ« kĂ«tĂ« tragjedi nĂ« JabllanicĂ«â, Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« nĂ« deklaratĂ«n e ZyrĂ«s sĂ« Prokurorit, duke shtuar se janĂ« duke analizuar aktivitetet e gurores qĂ« gjendet nĂ« atĂ« zonĂ«.
Puna nĂ« kĂ«tĂ« gurore Ă«shtĂ« menaxhuar prej kompanisĂ« familjare âSani doo Jablanicaâ, nĂ« pronĂ«si tĂ« Xhenan Hongjas, i cili nuk u Ă«shtĂ« pĂ«rgjigjur thirrjeve tĂ« Radios Evropa e LirĂ«. Kompania e tij merret me prerje, formĂ«sim dhe pĂ«rpunim tĂ« gurit. NĂ« bazĂ«n e tĂ« dhĂ«nave tĂ« agjencisĂ« pĂ«r vlerĂ«sime kreditore, LRC, shihet qĂ« tĂ« hyrat e kompanisĂ« sĂ« Hongjas shkojnĂ« nĂ« mbi 217.000 euro dhe qĂ« ajo i ka pesĂ« punĂ«torĂ«.
âFajin e ka shteti qĂ« e ka lĂ«nĂ« atĂ« tĂ« gĂ«rmojĂ« pĂ«r 25 vjet. Fajin e kanĂ« edhe zyra e inspektimit, edhe komuna, edhe kantoni. Edhe policia qĂ« ia ka toleruar makinat dhe kamionĂ«t e paregjistruarâ, ka thĂ«nĂ« Gjenan Imamoviq, banor i Donje JabllanicĂ«s, nĂ« disa pĂ«rgjigje pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Ai i ka humbur nëntë anëtarë të familjes si pasojë e vërshimeve.
Qeveria federale e kĂ«saj zone ka thĂ«nĂ« se kompania qĂ« ka nĂ« pronĂ«si guroren, Ă«shtĂ« themeluar mĂ« 2001, dhe qĂ« nuk Ă«shtĂ« nĂ« regjistrat e MinistrisĂ« sĂ« FederatĂ«s apo tĂ« kantonit Hercegovina â Neretva, ku gjendet Jabllanica.
âNuk Ă«shtĂ« lĂ«shuar asnjĂ« dokumentacion pĂ«r koncesion, apo miratim tĂ« eksploatimâ, ka thĂ«nĂ« kryeministri i FederatĂ«s, Nermin Nikshiq.
NĂ« dokumentacionin e AdministratĂ«s Federale pĂ«r ĂĂ«shtje tĂ« GjeodezisĂ«, pĂ«rmendet qĂ« rruga hyrĂ«se pĂ«r nĂ« gurore Ă«shtĂ« gĂ«rmuar disa herĂ« nga subjekte private.
âTĂ« gjitha kĂ«to shtĂ«pi u vĂ«rshuan, ato e kanĂ« lĂ«nĂ« atĂ« tĂ« kalojĂ« nĂ«pĂ«r tokat e tyre, ua kanĂ« shitur tokat, unĂ« nuk ia kam dhĂ«nĂ« tokĂ«n atijâ, ka thĂ«nĂ« Gjenan Imamoviq, banor i zonĂ«s.
Kryetari i Jabllanicës është në pushtet që katër vjet. Kur është pyetur nga Radio Evropa e Lirë nëse inspektorët komunalë e kanë kontrolluar guroren, Damiq Shabanoviq, nuk ka pranuar të flasë.
âDo tĂ« merremi me pasojat, pyesni inspektorĂ«t nĂ«se kanĂ« qenĂ« nĂ« guroreâ, ka thĂ«nĂ« Shabanoviq pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Inspektorët komunalë dhe ata të kantonit nuk u janë përgjigjur pyetjeve të Radios Evropa e Lirë nëse kanë kontrolluar punimet në gurore. Edhe Kenan Shashiq, këshilltar i kryetarit të komunës, nuk ka dashur të flasë në këtë drejtim.
NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, Ministri i EkonomisĂ« nĂ« kantonin Hercegovina â Neretva, ka thĂ«nĂ« pĂ«r Radion Evropa e LirĂ« se ai nuk mund tĂ« deklarojĂ« asgjĂ« pĂ«r guroren, âsepse ashtu ka urdhĂ«ruar Qeveria e kantonit Hercegovina â Neretvaâ. Ai ka thĂ«nĂ« se Ă«shtĂ« duke u pĂ«rgatitur njĂ« raport i detajuar, i cili do tâiu dorĂ«zohet autoriteteve mĂ« tĂ« larta.
Ndërkohë, dokumentacioni për kompaninë veçse është dorëzuar në Qeveri. Në të thuhet se kompania që ka kryer aktivitete gurthyese ka kërkuar vazhdimisht koncesion, por që Qeveria nuk e ka miratuar kërkesën. Sipas dokumentacionit të publikuar në faqen e Qeverisë në pasditen e 7 tetorit, inspektorët e kantonit kanë kryer inspektime në gurore disa herë prej vitit 2009, dhe që në atë vit janë ndaluar punimet aty.
Sipas dokumentacionit, dy vjet më vonë, inspektorët e kantonit kanë lëshuar urdhër kundërvajtës për kompaninë, në vlerë të 2.500 eurove. Inspektimet e fundit janë kryer tre vjet më parë dhe atëherë është thënë se aty nuk ka pasur as makineri, dhe as punëtorë, dhe që nuk ka pasur shenja të kryerjes së punimeve.
Pas vitit 2021, nuk Ă«shtĂ« kryer asnjĂ« inspektim nĂ« atĂ« zonĂ«. Vitin e kaluar, Qeveria e kantonit Hercegovina â Nerentva pati marrĂ« vendim qĂ« nga buxheti tĂ« ndajĂ« rreth 7.000 euro pĂ«r kryerje tĂ« disa punimeve nga kompania e HongjĂ«s, por jo pĂ«r eksploatim tĂ« gurit.
Më 2020, pothuajse 3.500 euro janë ndarë nga fondet publike në nivel federal për kompaninë e Gjenan Hongjas. Fondet janë ndarë si ndihmë prej Ministrisë së Energjisë dhe Industrisë së Bosnjës, për kompanitë eksportuese në sektorin e industrisë./ REL
The post Roli i gurores në tragjedinë e Bosnjës appeared first on Lapsi.al.
Login
