Kryeministri Edi Rama është takuar gjatë qëndrimit në Nju Jork me Presidentin e Turqisë, Recep Tayip Erdogan.
Takimi është zhvilluar me dyer të mbyllura dhe asnjë nga palët nuk ka dhënë detaje për bisedën. ©LAPSI.al
The post FOTO/ Rama, takim me dyer të mbyllura me Erdogan në Nju Jork appeared first on Lapsi.al.
Rreth orës 21:10, në fshatin Bushat të Vaut të Dejës, në portën e jashtme të banesës së shtetasit F. D., 32 vjeç, është hedhur një sasi e vogël, dyshohet lëndë plasëse.
âSi pasojĂ« ka vetĂ«m dĂ«me tĂ« vogla materiale. Grupi hetimor nĂ«n drejtimin e ProkurorisĂ« vijon veprimet pĂ«r sigurimin e provave me qĂ«llim identifikimin dhe kapjen e autorit/veâ â thuhet nĂ« njoftimin e policisĂ«. /LAPSI.al
The post Shpërthim tritoli në derën e një banese në Bushat appeared first on Lapsi.al.
Ish-kryeministri Sali Berisha ka reaguar mbrëmjen e kësaj të diele për idenë e Edi Ramës për shpalljen e një shteti bektashi në Tiranë. Në deklarimin për tubimin e përnatshëm pranë banesës së tij, Berisha u bëri thirrje besimtarëve bektashinj të bëjnë kujdes, pasi Rama këtë e ka për veten e tij.
âEdi Rama kĂ«to kohĂ« pĂ«r tĂ« mundur tĂ« maskojĂ« lidhjet e tij tĂ« tmerrshme me krimin, pĂ«r tĂ« maskuar vjedhjet e mĂ«dha tĂ« shqiptarĂ«ve, pĂ«r tĂ« maskuar zbrazjen e ShqipĂ«risĂ«, vendosi si maskĂ« kaukĂ«n e shenjtĂ« tĂ« Bektashiut, nĂ« tĂ« cilĂ«n fle shpirti i Baba Aliut.
Me kĂ«tĂ« rast garantoj miqtĂ« e mi bektashinj kudo qĂ« janĂ«, se nuk e ka pĂ«r ata, por e ka pĂ«r veten e tij, prandaj kujdes. E ka pĂ«r sulltanatin e Surrelit. E ka tĂ« largojĂ« mendjen e qytetarĂ«ve nga tĂ« zezat qĂ« shpĂ«rthejnĂ« çdo ditĂ« nĂ« kĂ«tĂ« vend, nga mashtrimet, nga qĂ«ndrimet antishqiptareâ â tha Berisha qĂ« komentoi edhe fjalimin e RamĂ«s nĂ« OKB.
âNuk tha njĂ« fjalĂ« nĂ« OKB as pĂ«r Putinin e madh as pĂ«r Putinin e vogĂ«l. Nuk shqipĂ«roi njĂ« fjalĂ«, por foli aty njĂ«lloj si diktatori i Taxhikistanit, si diktatori i VenezuelĂ«s. Foli pra, si soji i autokratĂ«ve, i aftĂ« tĂ« thotĂ« çdo gjĂ« dhe tĂ« bĂ«jĂ« gjithçka, vetĂ«m pĂ«r tĂ« ruajtur, pushtetin dhe interesat e tij mafioze.
Asnjë vend në botë nuk mund të pranojë një narkoshtet dhe kryetarin e tij Edi Rama. Në Europë, Shqipëria është i vetmi narkoshtet. Në Shqipëri, shteti ligjor është zëvendësuar me kodin e mafias. Në Shqipëri, ndarja e pushteteve është zëvendësuar në përqendrimin e të gjitha pushteteve në një dorë.
NĂ« ShqipĂ«ri, institucionet janĂ« kukulla tĂ« Edi RamĂ«s. Ndaj dhe shpresa e vĂ«rtetĂ«, shpresa e fundit janĂ« demokratet dhe demokratĂ«t, janĂ« opozitaret dhe opozitarĂ«tâ â tha Berisha. ©LAPSI.al
LEXO EDHE: PropagandĂ« apo lajthitje/ Nis gallata pĂ«r âshtetin bektashiâ tĂ« Edi RamĂ«s
The post âShteti bektashiâ/ Berisha: Kujdes! Rama e bĂ«n pĂ«r sulltanatin e Surrelit appeared first on Lapsi.al.
Këmishë e verdhë, pantallona lëkure të zeza, flokë me xhel dhe aksesorë floriri. Imane Khelif, fituese e medaljes së artë në Lojërat Olimpike Paris 2024, u shfaq plot shkëlqim, si një divë e vërtetë, në Javën e Modës në Milano.
Kampionia e boksit ishte e ftuar në shfaqjen e Bottega Veneta dhe pranë saj ishin ulur disa persona të famshëm, mes të cilëve edhe aktorja hollivudiane, Julianne Moore.
Imane u prit si yll nga fansa: autografe për të gjithë dhe buzëqeshje të mëdha. Të njëjtat ajo i ka treguar edhe në postimet dhe videot e saj të publikuara në Tik Tok dhe Instagram me të mbërritur në kryeqytetin e modës.
GjatĂ« pĂ«rvojĂ«s nĂ« OlimpiadĂ«, boksierja algjeriane ishte nĂ« qendĂ«r tĂ« njĂ« sensacioni mediatik ndĂ«rkombĂ«tar qĂ« e vuri nĂ« provĂ«. Ajo ishte âakuzuarâ nga eksponentĂ« tĂ« ndryshĂ«m tĂ« botĂ«s sĂ« sportit dhe politikĂ«s pĂ«r shkelje tĂ« rregullave pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar, (sidomos) nĂ« ndeshjen me atleten italiane Angela Carini nĂ« fazĂ«n e 16-ave tĂ« peshĂ«s sĂ« lehtĂ« pĂ«r femra nĂ« LojĂ«rat e Parisit.
Disa politikanĂ« italianĂ« e identifikuan Khelif si njĂ« âgrua transâ, duke pĂ«rhapur lajmin e rremĂ« se asaj i ishte pĂ«rcaktuar seksi mashkull nĂ« lindje dhe mĂ« pas kishte kaluar nĂ« tranzicion. MĂ« pas pati shumĂ« lajme kontradiktore dhe polemika pĂ«r kampionen.
Imane Khelif, megjithatë, asnjëherë nuk e ka përcaktuar veten si interseks. Në fakt, atletja e lindur në vitin 1999 ka konkurruar gjithmonë në garat e femrave dhe gjithmonë e ka identifikuar veten si femër, siç duket edhe nga dokumentet e saj të lindjes.
Dhe, siç pranoi edhe presidenti i Komitetit Olimpik NdĂ«rkombĂ«tar Thomas Bach, âImane Ă«shtĂ« njĂ« grua dhe ka garuar pĂ«r 6 vjet nĂ« nivel ndĂ«rkombĂ«tarâ. ©LAPSI.al
The post Transformimi/ Imane Khelif pritet si divë në Javën e Modës në Milano appeared first on Lapsi.al.
Kryeministri Edi Rama mbajti fjalën e tij në Asamblenë e OKB në Nju Jork, në Samitin për të Ardhmen. Rama tha ndër të tjera se Shqipëria është një vend i bashkëjetesës dhe tolerancës në mes të trazirave kudo në botë.
Rama ndër të tjera foli edhe për kthimin e Selisë së Kryegjyshatës së Bektashinjve në një qendër sovrane brenda Tiranës. Ai tha se qeveria e Shqipërisë mbështet transformimin e urdhrit botëror bektashi në kryeqytet.
âSot sytĂ« e botĂ«s duhet tĂ« jenĂ« nĂ« kĂ«tĂ« mbledhje mund tĂ« themi sinqerisht se popujt e botĂ«s besojnĂ« nĂ« njĂ« tĂ« ardhme mĂ« tĂ« mirĂ«. Dyshoj pĂ«r kĂ«tĂ«. Duhet tĂ« pĂ«rballemi nĂ«n kĂ«tĂ« çati tĂ« OKB. Duhet tĂ« kemi kurajon tĂ« pranojmĂ« qĂ« veprimet tona shumĂ« shpesh kanĂ« qenĂ« larg pritshmĂ«rive tĂ« popujve qĂ« i shĂ«rbejmĂ«. OKB nuk ka pĂ«rmbushur shpresat e âNeâ dhe frikat pĂ«r tĂ« ardhmen rriten kudo ndĂ«rsa kriza pas krizĂ« rriten mbi ne. Midis kĂ«saj trazire kemi çuar dĂ«m mundĂ«sinĂ«. Si tâja nisim tĂ« rindĂ«rtojmĂ« atĂ« besim qĂ« Ă«shtĂ« thyer.
Që fuqia mund të zgjidh vërtet sfidat që po shfaqen si të dëshmojnë që fuqia jonë kolektive nuk është thjesht më e madhe se veprimet destruktive të kombeve individuale por e vetmja rrugë shpëtimi. Si të frymëzojmë në vend që të demoralizojmë njerëzit e zakonshëm që shkatërrohen nga veprimet e kombeve. Bota ka ndryshuar dramatikisht. Kombet e bashkuar janë themeluar 8 dekada më parë.
Ky institucion mbetet i pazëvendësueshëm. Jemi buzë një rreziku të jashtëzakonshëm dhe askush nuk është i sigurt pavarërsisht pozitës gjeografike. Sfidat tona janë të ndërlidhura tërësisht. Nëse nuk përballemi me veprim shumëpalësh do dështojmë. Veprimi shumëpalësh nevojë. Janë të skajshme dhe për tu përballur. Shqipëria mbështet paktin për të ardhmen. Angazhimet e vetme nuk janë të mjaftueshme. Fjalët qëllimmirë duhet të kthehen në vepra të përbashkëta.
ShqipĂ«ria vend i vogĂ«l por ka dhĂ«nĂ« shembull tĂ« mirĂ«. Ka mbrojtur humanizmin e pĂ«rbashkĂ«t, kishte mĂ« shumĂ« hebrenj nĂ« EuropĂ« pas luftĂ«s, falĂ« familjeve myslimane e tĂ« krishtera qĂ« i mbrojtĂ«n nga nazistĂ«t. MbrojtĂ«m mijĂ«ra afganĂ« i dhamĂ« botĂ«s shenjtoren mĂ« tĂ« re, NĂ«nĂ« Tereza, qĂ« na dha parimin e bĂ«rjes sĂ« gjĂ«rave tĂ« vogla me dashuri tĂ« madhe. Ky Ă«shtĂ« parimi qĂ« i qĂ«ndrojmĂ« dhe rrekemi tĂ« veprojmĂ« pĂ«r tĂ« transformuar qendrĂ«n e Urdhit Bektashi nĂ« qendĂ«r tĂ« TiranĂ«s si njĂ« qendĂ«r tolerance bashkĂ«jeteseâ â tha Rama. ©LAPSI.al
LEXO EDHE: PropagandĂ« apo lajthitje/ Nis gallata pĂ«r âshtetin bektashiâ tĂ« Edi RamĂ«s
The post Rama flet në OKB: Pse do u japim bektashinjve një shtet në mes të Tiranës appeared first on Lapsi.al.
Pas hutimit të parë kur kryeministri Edi Rama shpalli se do të kishte një shtet bektashi brenda shtetit shqiptar, në selinë e këtij komunitetit duket se e kanë kuptuar idenë. Në një deklaratë për mediat, kjo seli thotë se e mirëpresin shpalljen e nismës së jashtëzakonshme për krijimin e Urdhrit Bektashi si një entitet plotësisht sovran.
âKy hap historik synon tĂ« njohĂ« Urdhrin Bektashi si njĂ« shtet tĂ« pavarur, vetĂ«qeverisĂ«s â i pĂ«rkushtuar pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur traditĂ«n e tij shekullore tĂ« moderimit dhe pĂ«rfshirjes shpirtĂ«rore. Urdhri Bektashi, i njohur pĂ«r mesazhin e tij tĂ« paqes, tolerancĂ«s dhe harmonisĂ« fetare, do tĂ« fitojĂ« sovranitet tĂ« ngjashĂ«m me Vatikanin, duke e lejuar atĂ« tĂ« qeverisĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« autonome çështjet fetare dhe administrative.
Kjo lĂ«vizje do tâi mundĂ«sojĂ« Urdhrit tĂ« forcojĂ« rolin e tij nĂ« nxitjen e dialogut global ndĂ«rfetar dhe nĂ« kundĂ«rshtimin e rritjes sĂ« ekstremizmit tĂ« dhunshĂ«m nĂ« mbarĂ« botĂ«n. Sovraniteti do tĂ« sigurojĂ« mbrojtjen dhe pavarĂ«sinĂ« e praktikave fetare tĂ« Urdhrit Bektashi dhe promovimin ndĂ«rkombĂ«tar tĂ« kĂ«tyre vleraveâ â thuhet ndĂ«r tĂ« tjera nĂ« njoftim.
âPĂ«r besimtarĂ«t e Urdhrit Bektashi nĂ«pĂ«r botĂ«, ky sovranitet siguron njohjen zyrtare tĂ« bashkĂ«sisĂ« sĂ« tyre fetare dhe siguron mbrojtjen e praktikave tĂ« tyre shpirtĂ«rore. Ai gjithashtu do tĂ« krijojĂ« njĂ« platformĂ« qĂ« Urdhri tĂ« pĂ«rhapĂ« mesazhin e tij tĂ« paqes dhe tolerancĂ«s nĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« efektive, duke shĂ«rbyer si njĂ« zĂ« global pĂ«r Islamin e moderuar. Sovraniteti i Urdhrit Bektashi Ă«shtĂ« njĂ« hap i rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« forcimin e vlerave tĂ« pĂ«rfshirjes, harmonisĂ« fetare dhe dialogut nĂ« njĂ« botĂ« gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« ndarĂ«.
âKjo nismĂ« nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« me vetĂ«vendosjen; as nuk po kĂ«rkojmĂ« ndikim apo pushtet politik. NĂ« vend tĂ« kĂ«saj, ne po kĂ«rkojmĂ« lirinĂ« pĂ«r tĂ« vazhduar traditĂ«n tonĂ« shekullore tĂ« moderimit shpirtĂ«ror dhe pĂ«rfshirjes fetareâ, theksoi Kryegjyshi. Si ent shpirtĂ«ror, shtetĂ«sia nĂ« shtetin e ri sovran tĂ« Urdhrit Bektashi do tĂ« kufizohet vetĂ«m tek anĂ«tarĂ«t e klerit dhe individĂ«t e angazhuar nĂ« administrimin e shtetit.
Qeverisja e shtetit do tĂ« udhĂ«hiqet nga udhĂ«heqja shpirtĂ«rore e Urdhrit, me Kryegjyshin (Dedebaba) dhe njĂ« kĂ«shill qĂ« do tĂ« mbikĂ«qyrĂ« funksionet fetare dhe administrative. Ndryshe nga sa Ă«shtĂ« aluduar nĂ« media, shteti i ri nuk do tĂ« ketĂ« asnjĂ« synim tjetĂ«r veç udhĂ«heqjes shpirtĂ«roreâ â mbyllet njoftimi. ©LAPSI.al
LEXO EDHE: Rama pĂ«r âThe New York Timesâ: ShqipĂ«ria po planifikon tĂ« krijojĂ« njĂ« âVatikanâ brenda TiranĂ«s
The post Reagon selia e bektashinjve: Do jemi shtet si Vatikani, nuk kemi synime të tjera appeared first on Lapsi.al.
SocialdemokratĂ«t nĂ« Brandeburg duhen tĂ« ndjehen tĂ« çliruar dhe tĂ« festojnĂ« kĂ«tĂ« tĂ« diel. TĂ« dhĂ«nat flasin pĂ«r njĂ« fitore tĂ« SPD nĂ« zgjedhjet pĂ«r qeverisjen e kĂ«tij landi. Sipas exit poll tĂ« ARD, Partia Socialdemokrate arrin 31,2% tĂ« votave, vetĂ«m pak para AfD-sĂ« me 29.9%. Kurse sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« grupit studimor âZgjedhjetâ pĂ«r televizionin ZDF, SPD kryeson me 31,8%, e dyta renditet AfD me 29,2%.
AfD, e cila kohĂ«t e fundit ishte kryesuese nĂ« sondazhe renditet nĂ« vendin e dytĂ«. CDU arriti 11.5%, kurse Aleanca Sahra Wagenknecht (BSW) e sapo formuar arrin menjĂ«herĂ« 12%. TĂ« Gjelbrit duhet tĂ« shqetĂ«sohen nĂ«se do tĂ« kthehen nĂ« parlamentin e shtetit me 4,5% tĂ« votave. Kurse âE Majtaâ nuk ka gjasa tĂ« kalojĂ« kufirin 5%. NĂ« Brandenburg nuk hyjnĂ« nĂ« parlamentin e landit partitĂ« qĂ« arrijnĂ« mĂ« pak se niveli 5% i votave, vetĂ«m nĂ«se arrijnĂ« tĂ« marrin njĂ« mandat tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ«.
Roli i kryeministrit Woidke
Zgjedhjet e së dielës ishin edhe një votim për të ardhmen e kryeministrit, Dietmar Woidke (SPD) me 3 mandate qeverisjeje deri tani. Ai kishte bërë të ditur, se nëse AfD arrin të dalë forca kryesore do të tërhiqej nga qeveria. Kryeministri i Brandenburgut, Woidke është mjaft popullor në land. Sipas barometrit të ZDF-së më 19 shtator, 59% e votuesve e dëshironin atë si kryeministër.
Para votimeve të gjitha partitë e kishin përjashtuar një koalicion me AfD. Zyra e Mbrojtjes Kushtetuese e ka kategorizuar degën e AfD për landin si rast të dyshuar ekstremist, kurse kandidatin e saj kryesor Hans-Christoph Berndt si ekstremist të djathtë. Me 73%, pjesëmarrja në votime ishte dukshëm më e lartë se në vitin 2019. Në atë kohë, 61,3% shkuan në votime.
Kjo vazhdimësi politike në Brandenburg është unike për shtetet e Gjermanisë Lindore. Aty ka pasur vetëm 3 kryeministra në 34 vjet, të gjithë nga e njëjta parti, dhe asnjë importim nga perëndimi, siç ndodhi në Saksoni dhe Tyringi pas ribashkimit të Gjermanisë. Ky është një land që është më shumë se një e treta është i mbuluar nga pyjet.
Me gati 2.6 milionë banorë, landi i Brandenburgut është i dhjeti në krahasim me 16 shtetet federale dhe me një mesatare prej 87 njerëz për kilometër katror duke u bërë më pak i populluari në Gjermani. Pothuajse 12% e njerëzve kanë prejardhje migracioni kur në mbarë Gjermaninë kjo shifër është 30%. ©LAPSI.al
The post Dalin rezultatet e exit poll të zgjedhjeve në landin e Brandenburgut appeared first on Lapsi.al.
Përkundër bisedimeve me vite, Kosova dhe Serbia duket se nuk mund të gjejnë gjuhë të përbashkët. Ato jo vetëm që e kanë të vështirë të komunikojnë, por akuzojnë vazhdimisht njëra-tjetrën se nuk duan paqe.
PĂ«r presidentin e SerbisĂ«, Aleksandar Vuçiq, autoritetet e KosovĂ«s ushtrojnĂ« âdhunĂ«â ndaj komunitetit serb nĂ« veri.
Me âlĂ«vizjet arrogante dhe ilegale, Prishtina rrezikon sigurinĂ« e popullatĂ«s serbeâ, ka thĂ«nĂ« ai, kur Kosova ka mbyllur disa institucione paralele tĂ« SerbisĂ« nĂ« veri tĂ« vendit.
Brenda një jave, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka tërhequr vërejtjen së paku dy herë për rrezikun e konflikteve të reja nga Serbia.
I pyetur nga gazetarĂ«t mĂ« 17 shtator se si i komenton disa kĂ«rkesa tĂ« Vuçiqit pĂ«r serbĂ«t e veriut qĂ« tĂ« riintegrohen nĂ« institucionet e KosovĂ«s, Kurti ka thĂ«nĂ« se ato ânuk janĂ« racionaleâ.
â[KĂ«rkesat e Vuçiqit] nuk janĂ« aspak paqĂ«sore, por, pĂ«rkundrazi, janĂ« pjesĂ« e fushatĂ«s agresive pĂ«r konflikte tĂ« reja, tĂ« cilat padyshim se nuk kanĂ« vend as nĂ« KosovĂ«, as askundâ, ka thĂ«nĂ« Kurti.
Katër ditë përpara kësaj deklarate, Kurti ka bërë një paralajmërim të ngjashëm edhe përmes llogarisë së tij në Facebook, ku ka siguruar, po ashtu, se Kosova është e gatshme për mbrojtjen e qytetarëve të saj.
âSerbia e drejtuar nga ministri i Millosheviqit, nĂ« bashkĂ«punim me RusinĂ«, po pĂ«rgatit kĂ«rcĂ«nime dhe ultimatume tĂ« reja nĂ« drejtim tĂ« KosovĂ«s⊠Sot, Kosova Ă«shtĂ« mĂ« e fortĂ« se kurrĂ« mĂ« parĂ«, nuk trembet nga kĂ«rcĂ«nimet. Ne mbrojmĂ« tĂ« gjithĂ« qytetarĂ«t tanĂ« dhe liritĂ« e tĂ« drejtat e tyreâ, ka shkruar Kurti.
NĂ« frymĂ« tĂ« ngjashme Ă«shtĂ« shprehur edhe presidentja e KosovĂ«s, Vjosa Osmani. Por, sipas saj, âasesiâ nuk duhet pasur frikĂ« nga Vuçiqi.
Me armatimin qĂ« ka blerĂ« Kosova dhe me forcimin e pĂ«rditshĂ«m tĂ« institucioneve tĂ« sigurisĂ«, âne jemi shumĂ« mĂ« tĂ« fortĂ« seç kemi qenĂ« mĂ« parĂ«â, ka thĂ«nĂ« Osmani mĂ« 17 shtator nĂ« njĂ« adresim para gazetarĂ«ve.
Më 24 të këtij muaji bëhet saktësisht një vit që kur një grup i armatosur serbësh ka sulmuar policinë e Kosovës në Banjskë afër Zveçanit dhe ka vrarë një polic. Gjatë shkëmbimit të zjarrit që ka pasuar, janë vrarë edhe tre sulmues serbë.
NĂ« aktakuzĂ«n qĂ« ka ngritur Prokuroria Speciale e KosovĂ«s pĂ«r rastin, thuhet se âgrupi, pĂ«rmes pĂ«rdorimit tĂ« armĂ«ve tĂ« rĂ«nda, ka tentuar ta ndante pjesĂ«n veriore tĂ« territorit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s dhe tâia bashkonte atĂ« territorit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« SerbisĂ«â.
Kurti dhe Osmani, në disa deklarime, e kanë fajësuar direkt udhëheqjen shtetërore të Serbisë për sulmin, edhe pse ajo e ka mohuar.
Serbia karakterizohet si âkĂ«rcĂ«nim kryesorâ pĂ«r sigurinĂ« e KosovĂ«s edhe nĂ« StrategjinĂ« e vendit pĂ«r SigurinĂ«, pĂ«r vitet 2022-2027.
Kosova dhe Serbia ndajnë një vijë kufitare të gjatë rreth 400 kilometra. Përgjegjës për sigurinë e kufijve të Kosovës me Serbinë është misioni paqeruajtës i NATO-s, KFOR, ndërsa për pjesën tjetër të vijës kufitare është Policia e Kosovës.
I kontaktuar nga Radio Evropa e Lirë, KFOR-i thotë se situata në terren është e qetë, por mbetet e brishtë.
âMisioni ynĂ« ka njĂ« prani tĂ« dukshme dhe fleksibile, si dhe Ă«shtĂ« i dislokuar mirĂ« pĂ«r tĂ« adresuar çdo zhvillim tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m tĂ« sigurisĂ«, nĂ« pĂ«rputhje me mandatin e tij nga OKB-ja. ĂshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« shmangen veprimet qĂ« mund tĂ« krijojnĂ« tensione tĂ« panevojshmeâ, thotĂ« njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i misionit.
Ish-zyrtari i NATO-s, Jamie Shea, kujton se KFOR-i, pas sulmit nĂ« BanjskĂ«, e ka rritur praninĂ« nĂ« KosovĂ« dhe kjo, sipas tij, ka dhĂ«nĂ« âshumĂ« mĂ«sime pĂ«r sigurinĂ«â.
Duke folur për programin Expose të Radios Evropa e Lirë, Shea thotë se është e rëndësishme që palët të angazhohen në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve.
âMendoj se nuk Ă«shtĂ« nĂ« rregull tĂ« flitet pĂ«r kĂ«rcĂ«nime ushtarake. UnĂ« nuk shoh ndonjĂ« tension tĂ« veçantĂ« nĂ« kufi. Serbia nuk i ka shtuar trupat e saj nĂ« kufi. KFOR-i e ka rritur po ashtu praninĂ« nĂ« veri tĂ« KosovĂ«s, pas sulmit tĂ« vitit tĂ« kaluar nĂ« BanjskĂ«. Pra, marrĂ«veshjet e sigurisĂ« janĂ« tĂ« qarta. UnĂ« mendoj se duhet tĂ« ndalojmĂ« sĂ« foluri pĂ«r kĂ«rcĂ«nime dhe tĂ« kthehemi nĂ« tryezĂ«n e bisedimeveâ, thotĂ« Shea.
Marko Prelec, nga Grupi NdĂ«rkombĂ«tar i Krizave, vlerĂ«son po ashtu se situata e sigurisĂ« nĂ« KosovĂ« Ă«shtĂ« stabile. Sipas tij, sulmi nĂ« BanjskĂ« ka qenĂ« âzile zgjimiâ pĂ«r rrezikun qĂ« mund tâi kanoset veriut tĂ« KosovĂ«s, tĂ« banuar me shumicĂ« serbe.
Për rrjedhojë, thotë Prelec, është rritur edhe bashkëpunimi mes KFOR-it, por edhe SHBA-së dhe Britanisë me Kosovën, për të gjurmuar dhe parandaluar aktivitetet ushtarake.
âKy lloj i deklaratave [tĂ« Kurtit] duhet tĂ« merret si pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendjen ndĂ«rkombĂ«tare dhe pĂ«r tĂ« fituar simpatinĂ« ndĂ«rkombĂ«tare. Shumica e aleatĂ«ve perĂ«ndimorĂ« janĂ« tĂ« shqetĂ«suar me RusinĂ«. Dhe pĂ«r Kurtin, çfarĂ«do qĂ« mund tĂ« bĂ«jĂ« pĂ«r tâu rreshtuar me PerĂ«ndimin dhe pĂ«r ta nxjerrĂ« SerbinĂ« si proruse, duket se ka kuptimâ, thotĂ« Prelec.
Rusia e mbĂ«shtet fuqishĂ«m SerbinĂ« nĂ« kundĂ«rshtimin e pavarĂ«sisĂ« sĂ« KosovĂ«s, ndĂ«rsa edhe vetĂ« e konsideron si âgabimâ. Ajo shpesh akuzohet pĂ«r aktivitete qĂ« ndikojnĂ« gjeopolitikĂ«n nĂ« pĂ«rgjithĂ«si nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor.
Jeta Loshaj, hulumtuese në Qendrën Kosovare për Studime të Sigurisë, thotë se Kosova nuk është imune ndaj ndikimit rus.
Sipas saj, Rusia, përmes propagandës, lajmeve të rreme, mbështetjes për figura të caktuara qoftë në Serbi, apo në Republikën Sërpska, arrin të depërtojë në Kosovë, në një mënyrë ose tjetër.
âFrika pĂ«r eskalimin e situatĂ«s Ă«shtĂ« rritur nĂ« tre vjetĂ«t e fundit, pĂ«r dy arsye. E para Ă«shtĂ« lufta e plotĂ« qĂ« ka nisur Rusia nĂ« UkrainĂ« nĂ« shkurt tĂ« vitit 2022 dhe e dyta ka tĂ« bĂ«jĂ« me aktin terrorist nĂ« BanjskĂ«, vitin e kaluarâ.
âKur e dimĂ« qĂ« zĂ«vendĂ«skryeministri i SerbisĂ« [Aleksandar] Vulin takohet me [presidentin rus, Vladimir] Putin dhe me udhĂ«heqĂ«sit e tjerĂ« tĂ« FederatĂ«s Ruse dhe i dimĂ« edhe aspiratat ekspancioniste dhe hegjemoniste tĂ« SerbisĂ« nĂ« KosovĂ«, atĂ«herĂ« frika pĂ«r eskalim sigurisht se ekzistonâ, thotĂ« Loshaj.
Ish-zyrtari i NATO-s, Shea, pranon se Rusia luan rol negativ në rajon, sidomos përmes dezinformimit. Sipas tij, Rusia i shfrytëzon tensionet, andaj mënyra më e mirë për të reduktuar ndikimin e saj, është ulja e tensioneve, duke i zbatuar marrëveshjet që Kosova dhe Serbia kanë arritur në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve.
Planin e SerbisĂ« pĂ«r tĂ« rikthyer shĂ«rbimin e detyrueshĂ«m ushtarak, e qĂ« ka shkaktuar habinĂ« e disave, Shea nuk e sheh si diçka qĂ« do tâi rriste kĂ«rcĂ«nimet nĂ« rajonin e Ballkanit, ku tensionet mbeten tĂ« larta qĂ« nga shpĂ«rbĂ«rja e pĂ«rgjakshme e ish-JugosllavisĂ« nĂ« vitet 1990.
âRekrutĂ«t do tĂ« shĂ«rbejnĂ« vetĂ«m pĂ«r 75 ditĂ«. Kjo nuk Ă«shtĂ« kohĂ« e mjaftueshme pĂ«r tâu dhĂ«nĂ« atyre ndonjĂ« trajnim serioz ushtarak. Duket se ky rekrutim Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« pasojĂ« e pamundĂ«sisĂ« pĂ«r tĂ« rekrutuar ushtarĂ« profesionistĂ« nĂ« Serbiâ.
âRreth 12.000 ushtarĂ« profesionistĂ« serbĂ« janĂ« larguar nga forcat e armatosura gjatĂ« dekadave tĂ« fundit, pĂ«r shkak tĂ« pagave tĂ« dobĂ«ta, kushteve tĂ« kĂ«qija, pajisjeve tĂ« dobĂ«ta e tĂ« tjera. Pra, duket mĂ« shumĂ« si pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« kompensuar rĂ«nien e numrit tĂ« profesionistĂ«veâ, thotĂ« Shea.
Serbia e ka hequr shërbimin e detyrueshëm ushtarak në vitin 2011, por Vuçiq ka miratuar rikthimin e tij më 14 shtator. Kroacia fqinje ka njoftuar, po ashtu, se nisur nga 1 janari i vitit 2025 do ta rikthejë shërbimin e detyrueshëm ushtarak me një kohëzgjatje prej dy muajsh.
Prelec, nga Grupi Ndërkombëtar i Krizave, thotë se qëllim i tyre, mesa duket, është të paraqesin imazhin e një mbrojtjeje të fortë kombëtare.
Por, përderisa NATO-ja është aq e pranishme në rajon, është vështirë të imagjinohet ndonjë konflikt i drejtpërdrejtë, sipas tij. Megjithatë, shton se gjërat mund të bëhen më të komplikuara në një afat më të gjatë.
âNĂ«se gjĂ«rat qetĂ«sohen nĂ« EvropĂ«, nĂ«se ka njĂ« stabilizim relativisht tĂ« shpejtĂ« tĂ« situatĂ«s nĂ« UkrainĂ« â ndoshta armĂ«pushim, nĂ«se jo marrĂ«veshje paqeje â atĂ«herĂ« mendoj se gjĂ«rat do tĂ« qetĂ«sohen edhe nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor. NĂ«se gjĂ«rat pĂ«rshkallĂ«zohen nĂ« UkrainĂ«, ose nĂ«se ato zhvillohen nĂ« favor tĂ« RusisĂ«, atĂ«herĂ« ato mund tĂ« kenĂ« efekt shumĂ« destabilizues dhe dĂ«mtues nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimorâ, thotĂ« Prelec.
Për të shmangur rrezikun e tillë, Loshaj, nga Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë, thotë se përpjekjet e Kosovës dhe të aleatëve të saj perëndimorë duhet të bashkërendohen.
âMendoj qĂ« pĂ«rtej deklaratave dhe vizitave qĂ« bĂ«jnĂ« udhĂ«heqĂ«sit ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, duhet tĂ« ketĂ« edhe hapa konkretĂ«. PĂ«r shembull, nĂ«se Kosova merr Partneritetin pĂ«r Paqe â qĂ« vjen nĂ« prag tĂ« anĂ«tarĂ«simit nĂ« NATO â ky do tĂ« ishte njĂ« hap pozitiv. Por, mendoj qĂ« edhe politikanĂ«t tanĂ« duhet tĂ« kenĂ« mĂ« shumĂ« koordinim, mĂ« shumĂ« komunikim, nĂ« çfarĂ«do aspekti, me aleatĂ«t e NATO-s dhe tĂ« BE-sĂ«â, thotĂ« Loshaj.
Së paku, BE-ja ia ka bërë të qartë edhe Kosovës, edhe Serbisë se integrimi që synojnë në këtë organizatë, varet nga normalizimi i marrëdhënieve. Por, derisa tensionet mes tyre ziejnë, përparimi duket si një ëndërr e largët.
Përfaqësuesi i posaçëm i BE-së në dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, ka thënë në një intervistë për Radion Evropa e Lirë më 30 gusht se shoqëritë në këto dy vende nuk janë ende gati për normalizimin.
E, me fjalĂ«t e Jamie Sheas, âgjĂ«rat mund tĂ« lĂ«vizin vetĂ«m me mega-presion ndĂ«rkombĂ«tar. Ballkani PerĂ«ndimor nuk ka dinamikĂ« autonomeâ. /MarrĂ« nga Radio Evropa e LirĂ«
The post Analiza e Radio Evropa e Lirë: Alarmi taktik i Kurtit appeared first on Lapsi.al.
Rrëfimi i shkruar me dorë i një ushtari britanik se si i shpëtoi një kampi nazist të të burgosurve gjatë Luftës së Dytë Botërore është publikuar pasi u zbulua në një ankand. Ray Bailey, nga Dunstable në Bedfordshire, ishte në mes trupave aleate të kapur nga gjermanët në 1940 pasi forcat franceze në St Valery-en-Caux u dorëzuan.
21-vjeçari arriti të shpëtonte nga robëria dhe të udhëtonte 2000 milje, përmes Evropës së pushtuar nga nazistët, për në Spanjë, ku më pas u transportua përsëri në shtëpinë e prindërve të tij në Angli. Rrëfimi i tij prej 80 mijë fjalësh u gjet në një ankand në internet të fituar nga historiani amator David Wilkins, i cili tashmë e ka publikuar atë.
69-vjeçari nga Portland e moti kutinë e relikeve të Luftës së Dytë Botërore pa e ditur saktësisht se çfarë do të ishte përmbajtja. Brenda, gjeti fotografi, valutë të huaj dhe disa fletore që Bailey që shkroi kur u kthye në Angli në vitin 1940.
âKur e pashĂ« nuk mund ta besoja cilĂ«sinĂ« e asaj qĂ« kishte. Shumica e kujtimeve tĂ« botuara tĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore janĂ« shkruar shumĂ« mĂ« vonĂ«, por ai shkruante sikur tĂ« shkruante pĂ«r njĂ« festĂ« tĂ« 18 muaj mĂ« parĂ«. Ai kujtonte çdo gjĂ« shumĂ« qartĂ«â â tha ai.
I njohur në familje si Ray, Bailey lindi në 1919 në Chester-le-Street, County Durham. Familja u zhvendos gjatë fëmijërisë së tij në Dunstable, ku familja gjeti punë në Luton aty pranë. Në maj 1940, ai u bë pjesë e Regjimentit Kensington të dislokuar në Francë për të forcuar ushtrinë franceze.
Trupat aleate u detyruan tâu dorĂ«zoheshin gjermanĂ«ve mĂ« 12 qershor 1940 dhe 270 burrat e Regjimentit Kensington u dĂ«rguan nĂ« kampet e robĂ«rve tĂ« luftĂ«s ku qĂ«ndruan deri nĂ« maj 1945. Bailey, i cili kishte arritur tĂ« arratisej teksa po transportohej nĂ« kamp duke u futur nĂ« njĂ« fushĂ« misri arriti nĂ« shtĂ«pi nĂ« Dunstable nĂ« dhjetor 1940.
Gjatë viteve të ardhshme, ai shkroi një rrëfim të plotë të arratisjes së tij, ditëve që mbeti pa ushqim dhe njerëzve që e ndihmuan të fshihej ose të lëvizte më tej nëpër kontinent. Wilkins dëshiron që lexuesit të zbulojnë se çfarë ndodhi me Bailey gjatë pjesës tjetër të luftës.
âAi na tregon diçka pĂ«r luftĂ«n. Babai im luftoi nĂ« LuftĂ«n e DytĂ« BotĂ«rore. Ne kurrĂ« nuk ditĂ«m asgjĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« bĂ«ri, sepse ai nuk fliste pĂ«r tĂ«. Kjo Ă«shtĂ« arsyeja pse kjo Ă«shtĂ« kaq interesante dhe tĂ« mendosh se ishte shkruar nga ky djalĂ« qĂ« kishte lĂ«nĂ« shkollĂ«n nĂ« moshĂ«n 14-vjeçare. Ai Ă«shtĂ« njĂ« dhuratĂ« e qartĂ«â â tha ai. ©LAPSI.al
The post Zbulohet ditari i ushtarit britanik që u arratis nga kampi nazist appeared first on Lapsi.al.
NjĂ« laborator pĂ«r pĂ«rpunimin e herÎżinĂ«s dhe kÎżkainĂ«s Ă«shtĂ« zbuluar dhe shkatĂ«rruar nĂ« PrishtinĂ«. Policia thotĂ« se rezultati erdhi pas njĂ« pune hetimore rreth dhjetĂ« muaj dhe se laboratori u zbulua nĂ« bodrumin e njĂ« banese nĂ« rrugĂ«n âHyzri Tallaâ nĂ« kryeqytet.
âPas njĂ« pune hetimore rreth dhjetĂ« mujore dhe aplikimit tĂ« masave tĂ« veçanta tĂ« hetimit nga hetuesit e antidrogĂ«s sĂ« PolicisĂ« sĂ« KosovĂ«s me datĂ« 21.09.2024, rreth orĂ«s 21:50, nĂ« rrugĂ«n â Hyzri Tallaâ nĂ« PrishtinĂ«, nĂ« podrumin e njĂ« banese-vendbanimi Ă«shtĂ« gjetur substancĂ« e dyshuar narkotike nĂ« gjendje tĂ« lĂ«ngshme nĂ« enĂ« plastike, e cila ishte nĂ« proces tĂ« terjes-ngurtĂ«simit dhe substanca ende tĂ« pa detajuara si dhe mjete tĂ« punĂ«s tĂ« cilat janĂ« pĂ«rdorur pĂ«r pĂ«rpunimin e substancave narkotike si âLaboratorâ, â thuhet nĂ« njoftimin e PolicisĂ« sĂ« KosovĂ«s.
Policia thotĂ« se dyshohet se ky laborator âĂ«shtĂ« pĂ«rdorur nga tĂ« dyshuarit pĂ«r njĂ« periudhĂ« kohore, ku pas pĂ«rpunimit tĂ« substancave tĂ« njĂ«jtat i paketojnĂ« nĂ« doza tĂ« vogla pĂ«r shitje nĂ« rajone tĂ« ndryshme tĂ« venditâ.
âPolicia e KosovĂ«s me njĂ«sitet e saj tĂ« antidrogĂ«s mbetet e pĂ«rkushtuar nĂ« parandalimin dhe luftimin e pĂ«rdorimit, kultivimit apo shitjes sĂ« substancave narkotike, pĂ«rderisa masa tĂ« ashpra ligjore do tĂ« ndĂ«rmerren ndaj tĂ« gjithĂ« atyre personave tĂ« pĂ«rfshirĂ« nĂ« vepra tĂ« tilla kriminale qĂ« nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« apo tjetĂ«r rrezikojnĂ« shĂ«ndetin dhe sigurinĂ« e qytetarĂ«ve tanĂ«â, thuhet nĂ« njoftim.
Nuk flitet pĂ«r persona tĂ« ndaluar. NĂ« maj tĂ« vitit 2022, Policia e KosovĂ«s kishte shkatĂ«rruar dy laboratorĂ« tĂ« drogĂ«s â njĂ« nĂ« veri tĂ« KosovĂ«s dhe njĂ« nĂ« Ferizaj. ©LAPSI.al
The post PAMJET/ Zbulohet një laborator i përpunimit të kοkainës dhe herοinës në Prishtinë appeared first on Lapsi.al.
NjĂ« gjykatĂ« nĂ« Turqi ka dhĂ«nĂ« sot njĂ« total prej rreth 250 vjet burg pĂ«r 37 tĂ« shpallur fajtorĂ« si spiunĂ« tĂ« shĂ«rbimit sekret âMossadâ tĂ« Izraelit, sipas dokumenteve tĂ« publikuara nga rrjeti arab The National. DĂ«nimet vijnĂ« teksa Turqia thotĂ« se po shton fushatĂ«n kundĂ«r spiunĂ«ve tĂ« Izraelit nĂ« vend dhe po redukton lidhjet me kĂ«tĂ« vend qĂ« prej nisjes sĂ« luftĂ«s brutale qĂ« po zhvillohet nĂ« Gaza.
Ahmet Koray Ozgurun dhe Alperen Erkut u dĂ«nuan kĂ«saj jave me 8 vjet burg secili pĂ«r âzotĂ«rim informacioni tĂ« ndaluar me qĂ«llim spiunazhiâ, sipas listĂ«s sĂ« akuzave nĂ« gjykatĂ«n kriminale nĂ« Stamboll. Ata kanĂ« tĂ« dretĂ«n e apelit dhe koha e kaluar prapa hekurave do tĂ« llogaritet nĂ« dĂ«nim.
35 tĂ« dĂ«nuarve tĂ« tjerĂ« iu dhanĂ« nga 5 dhe 6 vjet burg secilit pĂ«r tĂ« njĂ«jtat akuza, thuhet nĂ« dokument. ZyrtarĂ«t turq nuk dhanĂ« informacione pĂ«r llojin e informacioneve qĂ« ata kishin marrĂ« nĂ« zotĂ«rim, por dĂ«nimet u tha se bazoheshin nĂ« ârĂ«ndĂ«sinĂ« e objektit tĂ« krimitâ si dhe âmasĂ«n e qĂ«llimshmĂ«risĂ« sĂ« tĂ« akuzuarve â.
Avokati i tĂ« dĂ«nuarve tha se nuk kishte prova konkrete kundĂ«r tyre, sipas asaj qĂ« citon rrjeti turk i lajmeve, âHaberturkâ. BashkĂ« me tĂ« dĂ«nuarit, rreth 20 tĂ« akuzuar tĂ« tjerĂ« u shpallĂ«n tĂ« pafajshĂ«m pĂ«r tĂ« njĂ«jtat akuza.
Muajin e kaluar Turqia tha se kishte arrestuar një financier të Mossad-it në vend, kosovarin Liridon Rexhepi, që kishte hyrë në vend më 25 gusht dhe u ndalua disa ditë më vonë nga anti-terrorizmi i Stambollit, pas sinjalizimit të inteligjencës turke MIT.
Burimet thanĂ« asokohe Rexhepi akuzohej pĂ«r âspiunazh kundĂ«r shtetitâ, me transferta parash pĂ«r agjentĂ«t e Mossad nĂ« Turqi, qĂ« operonin me dronĂ« ose kryenin âoperacione psikologjike kundĂ«r interesave palestineze dhe te SirisĂ«â. Burimet thonĂ« se Rexhepi ka pranuar akuzat e transferimti tĂ« parave, shkruan rrjeti i EBA, âThe Nationalâ. ©LAPSI.al
The post Turqia dënon me 250 vjet burg 37 spiunë të Mossad-it, përmendet edhe një shqiptar appeared first on Lapsi.al.
Diplomatë gjermanë të angazhuar për Ballkanin dhe ekspertë të çështjeve të integrimit evropian dhe ekonomisë, po i bëjnë thirrje qeverisë së Kosovës të heq masën e ndalimit të importeve të mallrave nga Serbia, mes shqetësimeve se refuzimi mund ta lërë Kosovën jashtë proceseve të rëndësishme siç është Procesi i Berlinit.
Qeveria e Kosovës ndali importet e mallrave nga Serbia në qershor të vitit 2023, si një masë sigurie pas situatës së krijuar me arrestimin e tre pjesëtarëve të policisë së Kosovës nga forcat serbe, të cilët më pas u lanë të lirë nën trysninë perëndimore.
Gjatë një vizite në Kosovë në fund të muajit të kaluar i dërguari gjerman për Ballkanin Perëndimor, Manuel Sarrazin, i kërkoi qeverisë heqjen ndalëses duke theksuar se ajo është kundër parimeve të Marrëveshjes për Tregti të Lirë të Evropës Qendrore, të njohur si CEFTA, ku bën pjesë edhe Kosova krahas pesë vendeve tjera të Ballkanit Perëndimor dhe Moldavisë.
NĂ« kĂ«mbim, diplomati gjerman ka ofruar qĂ« Kosova tĂ« pĂ«rfaqĂ«sohet nĂ« CEFTA me emrin e saj â me fusnotĂ« dhe jo pĂ«rmes Misionit tĂ« OrganizatĂ«s sĂ« Kombeve tĂ« Bashkuara nĂ« KosovĂ« (UNMIK), siç Ă«shtĂ« aktualisht. Pas vizitĂ«s, ambasadori gjerman nĂ« KosovĂ«, Jorn Rhode, nĂ« njĂ« postim nĂ« rrjetet sociale tha se ânĂ«se Ă«shtĂ« e nevojshme vendet e tjera tĂ« Ballkanit do tĂ« vazhdojnĂ« pĂ«rpara pa KosovĂ«n me bashkĂ«punimin rajonal dhe Procesin e Berlinitâ.
Drejtori ekzekutiv i Grupit Ballkanik për hartimin e politikave, Naim Rashiti, në një bisedë me Zërin e Amerikës thotë se këto kërkesa Kosovës po i bëhen në prag të takimit të radhës në kuadër të Procesit të Berlinit.
âTĂ« gjitha kĂ«to agjenda qĂ« po zhvillohen si tani Tregu i PĂ«rbashkĂ«t Rajonal II, jo qĂ« kanĂ« pasur suksese tĂ« mĂ«dha dhe jo qĂ« kanĂ« pĂ«rparuar shumĂ« bashkĂ«punimin rajonal por megjithatĂ« agjenda tĂ« reja po ndĂ«rtohen mbi to dhe Kosova duhet tâi kapĂ« ato. Natyrisht Kosova ka shumĂ« probleme me CEFTA-n dhe ne si organizatĂ« kundĂ«rshtojmĂ« qĂ« Kosova ende tĂ« thirret si UNMIK nĂ« kĂ«to agjenda dhe duhet tĂ« bĂ«het gjithçka qĂ« tĂ« hiqet, por nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« Kosova duhet tĂ« ruajĂ« ato vlera qĂ« ka, qĂ« tĂ« jetĂ« e hapur dhe tĂ« jetĂ« territor i tregtisĂ« sĂ« lirĂ«, bashkĂ«punimit institucional demokratik me perĂ«ndimin sepse vetĂ«m kĂ«shtu mbijetonâ, thotĂ« zoti Rashiti.
Ai shprehet i bindur se Kosova nuk do të përjashtohet nga nismat rajonale por do ta humb ndikimin mbi to.
âNuk e besoj qĂ« do tĂ« ndodhĂ« sepse Ă«shtĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« paramendohet qĂ« nĂ« KancelarinĂ« gjermane tĂ« ulen liderĂ«t e vendeve e tĂ« nĂ«nshkruajnĂ« njĂ« marrĂ«veshje pa praninĂ« e tĂ« gjithĂ«ve, jam i bindur qĂ« nĂ« fund edhe Gjermania edhe Kosova do tĂ« bĂ«jnĂ« pĂ«rpjekje mĂ« shumĂ«, por negociatat e momentit tĂ« fundit janĂ« shumĂ« tĂ« rrezikshme. KĂ«to negociata Ă«shtĂ« dashur tĂ« zhvillohen nĂ« mĂ«nyrĂ« shumĂ« mĂ« transparente, mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se, mĂ« tĂ« kujdesshme e mĂ« aktive, tĂ« dy palĂ«t por nĂ« veçanti po flasim pĂ«r KosovĂ«n sepse mund tĂ« ketĂ« edhe tĂ« panjohura, apo agjenda tĂ« tjera apo shtojca tĂ« tjera tĂ« vendeve tjera, sic zakonisht e bĂ«n Serbia. KĂ«shtu qĂ« pastaj Berlini nuk do ta lĂ« SerbinĂ« jashtĂ«, kĂ«shtu qĂ« Kosova duhet nĂ« mĂ«nyrĂ« proaktive tâi paraprijĂ« ndĂ«rtimit tĂ« agjendĂ«s, tâi formĂ«sojĂ« mirĂ«, tĂ« komunikojĂ« drejt me prijĂ«sin e kĂ«tij procesi por edhe vendet tjeraâ, thotĂ« zoti Rashiti.
Skënder Krasniqi kryetar i Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë në Kosovë, thotë se qeveria e Kosovës duhet ta shfrytëzojë këtë situatë ashtu që krahas heqjes së ndalesës për mallrat nga Serbia të rinegociojë në tërësi marrëveshjen e saj në CEFTA, e cila u nënshkrua nga UNMIK-u në emër të Kosovës në vitin 2006.
âSepse Kosova Ă«shtĂ« i vetmi vend qĂ« ka nĂ«nshkruar marrĂ«veshjen e CEFTA-s pa e mbrojtur asnjĂ« produkt, gjĂ« qĂ« ka ndikuar nĂ« rritjen me mijĂ«ra pĂ«r qind tĂ« importit nga kĂ«to vende dhe me dhjetĂ«ra ndoshta mĂ« pak nĂ« raport me eksportin e produkteve tona nĂ« vendet e CEFTA-s. Ky ka qenĂ« gabimi i vazhdueshĂ«m i kĂ«saj dhe tĂ« gjitha qeverive nĂ« KosovĂ« qĂ« asnjĂ«herĂ« nuk ka nisur rinegocimin e marrĂ«veshjes sĂ« CEFTA-s dhe fillimin e mbrojtjes sĂ« produkteve qĂ« i kemi e qĂ« janĂ« konkurruese nĂ« tregâ, thotĂ« ai.
NĂ« pĂ«rgjigjen qĂ« qeveria e KosovĂ«s i dĂ«rgoi ZĂ«rit tĂ« AmerikĂ«s thuhet se âKosova mbĂ«shtetet bashkĂ«punimin rajonal dhe thellimin e integrimit ekonomik pĂ«rmes Procesit tĂ« Berlinit, bazuar nĂ« parimin e barazisĂ«, reciprocitetit, vlerave dhe rregullave tĂ« Bashkimit Evropianâ.
âNĂ« takimin e djeshĂ«m me Presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, kryeministri Kurti shprehu angazhimin e QeverisĂ« sĂ« KosovĂ«s pĂ«r marrĂ«veshje tĂ« reja nĂ« kuadĂ«r tĂ« kĂ«tij procesi, dhe nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« theksoi rĂ«ndĂ«sinĂ« e zbatimit tĂ« plotĂ« tĂ« katĂ«r marrĂ«veshjeve tĂ« mobilitetet tĂ« nĂ«nshkruara nĂ« Berlin dhe TiranĂ«â, thuhet nĂ« reagimin e qeverisĂ«, duke shtuar se âajo po punon pĂ«r zhbllokimin e CEFTAs si mekanizĂ«m i rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« zbatimin e Tregut tĂ« PĂ«rbashkĂ«t Rajonal, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« sigurohet pĂ«rfaqĂ«sim direkt dhe barazi mes palĂ«veâ.
Procesi i Berlinit, që këtë vit shënon dhjetëvjetorin e themelimit, është një nismë e hedhur që në vitin 2014 nga ish kancelarja gjermane Angela Merkel, me synim thellimin e bashkërendimit ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor si dhe mbështetjen e procesit të anëtarësimit të këtij rajoni në Bashkimin Evropian.
Takimi i radhĂ«s pritet tĂ« mbahet me 14 tetor dhe diplomati gjerman Sarrazin ka kĂ«rkuar qĂ« deri atĂ«herĂ« tĂ« ndĂ«rmerren veprime konkrete qĂ« ndihmojnĂ« pĂ«rparimin e vendeve tĂ« rajonit qĂ« aspirojnĂ« integrimet evropiane duke theksuar se âpĂ«r kĂ«tĂ« duhet kompromis dhe nganjĂ«herĂ« edhe gatishmĂ«ri pĂ«r lĂ«shime mbi pajtimin rreth marrĂ«veshjeve politike qĂ« nuk janĂ« tĂ« lehta pĂ«r SerbinĂ« dhe as pĂ«r KosovĂ«nâ.
Zoti Rashiti thotë se Procesi i Berlinit ka mbetur e vetmja agjendë evropiane e rëndësishme për Ballkanin Perëndimor, që përfshin të gjitha vendet e rajonit dhe i trajton ato në mënyrë të barabartë. Rrjedhimisht thotë ai, këmbëngulja e Kosovës për reciprocitet është politikisht legjitime, por në kuptimin afatgjatë nuk është qasje e duhur.
âMasat aktuale janĂ« masa qĂ« pĂ«rkojnĂ« me dy prioritete tĂ« qeverisĂ«, nĂ«se ju kujtohet qeveria qĂ« kur ka ardhur nĂ« pushtet ka proklamuar reciprocitetin dhe kjo Ă«shtĂ« baza e qĂ«ndrimit politik dhe e dyta ka tĂ« bĂ«jĂ« me sigurinĂ« pas BanjskĂ«s. QĂ« tĂ« gjitha kuptohen por nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ« duhet tĂ« luftohet e para pĂ«r lobim dhe avancim tĂ« kĂ«tyre agjendave rajonale pĂ«r njĂ« mobilizim tĂ« partnerĂ«ve pĂ«r ta luftuar SerbinĂ«, pra ti i heq masat por nuk heq dorĂ« nga kĂ«rkesat jote dhe pastaj mund tĂ« krijosh agjenda tĂ« tjera qĂ« kĂ«rkojnĂ« vendosjen e reciprocitetit ose zgjidhjen e çështjeve dypalĂ«she nĂ« kuadĂ«r tĂ« mekanizmave tĂ« tjerĂ« apo vendosjes sĂ« mekanizmave tĂ« riâ, thotĂ« ai.
Zoti Rashiti thekson se përplasjet e Kosovës me aleatët rrezikojnë të bëjnë atë një vend të cenueshëm në të ardhmen.
âNĂ« KosovĂ« duhet tĂ« kuptohet qĂ« Kosova ka nevojĂ« pĂ«r aleatĂ«t perĂ«ndimorĂ«, jo Gjermania, jo Franca dhe jo Shtetet e Bashkuara. Kosova ka nevojĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« nĂ« vija uniforme me kĂ«to agjendat ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« integrimeve qĂ« tĂ« pĂ«rfitojĂ«, pĂ«rndryshe Kosova do tĂ« bĂ«het vend i cenueshĂ«m, nĂ«se nuk e shohim sot do ta shohim vitin tjetĂ«r, apo njĂ« vit pas. TĂ« gjitha kĂ«to procese tĂ« shtrirjes sĂ« sovranitetit, tĂ« reciprocitetit, tĂ« bashkĂ«punimit rajonal, tĂ« rritjes sĂ« prezencĂ«s sĂ« KosovĂ«s dhe tĂ« anĂ«tarĂ«simit nĂ« organizata ndĂ«rkombĂ«tare do tĂ« arrihen mĂ« mirĂ« nĂ« bashkĂ«punim me aleatĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. Nuk Ă«shtĂ« perfekte, kĂ«to vende kanĂ« agjenda tĂ« ndryshme, kanĂ« shpesh agjenda kontradiktore sic e kemi parĂ« e favorizojnĂ« SerbinĂ« nĂ« faza tĂ« caktuara, megjithatĂ« qĂ«llimi primar i KosovĂ«s Ă«shtĂ« konsolidimi i shtetĂ«sisĂ« brenda dhe jashtĂ« ku nuk do tĂ« ja arrijmĂ« dot pa faktorin ndĂ«rkombĂ«tar, kjo mund tĂ« kuptohet sot ose pas dhjetĂ« vitesh apo pesĂ«mbĂ«dhjetĂ« vitesh, nuk ka zgjidhje tjetĂ«râ, thotĂ« ai.
Raporti i kĂ«tij viti i departamentit amerikan tĂ« Shtetit pĂ«r klimĂ«n e tĂ« bĂ«rit biznes nĂ« KosovĂ« dhe Raporti i Progresit pĂ«r KosovĂ«n i vitit 2023 kritikojnĂ« ndalesĂ«n e importit tĂ« mallrave serbe duke vlerĂ«suar se ajo Ă«shtĂ« nĂ« kundĂ«rshtim me frymĂ«n e MarrĂ«veshjes sĂ« Stabilizim-Asociimit, dhe se ka âshkaktuar konfuzion tĂ« madh tek importuesit dhe ka ndikuar negativisht te kompanitĂ« nĂ« pronĂ«si tĂ« subjekteve tĂ« huaja nĂ« KosovĂ«, pĂ«r shkak tĂ« ndĂ«rprerjes nĂ« zinxhirin e furnizimitâ. /VOA
The post Ekspertët në VOA: Ndalimi i importeve nga Serbia mund të ketë pasoja për Kosovën appeared first on Lapsi.al.
Më shumë se 70 mijë persona që kanë luftuar në ushtrinë ruse kanë humbur jetën deri tani në Ukrainë. Shifra del nga të dhënat e analizuara nga BBC. Për herë të parë, vullnetarët civilë që iu bashkuan forcave të armatosura pas fillimit të luftës tashmë përbëjnë numrin më të madh të njerëzve të vrarë në fushën e betejës që nga fillimi i pushtimit të Rusisë në vitin 2022.
Moska nuk jep të dhëna për viktimat e luftës, por çdo ditë, emrat e të vrarëve në Ukrainë, nekrologjitë e tyre dhe fotografitë e funeraleve të tyre publikohen në të gjithë Rusinë në media dhe në rrjetet sociale. BBC Russian dhe faqja e pavarur e internetit Mediazona i kanë mbledhur këta emra, së bashku me emrat nga burime të tjera të hapura, duke përfshirë raportet zyrtare.
BBC thotë se ka kontrolluar informacionet me autoritetet ose të afërmit e viktimave dhe është konfirmuar se ata kishin vdekur në luftë. Varret e reja në varreza kanë ndihmuar gjithashtu në dhënien e emrave të ushtarëve të vrarë në Ukrainë. Ata shënohen zakonisht me flamuj dhe kurora të dërguara nga ministria e mbrojtjes.
BBC ka identifikuar emrat e 70 112 ushtarĂ«ve rusĂ« tĂ« vrarĂ« nĂ« UkrainĂ«, por numri real besohet tĂ« jetĂ« dukshĂ«m edhe mĂ« i lartĂ«. Disa familje nuk i bĂ«jnĂ« publike detajet e vdekjeve tĂ« tĂ« afĂ«rmve tĂ« tyre. âAnaliza jonĂ« nuk pĂ«rfshin emra qĂ« nuk ishim nĂ« gjendje tâi kontrollonim, apo vdekjet mes milicĂ«ve nĂ« Donetsk dhe Luhansk tĂ« pushtuar nga Rusia nĂ« UkrainĂ«n lindoreâ â deklaron BBC.
13781 viktima ishin vullnetarë, (rreth 20%) duke bërë që vdekjet e tyre të tejkalojnë kategoritë e tjera. Ish-të burgosurit, të cilët iu bashkuan luftës në këmbim të faljes për krimet e tyre, kishin më parë numrin më të lartë, por tani ata përbëjnë 19% të të gjitha vdekjeve të konfirmuara. Ushtarët e mobilizuar apo qytetarë të thirrur për të luftuar përbëjnë 13%.
Që nga tetori i vitit të kaluar, vdekjet javore të vullnetarëve nuk kanë rënë nën 100 dhe në disa javë janë regjistruar më shumë se 310 vdekje vullnetarësh. Sa për Ukrainën, ajo rrallë komenton shkallën e vdekjeve të saj në fushën e betejës. Në shkurt, presidenti i saj, Volodymyr Zelensky, tha se 31 000 ushtarë ukrainas ishin vrarë, por vlerësimet e bazuara në inteligjencën amerikane sugjerojnë humbje më të mëdha.
Historia e Rinat Khusniyarov Ă«shtĂ« tipike pĂ«r shumĂ« prej ushtarĂ«ve rusĂ« vullnetarĂ« qĂ« vdiqĂ«n. Ai ishte nga Ufa nĂ« Bashkortostan dhe bĂ«nte dy punĂ« pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar jetesĂ«n, nĂ« njĂ« depo tramvaji dhe nĂ« njĂ« fabrikĂ« kompensate. Ai ishte 62 vjeç kur nĂ«nshkroi kontratĂ«n me ushtrinĂ« ruse nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit tĂ« kaluar. Ai i mbijetoi mĂ« pak se 3 muaj luftimesh dhe u vra mĂ« 27 shkurt. Nekrologjia e tij, nĂ« njĂ« faqe interneti lokale pĂ«rkujtimore nĂ« internet, e quajti atĂ« thjesht ânjĂ« njeri punĂ«tor, i mirĂ«â.
âSipas tĂ« dhĂ«nave qĂ« ne analizuam, shumica e burrave qĂ« regjistrohen vijnĂ« nga qytete tĂ« vogla nĂ« pjesĂ« tĂ« RusisĂ« ku Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« gjesh punĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme dhe tĂ« mirĂ«paguar. Shumica duket se janĂ« bashkuar me dĂ«shirĂ«, megjithĂ«se disa nĂ« republikĂ«n e ĂeçenisĂ« u kanĂ« thĂ«nĂ« aktivistĂ«ve tĂ« tĂ« drejtave tĂ« njeriut dhe avokatĂ«ve pĂ«r shtrĂ«ngim dhe kĂ«rcĂ«nime.
Disa nga vullnetarĂ«t kanĂ« thĂ«nĂ« se nuk e kuptonin se kontratat qĂ« ata po nĂ«nshkruan nuk kishin datĂ« pĂ«rfundimi dhe qĂ« atĂ«herĂ« u janĂ« drejtuar gazetarĂ«ve pro-Kremlinit pĂ«r tâu kĂ«rkuar, pa sukses, ndihmĂ« pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund shĂ«rbimit tĂ« tyreâ â shkruan BBC.
Pagat në ushtri mund të jenë 5 deri në 7 herë më të larta se pagat mesatare në pjesë më pak të pasura të vendit, plus ushtarët marrin përfitime sociale, duke përfshirë kujdesin falas për fëmijët dhe lehtësira tatimore. Pagesat e menjëhershme për njerëzit që regjistrohen ushtarë janë rritur vazhdimisht në vlerë në shumë pjesë të Rusisë.
Shumica e vullnetarëve që vdesin në front janë të moshës nga 42 deri në 50 vjeç. Ata numërojnë 4100 burra në listën prej më shumë se 13 000 vullnetarësh. Vullnetari më i vjetër i vrarë ishte 71 vjeç. Gjithsej janë 250 vullnetarë rusë mbi moshën 60 vjeç që kanë vdekur në luftë.
Ushtarët i kanë thënë BBC-së se viktimat në rritje mes vullnetarëve janë pjesërisht për shkak të vendosjes së tyre në zonat më sfiduese operacionale në vijën e frontit, veçanërisht në rajonin e Donetskut në lindje, ku ata formojnë shtyllën kurrizore të përforcimit për njësitë e varfëruara.
âSipas ushtarĂ«ve rusĂ« me tĂ« cilĂ«t kemi biseduar, strategjia ruse e âmullirit tĂ« mishitâ vazhdon e pandĂ«rprerĂ«. Termi Ă«shtĂ« pĂ«rdorur pĂ«r tĂ« pĂ«rshkruar mĂ«nyrĂ«n se si Moska dĂ«rgon valĂ«t e ushtarĂ«ve pĂ«rpara nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pamĂ«shirshme nĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« rraskapitur forcat ukrainase dhe pĂ«r tĂ« ekspozuar vendndodhjet e tyre ndaj artilerisĂ« ruse. Pamjet me dron tĂ« shpĂ«rndara nĂ« internet tregojnĂ« forcat ruse qĂ« sulmojnĂ« pozicionet ukrainase me pak ose aspak pajisje ose mbĂ«shtetje nga artileria ose automjetet ushtarakeâ â citon BBC.
Ndonjëherë, qindra burra janë vrarë në një ditë të vetme. Në javët e fundit, ushtria ruse ka bërë përpjekje të dëshpëruara, por të pasuksesshme, për të kapur qytetet e Ukrainës lindore të Chasiv Yar dhe Pokrovsk me taktika të tilla. Një studim zyrtar nga drejtoria kryesore mjekësore ushtarake e ministrisë ruse të mbrojtjes thotë se 39% e vdekjeve të ushtarëve janë pasojë e lëndimeve të gjymtyrëve dhe se shkalla e vdekshmërisë do të përmirësohej ndjeshëm nëse ndihma e parë dhe kujdesi mjekësor pasues do të ishin më të mira.
Që nga viti 2022, të burgosurit e dënuar janë inkurajuar të bashkohen në këmbim të lirimit të tyre, por tashmë një politikë e re nënkupton që njerëzit që përballen me ndjekje penale mund të pranojnë një marrëveshje për të shkuar në luftë në vend që të përballen me gjykatën. Në këmbim, rastet e tyre janë ngrirë dhe potencialisht mund të anulohen fare.
Një numër i vogël i vullnetarëve të vrarë kanë qenë nga vende të tjera. BBC ka identifikuar emrat e 272 burrave të tillë, shumë prej të cilëve ishin nga Azia Qendrore: 47 nga Uzbekistani, 51 nga Taxhikistani dhe 26 nga Kirgistani.
Vitin e kaluar dolĂ«n raporte tĂ« RusisĂ« qĂ« rekrutonte njerĂ«z nĂ« KubĂ«, Irak, Jemen dhe Serbi. TĂ« huajve qĂ« tashmĂ« jetojnĂ« nĂ« Rusi pa leje pune ose viza tĂ« vlefshme, tĂ« cilĂ«t pranojnĂ« tĂ« âpunojnĂ« pĂ«r shtetinâ, u premtohet se nuk do tĂ« dĂ«bohen dhe u ofrohet njĂ« rrugĂ« e thjeshtuar drejt shtetĂ«sisĂ« nĂ«se i mbijetojnĂ« luftĂ«s. ShumĂ« janĂ« ankuar mĂ« vonĂ« se nuk i kuptonin dokumentet dhe njĂ«lloj si qytetarĂ«t rusĂ«, ata u janĂ« drejtuar mediave pĂ«r ndihmĂ«.
Qeveritë e Indisë dhe Nepalit i kanë bërë thirrje Moskës të ndalojë dërgimin e qytetarëve të tyre në Ukrainë dhe të riatdhesojë trupat e të vdekurve. Deri më tani kërkesat nuk janë zbatuar. Shumë rekrutë të rinj që janë bashkuar me ushtrinë ruse kanë kritikuar trajnimin që kanë marrë. Një burrë që nënshkroi një kontratë me ushtrinë ruse në nëntor të vitit të kaluar i tha BBC-së se i ishte premtuar dy javë stërvitje në një poligon qitjeje përpara se të vendosej në front.
âNĂ« realitet, njerĂ«zit thjesht u hodhĂ«n jashtĂ« nĂ« terren dhe u shpĂ«rndanĂ« disa pajisje. Na ngarkuan nĂ« trena, pastaj nĂ« kamionĂ« dhe na dĂ«rguan nĂ« front. Rreth gjysma prej nesh u hodhĂ«n nĂ« betejĂ« direkt nga rruga. Si rezultat, disa njerĂ«z shkuan nga zyra e rekrutimit nĂ« vijĂ«n e parĂ« nĂ« vetĂ«m njĂ« javĂ«â â tha ai.
NjĂ« tjetĂ«r ushtar i tha gjithashtu BBC-sĂ« se pajisjet janĂ« njĂ« problem. âNjĂ« jelek antiplumb i rastĂ«sishĂ«m dhe njĂ« helmetĂ« e lirĂ«. ĂshtĂ« e pamundur tĂ« luftosh me kĂ«to. NĂ«se do tĂ« mbijetosh, duhet tĂ« blesh pajisjeâ â tha ai. ©BBC, LAPSI.al
The post BBC nxjerr shifrën/ Sa ushtarë ka humbur Rusia deri tani në Ukrainë appeared first on Lapsi.al.
Japonia është vendi që ka më shumë 100-vjeçarë në botë. Numri i tyre ka ardhur gjithnjë në rritje për të paktën 54 vjet rresht. Sipas të dhënave të fundit të Ministrisë së Shëndetësisë së Tokios, të publikuara në javën që festohet Dita e Respektit për të Moshuarit, njerëzit mbi 100 vjeç ishin pak më shumë se 95 100, me një rritje prej 2 980 personash krahasuar me vitin e kaluar.
Nga këta, gratë përfaqësojnë mbi 88% të totalit, me 83 958 persona ndërsa meshkujt japonezë që kanë kaluar një shekull janë 11 161.
Aktualisht gruaja më e vjetër në Japoni është Itooka Tomiko, 116 vjeç, nga qyteti i Ashiya, në prefekturën Hyogo ndërsa burri më i vjetër është Mizuno Kiyotaka, 110 vjeç, nga Iwata, në prefekturën Shizuoka.
Ministria japoneze deklaroi gjithashtu se në vitin 2023 jetëgjatësia në vend u rrit në 87.14 vjet për gratë dhe në 81.09 për burrat, duke u rritur për herë të parë në 3 vjet, falë lehtësimit të ndikimit të Covid-19. ©LAPSI.al
The post Rritet numri i 100-vjeçarëve në Japoni, 88% janë gra appeared first on Lapsi.al.
Izraeli kreu një sulm ajror ndaj Libanit në periferitë jugore të Bejrutit, ku u vranë të paktën 12 persona dhe u plagosën 66 të tjerë. Synimi ishte të vritej një udhëheqës i lartë i Hezbollahut. Ushtria izraelite tha se nga sulmi u vra Ibrahim Aqil, një figurë e rëndësishme në këshillin më të lartë ushtarak të grupit, i cili kërkohet nga SHBA si i dyshuar për bombardimin e ambasadës amerikane në Bejrut në vitin 1983.
Nuk pati asnjë konfirmim të menjëhershëm nga Hezbollahu, por dy burime sigurie në Liban konfirmuan për The Guardian vdekjen e tij. Ngjarja ka përshkallëzuar edhe më tej tensionet që aktualisht janë të larta midis Izraelit dhe grupit libanez të mbështetur nga Irani.
Izraeli tha se Aqil, udhëheqësi i forcave speciale elitare të Hezbollahut, u vra së bashku me 10 komandantë të tjerë të lartë të njësisë. Burime të sigurisë i thanë Reuters se zona e shënjestruar ishte afër bazave kryesore të Hezbollahut.
Më pas ministri i mbrojtjes i Izraelit, Yoav Gallant, tha se sulmet e Izraelit do të vazhdojnë. Sulmi ishte i fundit në një seri që kanë tronditur Libanin këtë javë, pas një operacioni të jashtëzakonshëm me dy faza që bëri të shpërthejnë njëkohësisht mijëra pagera dhe radio-marrëse që mbahen zakonisht nga anëtarët e Hezbollahut. Operacioni, që besohet të jetë kryer Izraeli, la më shumë se 3000 njerëz të plagosur dhe të paktën 42 të vdekur. ©LAPSI.al
The post Izraeli godet Libanin, vriten 12 persona dhe një nga komandantët e Hezbollahut appeared first on Lapsi.al.
Kreu i PartisĂ« Demokratike, Sali Berisha ka mbajtur fjalĂ«n e tij sonte para mbĂ«shtetĂ«sve tĂ« tij tĂ« mbledhur poshtĂ« banesĂ«s sĂ« tij. Berisha bĂ«ri akuza tĂ« forta se sipas tij âdegradimi i kĂ«tij vendi Ă«shtĂ« jashtĂ« çdo imagjinate dhe se Ă«shtĂ« zĂ«vendĂ«suar tĂ«rĂ«sisht me narkoshtetinâ. Ai shtoi mĂ« tej sipas mediave kandidat pĂ«r drejtor tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m tĂ« policisĂ« Ă«shtĂ« njĂ« person nĂ« arrati me mandat arresti.Â
âDegradimi i kĂ«tij vendi Ă«shtĂ« jashtĂ« çdo imagjinate. ĂshtĂ« zĂ«vendĂ«suar tĂ«rĂ«sisht me narkoshtetin. Sot, mediat informojnĂ« se kandidat pĂ«r drejtor tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m tĂ« policisĂ« Ă«shtĂ« njĂ« person nĂ« arrati me mandat arresti.
Miq, pse e solla kĂ«tĂ« shembull? E solla kĂ«tĂ« shembull sepse kjo Ă«shtĂ« ShqipĂ«ria! ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« nĂ« duart e mafies dhe vetĂ«m mafies. Dy muaj mĂ« parĂ« u njoftova kĂ«tu se Skrapi i partisĂ« njoftoi klanet mafioze dhe familjet mafioze qĂ« tĂ« largohen dhe isha shumĂ« i sigurt nĂ« atĂ« qĂ« u thashĂ«â â tha Berisha.
Berisha tha se edhe operacioni pĂ«r kapjen e vĂ«llezĂ«rve Ăopja u dekonspirura nga SPAK.
âU arrestua nĂ« KosovĂ« kĂ«to kohĂ« njĂ« pĂ«rfaqĂ«sues i rrezikshĂ«m i klanit Ăopja. AnĂ«tarĂ«t e organizatĂ«s kriminale tĂ« Skrapirt tĂ« partisĂ«, me nĂ« krye mercenar Dumanin, u vĂ«rsulĂ«n si qen tĂ« tĂ«rbuar kundĂ«r oficerĂ«ve tĂ« policisĂ« qĂ« u dekonspiruan. Shkuan dhe i kontrolluan telefonin pa gjykatĂ« drejtorit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m tĂ« policisĂ«.
Po atij mirĂ« ia bĂ«nĂ«, ai e meritonte. Po kush thoni ju, e kishte dekonspiruar? Organizata kriminale e Skapit tĂ« partisĂ« me BKH-istat e tij. Sa shkuan me e marrĂ« nĂ« KosovĂ«, u tha haptas, ata mĂ« njoftuan. A e shihni pra si e kanĂ« shndĂ«rruar Skrapin nĂ« njĂ« çerdhe trafiqesh, pazaresh, gjobash dhe me radhĂ«?â â tha Berisha. ©LAPSI.al
The post Berisha: Operacioni pĂ«r Ăopjat u dekonspirua nga SPAK, kandidat pĂ«r drejtor policie njĂ« person nĂ« arrati appeared first on Lapsi.al.
Një sondazh i ri tregon se as Kamala Harris dhe as Donald Trump nuk kanë një epërsi vendimtare tek opinioni publik lidhur me ekonominë, duke e kthyer një çështje që deri tani ka qenë një pikë e fortë për ish-presidentin, në një dyluftim politik.
Sipas anketimit tĂ« realizuar nga agjencia e lajmeve Associated Press dhe qendra pĂ«r Hulumtim tĂ« ĂĂ«shtjeve Publike âNORCâ 40% e votuesve thonĂ« se ish-Presidenti Trump do tâi trajtonte mĂ« mirĂ« sfidat ekonomike. Po i njejti numĂ«r, 40%, mendon tĂ« njejtĂ«n gjĂ« pĂ«r NĂ«npresidenten Harris. KĂ«to tĂ« dhĂ«na janĂ« njĂ« sinjal paralajmĂ«rues pĂ«r zotin Trump, i cili Ă«shtĂ« pĂ«rpjekur ta lidhĂ« zonjĂ«n Harrisin me gjendjen e ekonomisĂ« gjatĂ« drejtimit tĂ« Presidentit Joe Biden.
Anketa sugjeron se zonja Harris mund tâi shpĂ«tojĂ« peshĂ«s sĂ« pakĂ«naqĂ«sive lidhur me ekonominĂ«, duke ngushtur garĂ«n nĂ« atĂ« qĂ« deri tani ka qenĂ« njĂ« nga avantazhet kryesore tĂ« zotit Trump. Ekonomia ka qenĂ« prej kohĂ«sh njĂ« pikĂ« e dobĂ«t pĂ«r Presidentin Biden: NjĂ« sondazh i agjencisĂ« Associted Press dhe qendrĂ«s NORC i kryer nĂ« fund tĂ« qershorit, pĂ«rpara debatit Biden-Trump, gjente se rreth 60% amerikanĂ« nuk binin dakord me mĂ«nyrĂ«n se si ai kishte drejtuar ekonominĂ«. MĂ« herĂ«t gjatĂ« kĂ«tij viti, amerikanĂ«t kishin mĂ« shumĂ« tĂ« ngjarĂ« tĂ« thoshin se presidenca e Trumpit e ndihmoi vendin sa i pĂ«rket kostos sĂ« jetesĂ«s dhe krijimit tĂ« vendeve tĂ« punĂ«s, krahasuar me administratĂ«n e Presidentit Biden.
Anketa e fundit tregoi se ekonomia është një nga çështjet më të rëndësishme për rreth 80% të votuesve, duke lënë mënjanë çështjet e tjera kryesore si kujdesi shëndetësor dhe krimi. Pasojat e rritjes së inflacionit në vitin 2022 në nivelin më të lartë të katër dekadave të fundit kanë zënë një vend të rëndësishëm në garën presidenciale të këtij viti.
Konsumatorët janë të zemërmuar për shkak të faturave të çmimeve të larta të ushqimeve, ndërsa normat e larta të interesit po shtrëngojnë financiarisht ata që kanë blerë shtëpi apo automjete. Këto duket se kanë patur më shumë rëndësi për opinionin publik se sa shkalla e ulët e papunësisë prej 4.2% dhe fitimet në tregun e letrave me vlerë.
Sipas sondazhit, vetëm një e treta e votuesve thonë se gjendja e ekonomisë kombëtare është disi ose shumë e mirë, megjithëse ata janë më optimistë për situatën e tyre, me rreth 60% që thonë se financat e familjes së tyre janë disi ose shumë mirë. Të dhënat për këto tregues nuk kanë ndryshuar përgjatë këtij viti, pavarësisht rënies së inflacionit.
Kandidatët kanë ide të kundërta se cila është rruga më e mirë për të përmirësuar ekonominë, por nuk kanë shpejguar plotësisht se si do të zbatoheshin planet e tyre. Ish-presidenti Trump sugjeron se rritja ekonomike do të vinte nga ulja e taksave për korporatat dhe të pasurit, duke çuar në shtim të investimeve, ndërsa një tarifë prej 20% për mallrat e importit do të nxiste investimet për ndërtimin e fabrikave në SHBA.
Zonja Harris ka bërë fushatë për më shumë përfitime për klasën e mesme, që do të kenë si burim rritjen e taksave për korporatat dhe të pasurit. Ajo ka paralajmpruar se tarifat e propozuara nga zoti Trump do të çojnë në rritje të çmimeve. Po ashtu, sondazhi tregon se për më shumë se gjysmën e votuesve kujdesi shëndetësor ishte një shqetësim kryesor, ndërsa afërsisht gjysma thanë se përparësi kishin problemet me krimin, emigracionin, politikat rreth abortit dhe mbajtjes së armëve.
Vetëm rreth një e treta i renditi ndryshimet klimatike si një çështje kryesore ndërsa rreth një e katërta u shprehën kështu lidhur me luftën midis Izraelit dhe Hamasit. Sondazhi me 1771 votues të regjistruar u zhvillua nga 12-16 shtatori. /VOA
The post Harris dhe Trump kokë më kokë/ Dalin shifrat e sondazhit të fundit në SHBA appeared first on Lapsi.al.
Ajo është quajtur një neofashiste dhe një rrezik për Italinë. Por Giorgia Meloni ka marrë mbështetjen e shumë krerëve të Evropës, duke përfshirë edhe kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar. A duhet të shqetësohemi?
Nga Alexander Stille
NĂ« mesin e qershorit, Giorgia Meloni ishte nĂ« humor, e gĂ«zuar teksa priste samitin e G7-Ă«s, njĂ« takim i kombeve mĂ« tĂ« fuqishĂ«m tĂ« botĂ«s, nĂ« rajonin jugor italian tĂ« Pulias. Pas ditĂ«ve nĂ« tĂ« cilat ajo drejtonte mbledhjet duke folur anglisht, frĂ«ngjisht dhe spanjisht sĂ« bashku me italishten e saj amtare, njĂ« mbrĂ«mje ajo kĂ«rceu âpizzicaâ, njĂ« vallĂ«zim tradicional pulian, duke u rrotulluar dhe duke kĂ«rcyer nĂ«n muzikĂ«n popullore ritmike, e ngjashme me ekstazĂ«n dhe qĂ« luhet shpesh nĂ« dasmat lokale. Performanca pa fre e Melonit shprehu vetĂ«besimin e njĂ« ylli politik nĂ« ngritje, i cili, pas njĂ« paraqitjeje tĂ« fortĂ« nĂ« zgjedhjet evropiane vetĂ«m pak ditĂ« mĂ« parĂ«, ishte lideri politik mĂ« i nxehtĂ« nĂ« EvropĂ«. Ajo bĂ«ri njĂ« selfie me tĂ« fortin indian Narendra Modi, tĂ« cilĂ«n e postoi nĂ« Instagram pĂ«r 3.5 milionĂ« ndjekĂ«sit e saj me mbishkrimin âPĂ«rshĂ«ndetje nga ekipi MELODIâ. PĂ«r njĂ« politikane e cili vetĂ«m pak vite mĂ« parĂ« ishte mbĂ«rthyer nĂ« margjinat e politikĂ«s italiane si kreu i njĂ« partie tĂ« vogĂ«l tĂ« krahut tĂ« djathtĂ«, âVĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â, Meloni, tashmĂ« nĂ« moshĂ«n 47-vjeçare, dukej se ishte nĂ« krye tĂ« botĂ«s.
Meloni ka punuar shumĂ« pĂ«r tĂ« arritur respektin qĂ« nuk e kanĂ« parti tĂ« tjera tĂ« krahut tĂ« djathtĂ«, si âTubimi KombĂ«tarâ i Marine Le Pen. Ajo u prit nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« nga Joe Biden dhe Ă«shtĂ« pranuar nga partitĂ« centriste brenda BE-sĂ«. Kjo Ă«shtĂ« edhe mĂ« befasuese duke pasur parasysh origjinĂ«n e hapur neofashiste tĂ« karrierĂ«s sĂ« saj. (Pak para se tĂ« zgjidhej kryeministre nĂ« fund tĂ« 2022, shkrimtari Roberto Saviano shkroi nĂ« The Guardian: âGiorgia Meloni Ă«shtĂ« njĂ« rrezik pĂ«r ItalinĂ« dhe pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« EvropĂ«s.â) Por nĂ« dy vjet, ajo ka habitur shumĂ« njerĂ«z me pragmatizmin e saj politik dhe aftĂ«sitĂ« e mendjemprehtĂ«sisĂ«.
Kryetare e njĂ« partie tradicionalisht armiqĂ«sore ndaj Bashkimit Evropian, Meloni nĂ« vend tĂ« kĂ«saj ka punuar ngushtĂ« me presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe ka bĂ«rĂ« lĂ«shimet e nevojshme pĂ«r tĂ« marrĂ« fondet e BE-sĂ« pĂ«r axhendĂ«n e saj tĂ« brendshme. Ajo Ă«shtĂ« shfaqur si njĂ« nga mbĂ«shtetĂ«sit mĂ« tĂ« besueshĂ«m tĂ« UkrainĂ«s â e habitshme duke pasur parasysh tendosjen e ndjenjĂ«s tradicionale pro-Putin nĂ« tĂ« djathtĂ«n evropiane â dhe e bindi bashkatdhetarin e saj ideologjik, hungarezin Viktor OrbĂĄn, qĂ« tĂ« miratojĂ« pĂ«rfundimisht ndihmĂ«n ushtarake tĂ« BE-sĂ« pĂ«r UkrainĂ«n. Ajo arriti ta çojĂ« BE-nĂ« drejt pozicionit tĂ« saj pĂ«r imigracionin, duke zgjeruar nĂ« masĂ« tĂ« madhe njĂ« program pĂ«r tĂ« paguar vendet e AfrikĂ«s sĂ« Veriut pĂ«r tĂ« ndaluar fluksin e emigrantĂ«ve nĂ«pĂ«r Mesdhe. Me besueshmĂ«rinĂ« e saj tĂ« fituar me vĂ«shtirĂ«si, Meloni ka dalĂ« nga vrima e pĂ«llumbave neofashiste nĂ« tĂ« cilĂ«n kritikĂ«t e saj u pĂ«rpoqĂ«n ta mbyllnin.
Pas asaj valle tĂ« gĂ«zueshme nĂ« qershor, ngritja e pandalshme e Melonit dhe e sĂ« djathtĂ«s europiane dukej se po ngecte. NĂ« FrancĂ«, ku âTubimi KombĂ«tarâ u shfaq gati pĂ«r tĂ« marrĂ« pushtetin, e majta arriti njĂ« fitore befasuese. Partia e djathtĂ« Vox nĂ« SpanjĂ« u largua nga KonservatorĂ«t dhe ReformistĂ«t EvropianĂ« (ECR), koalicioni i qendrĂ«s sĂ« djathtĂ« qĂ« kryeson Meloni, pĂ«r tâiu bashkuar njĂ« grupimi tĂ« ri tĂ« partive tĂ« krahut tĂ« djathtĂ« tĂ« quajtur âPatriotĂ«t pĂ«r EvropĂ«nâ. Von der Leyen u kthye nĂ« presidencĂ«n e Komisionit Evropian pa ndihmĂ«n e Melonit.
NĂ« frontin e brendshĂ«m, Meloni Ă«shtĂ« dashur tĂ« pĂ«rballet me publikimin e turpshĂ«m tĂ« videove klandestine qĂ« tregojnĂ« anĂ«tarĂ«t e grupit tĂ« tĂ« rinjve tĂ« partisĂ« sĂ« saj duke brohoritur parulla fashiste dhe duke bĂ«rĂ« komente raciste dhe antisemitike. Meloni dĂ«noi pikĂ«pamjet e shprehura, duke thĂ«nĂ« se ato ishin âplotĂ«sisht tĂ« papajtueshme me âVĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â dhe me linjĂ«n politike tĂ« artikuluar prej viteshâ. Disa nga ata qĂ« shfaqen nĂ« video u detyruan tĂ« japin dorĂ«heqjen.
PĂ«r disa, incidenti demaskoi âfytyrĂ«n e vĂ«rtetĂ«â tĂ« âVĂ«llezĂ«rve tĂ« ItalisĂ«â, siç tha Giuseppe Provenzano, njĂ« deputet i partisĂ« kryesore opozitare, PartisĂ« Demokratike. TĂ« tjerĂ« nĂ« opozitĂ«, e ndjenĂ« se kjo ishte jashtĂ«zakonisht e padrejtĂ«. âAjo qĂ« kĂ«ta tĂ« rinj thanĂ« dhe bĂ«nĂ« Ă«shtĂ« njĂ« çështje serioze, por unĂ« nuk besoj pĂ«r asnjĂ« minutĂ« se Meloni dhe qeveria e saj janĂ« fashisteâ â tha Roberto Giachetti, njĂ« deputet i partisĂ« sĂ« qendrĂ«s sĂ« majtĂ« Italia Viva. Ai tha se debati kĂ«rcĂ«nonte tĂ« shpĂ«rqendrohej nga çështja e rĂ«ndĂ«sishme: ligjet e reja qĂ« e çojnĂ« ItalinĂ« nĂ« njĂ« drejtim joliberal.
NjĂ« nga sloganet e fushatĂ«s sĂ« âVĂ«llezĂ«rit tĂ« ItalisĂ«â ishte: âNe mbrojmĂ« Zotin, Atdheun dhe Familjenâ. Slogani ishte pjesĂ« e propagandĂ«s sĂ« Musolinit dhe u pa me shqetĂ«sim nga shtypi i majtĂ« i ItalisĂ«. Por Meloni Ă«shtĂ« e kujdesshme tĂ« theksojĂ« se slogani u krijua nga Giuseppe Mazzini, njĂ« nga baballarĂ«t themelues tĂ« ItalisĂ« nĂ« kohĂ«n e bashkimit tĂ« shekullit tĂ« 19-tĂ«. Fakti qĂ« mund tĂ« lexohet nĂ« dy mĂ«nyra, ose si shprehje e nacionalizmit demokratik ose si jehonĂ« e fashizmit Ă«shtĂ« tipik i njĂ« paqartĂ«sie tĂ« caktuar qĂ« Meloni pĂ«lqen ta ruajĂ«. Termi qĂ« disa nga kritikĂ«t e saj pĂ«rdorin pĂ«r tĂ« Ă«shtĂ« âdoppiezzaâ ose âe dyfishtĂ«â. PĂ«r momentin, Meloni i ka tĂ« dyja mĂ«nyrat: e moderuar nĂ« politikĂ«n ekonomike dhe tĂ« jashtme dhe e djathtĂ« pĂ«r çështje tĂ« tilla si emigracioni dhe politika familjare. Ajo Ă«shtĂ« duke punuar shumĂ« pĂ«r tĂ« ndalur emigracionin e paligjshĂ«m dhe duke goditur çiftet homoseksuale qĂ« pĂ«rpiqen tĂ« birĂ«sojnĂ« fĂ«mijĂ«.
NĂ« vend qĂ« tĂ« shqetĂ«soheni pĂ«r pyetjen nĂ«se âVĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â janĂ« fashistĂ«, Ă«shtĂ« mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« shihet Meloni si njĂ« populiste e djathtĂ« qĂ« u pĂ«rgjigjet problemeve tĂ« shekullit tĂ« 21-tĂ«. Ajo e sheh veten se po mbron ItalinĂ« kundĂ«r efekteve gĂ«rryese dhe homogjenizuese tĂ« kapitalizmit global, burokracisĂ« hiperaktive tĂ« BE-sĂ«, vlerat laike dhe imigracionin kaotik. Rekordi i saj nĂ« trajtimin e imigracionit tĂ« paligjshĂ«m solli kryeministrin e MbretĂ«risĂ« sĂ« Bashkuar Keir Starmer (pĂ«r tmerrin e mbĂ«shtetĂ«sve tĂ« partisĂ« sĂ« tij Laburiste) nĂ« Itali kĂ«tĂ« javĂ«, pĂ«r tĂ« marrĂ« kĂ«shillat e saj.
Ekonomisti Fabrizio Barca e rendit Melonin si pjesĂ« tĂ« njĂ« kthese neo-autoritare nĂ« EvropĂ« dhe gjetkĂ« qĂ« ai thotĂ« se kanĂ« prodhuar 40 vjet politika neoliberale. Humbja e vendeve tĂ« punĂ«s nĂ« sektorin prodhues, zvogĂ«limi i mbrojtjeve sociale dhe pabarazia nĂ« rritje kanĂ« krijuar nivele tĂ« larta ankthi dhe pasigurie, tĂ« cilat kanĂ« bĂ«rĂ« qĂ« ideja e njĂ« lideri tĂ« fortĂ« â ânjĂ« Cezarâ qĂ« do tâi marrĂ« gjĂ«rat nĂ« dorĂ« Ă«shtĂ« tĂ«rheqĂ«se pĂ«r miliona njerĂ«z. MeqenĂ«se kĂ«ta liderĂ«, qoftĂ« Trump apo Meloni, nuk kanĂ« gjasa tĂ« sfidojnĂ« status quo-nĂ« ekonomike, ajo qĂ« ata ofrojnĂ« kryesisht Ă«shtĂ« mbrojtja e formave tradicionale tĂ« identitetit.
A Ă«shtĂ« Giorgia Meloni e vĂ«rtetĂ« njĂ« fashiste apo njĂ« demokrate konservatore? Mund tĂ« mos ketĂ« rĂ«ndĂ«si. Meloni Ă«shtĂ«, mbi tĂ« gjitha, njĂ« politikane e aftĂ« dhe e disiplinuar, e cila Ă«shtĂ« ngjitur nĂ« pushtet duke vĂ«nĂ« nĂ«n kontroll territorin e qendrĂ«s sĂ« djathtĂ«. Ajo dhe partia e saj e kanĂ« rritur pjesĂ«n e tyre tĂ« votave nga 2% nĂ« 26% nĂ« pak vite dhe duke mos iu drejtuar ekstremit tĂ« djathtĂ« apo duke premtuar aventura. Ajo i Ă«shtĂ« shmangur bashkimit me âAlternativĂ«n pĂ«r GjermaninĂ«â dhe âTubimin KombĂ«tarâ.
Ajo e la Lega-n e Matteo Salvinit tĂ« kalonte mĂ« djathtas qĂ« pĂ«rdorte njĂ« gjuhĂ« shumĂ« mĂ« tĂ« ashpĂ«r ksenofobike dhe raciste se âVĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â duke vjedhur votuesit mĂ« tĂ« moderuar tĂ« Lega-s.
KĂ«shilltarĂ«t e saj kryesorĂ«, disa prej tĂ« cilĂ«ve i intervistova gjatĂ«, janĂ« njerĂ«z inteligjentĂ« dhe tĂ« mbushur me mendime, shumĂ« konservatorĂ« politikisht, por shumĂ« mĂ« pak ekstremĂ« sesa njerĂ«zit pĂ«rreth Trump, pĂ«r shembull. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, Meloni Ă«shtĂ« njĂ« njeri qĂ« ndĂ«rron formĂ«, paraqet anĂ« tĂ« ndryshme pĂ«r audienca tĂ« ndryshme. Ajo Ă«shtĂ« e moderuar nĂ« mĂ«nyrĂ« skrupuloze kur i drejtohet BE-sĂ« dhe audiencĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare, por njĂ« populiste e flaktĂ« nĂ« tubimet e fushatĂ«s. Kur iu drejtua njĂ« mitingu tĂ« partisĂ« sĂ« djathtĂ« spanjolle Vox, ajo denoncoi kĂ«rcĂ«nimin nga âsekularizmi i sĂ« majtĂ«s dhe radikalizimi islamikâ dhe bĂ«ri thirrje pĂ«r njĂ« mbrojtje tĂ« âqytetĂ«rimit tonĂ«â kundĂ«r âatyre qĂ« duan ta shkatĂ«rrojnĂ« atĂ«â.
Edukimi i saj si njĂ« figurĂ« e ashpĂ«r, por dhe e afĂ«rt ka qenĂ« qendrore pĂ«r personalitetin politik tĂ« Melonit. NĂ« prag tĂ« zgjedhjeve evropiane tĂ« qershorit, ajo u kĂ«rkoi votuesve qĂ« thjesht tĂ« shkruanin emrin e saj tĂ« krishterĂ« nĂ« fletĂ«votim. âJam krenare qĂ« shumica e njerĂ«zve vazhdojnĂ« tĂ« mĂ« quajnĂ« Giorgia. Kjo Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme dhe e çmuar pĂ«r mua. PĂ«r vite me radhĂ«, njerĂ«zit mĂ« talleshin pĂ«r shkak tĂ« rrĂ«njĂ«ve tĂ« mia popullore: mĂ« quanin peshkatare, frutaxhie, fĂ«mijĂ« rruge, sepse ishin kaq tĂ« arsimuar. Ajo qĂ« ata kurrĂ« nuk e kuptuan Ă«shtĂ« se unĂ« jam krenare qĂ« jam njĂ« grua e popullit.â
Sipas autobiografisĂ« sĂ« saj, kur martesa e prindĂ«rve tĂ« saj pĂ«rfundoi, nĂ«na e Melonit e zhvendosi atĂ« dhe motrĂ«n e saj mĂ« tĂ« madhe, Arianna, nga njĂ« lagje tĂ« njohur tĂ« RomĂ«s nĂ« njĂ« apartament tĂ« vogĂ«l nĂ« zonĂ«n e klasĂ«s punĂ«tore tĂ« quajtur âGarbatellaâ, ku shumica e njerĂ«zve flisnin dialektin romak. NĂ«na e saj e shkathĂ«t, Anna Paratore, e mbĂ«shteti familjen duke shkruar romane romantike. Babai i saj, Francesco, u transferua nĂ« Ishujt Kanarie. Giorgia dhe motra e saj do tĂ« kalonin verĂ«n me tĂ«, por ajo nuk kishte asnjĂ« kontakt me tĂ« pasi mbushi 12 vjeç. (Ai mĂ« vonĂ« kaloi disa vite nĂ« njĂ« burg spanjoll pasi u kap duke kontrabanduar hashash nga Afrika e Veriut. Ai vdiq nĂ« 2012.)
Meloni Ă«shtĂ« gjithashtu njĂ« prind i vetĂ«m, pasi ka zgjedhur tĂ« ketĂ« njĂ« fĂ«mijĂ« me prezantuesin televiziv Andrea Giambruno, por ka mbetur e pamartuar dhe jeton e ndarĂ«. Tetorin e kaluar, Giambruno u kap nĂ« kamera duke u propozuar grave tĂ« tjera: âA mund tĂ« prek paketĂ«n time teksa flas me ju?â. Meloni e la atĂ« po atĂ« ditĂ«. PavarĂ«sisht se Ă«shtĂ« nĂ«nĂ« beqare dhe fĂ«mijĂ« i njĂ« nĂ«ne beqare, Meloni Ă«shtĂ« thellĂ«sisht e pĂ«rkushtuar pĂ«r tĂ« promovuar familjen tradicionale, nĂ« pĂ«rputhje me vlerat fetare katolike.
Krahas tĂ« qenit kryeministrja e parĂ« femĂ«r e ItalisĂ«, Meloni Ă«shtĂ« e para qĂ« nuk ka ndjekur universitetin. Shkollimi i saj i vĂ«rtetĂ« erdhi si njĂ« aktiviste e re politike e djathtĂ«. NĂ« moshĂ«n 15-vjeçare, ajo iu bashkua âMovimento Sociale Italianoâ (MSI), njĂ« parti politike e themeluar nga njĂ« grup ish-fashistĂ«sh tĂ« guximshĂ«m pas LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore.
PĂ«r tĂ« kuptuar se çfarĂ« do tĂ« thotĂ« tâi pĂ«rkasĂ«sh MSI-sĂ« nĂ« vitin 1992, u takova me Gianfranco Finin, i cili ishte kryetari i partisĂ« nĂ« atĂ« kohĂ« dhe e udhĂ«hoqi atĂ« nĂ« njĂ« periudhĂ« transformimi nga njĂ« parti neofashiste ose postfashiste nĂ« njĂ« parti âmoderne dhe parti tĂ« djathtĂ« demokratikeâ, e cila ndryshoi zyrtarisht emrin e saj nĂ« 1995 nĂ« âAleanca KombĂ«tareâ. Finin e takova nĂ« kafenenĂ« e tij tĂ« preferuar nĂ« qendĂ«r tĂ« RomĂ«s. Ai u shfaq mĂ« i ri se 72 vjeç, i nxirĂ« dhe i veshur elegant, i veshur me njĂ« kĂ«mishĂ« me mĂ«ngĂ« tĂ« gjata dhe njĂ« xhaketĂ« sportive, pavarĂ«sisht vapĂ«s sĂ« egĂ«r tĂ« verĂ«s. Stili i tij sartoral ishte gjithmonĂ« pjesĂ« e imazhit tĂ« tij politik. (NĂ« vitet 1980 kritikĂ«t e tij e quanin atĂ« ânjĂ« fashist me kostum me dy krahĂ«â.)
MSI, nĂ« kohĂ«n kur Meloni iu bashkua, ishte e ndarĂ« midis anĂ«tarĂ«ve mĂ« tĂ« vjetĂ«r nostalgjikĂ« pĂ«r fashizmin dhe njĂ« brezi tĂ« ri, tĂ« cilĂ«t, pas luftĂ«s sĂ« ftohtĂ«, po kĂ«rkonin tĂ« gjenin njĂ« mĂ«nyrĂ« tjetĂ«r pĂ«r tĂ« qenĂ« tĂ« djathtĂ« qĂ« ishte antikomuniste dhe kritike ndaj kapitalizmit; njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« rivendosur krenarinĂ« kombĂ«tare. MentorĂ«t e Melonit ishin anĂ«tarĂ« tĂ« kĂ«saj gjenerate tĂ« dytĂ« tĂ« MSI-sĂ«, tĂ« cilĂ«t u rritĂ«n gjatĂ« viteve 1970, kur lufta politike nĂ« Itali anoi drejt terrorizmit. Kultura rinore dominohej nga e majta ekstreme dhe anĂ«tarĂ«t e MSI-sĂ« shpesh ishin nĂ« shĂ«njestĂ«r pĂ«r tâu rrahur. âNe vendosnim helmeta motoçikletash kur dilnim pĂ«r tĂ« ngjitur postera ose pĂ«r tĂ« shpĂ«rndarĂ« fletushkaâ â mĂ« tha Fini.
Meloni iu bashkua një seksioni MSI të quajtur Colle Oppio (Kodra Oppian), i cili funksiononte si një shoqëri debatuese, grup leximi dhe parti politike. Colle Oppio zë një vend shumë të veçantë në historinë e së djathtës italiane. Selia e tij ishte në një gërmadhë të lashtë në kodrën Oppio në Romë. Në vitin 1978, një nga anëtarët e saj u rrah për vdekje nga ekstremistët e majtë që mbanin në dorë çelësa metalikë. Që atëherë, seksioni mban një përkujtim të përvitshëm për të riun dhe të tjerët që vdiqën në ato vite. Kjo ndjenjë e përkatësisë në një pakicë që lufton kundër një kulture rinore të së majtës dominuese, gjithnjë e më intolerante dhe ndonjëherë e dhunshme, la gjurmë te Meloni. Ajo po i bashkohej një lloj kundër-kulture.
TĂ« rinjtĂ« e MSI mbanin xhaketa dhe kravata dhe i mbanin flokĂ«t tĂ« shkurtra, ndĂ«rsa tĂ« rinjtĂ« e majtĂ« mbanin flokĂ« tĂ« gjatĂ« dhe xhinse. Ata kundĂ«rshtonin legalizimin e divorcit dhe abortit, nxitĂ«n âluftĂ«n kundĂ«r drogĂ«sâ dhe rikthimin e dĂ«nimit me vdekje (i hequr nĂ« 1948) pĂ«r terroristĂ«t e dĂ«nuar pĂ«r vrasje. âMSI â tha Fini nĂ« njĂ« kongres partie nĂ« 1987, âĂ«shtĂ« antagoniste, transgresive dhe antikonformiste, nĂ« kontrast tĂ« plotĂ« me partitĂ« qĂ« bĂ«jnĂ« biznes jashtĂ« politikĂ«sâ.
Colle Oppio u bĂ«, duke filluar nga fundi i viteve 1980, diçka si njĂ« grup i çuditshĂ«m brenda MSI. Ata i dĂ«rguan njĂ« letĂ«r kryerabinit tĂ« RomĂ«s duke kĂ«rkuar falje pĂ«r ligjet fashiste antisemitike tĂ« vitit 1938, mbajtĂ«n njĂ« konferencĂ« mbi racizmin pasi âkokĂ«-rruaritâ sulmuan njĂ« tĂ« ri afrikan nĂ« Parkun Oppio dhe mbrojtĂ«n njĂ« spital katolik kundĂ«r anĂ«tarĂ«ve mĂ« tĂ« vjetĂ«r tĂ« MSI qĂ« donin tĂ« shpĂ«tonin njĂ« pavion pĂ«r pacientĂ«t me SIDA.
âKishte njĂ« pĂ«rplasje midis njĂ« tĂ« djathtĂ« qĂ« donte tĂ« çlironte veten nga nostalgjia fashiste dhe njĂ« tĂ« djathtĂ« qĂ« donte tĂ« luante me instinktet mĂ« tĂ« kĂ«qija tĂ« njerĂ«zveâ â thotĂ« Fabio Rampelli, i cili drejtonte Colle Oppio dhe tani Ă«shtĂ« anĂ«tar i parlamentit dhe anĂ«tar themelues i âVĂ«llezĂ«rve tĂ« ItalisĂ«â tĂ« Melonit.
Meloni ishte, tĂ« paktĂ«n fillimisht, nĂ« anĂ«n e nostalgjikĂ«ve. NĂ« vitin 1996, nĂ« moshĂ«n 19-vjeçare, ajo dha njĂ« intervistĂ« nĂ« njĂ« TV francez, nĂ« tĂ« cilĂ«n deklaroi: âMusolini ishte njĂ« politikan i mirĂ«. Gjithçka qĂ« bĂ«ri, e bĂ«ri pĂ«r tĂ« mirĂ«n e vendit, ndryshe nga politikanĂ«t e 50 viteve tĂ« funditâ. QĂ« atĂ«herĂ« ajo i ka zgjedhur fjalĂ«t e saj mĂ« me kujdes.
Meloni ka trashĂ«guar nga Fini njĂ« parti qĂ« ka hequr dorĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« eksplicite nga fashizmi. E megjithatĂ«, ai nuk mund tĂ« mos vinte re se ajo mezi arrin tĂ« shqiptojĂ« fjalĂ«n âantifashisteâ, njĂ« lĂ«shim i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, pasi lindja e demokracisĂ« italiane u pĂ«rkufizua si kundĂ«rshtim me fashizmin. Kur e pyet disa vite mĂ« parĂ«, Meloni u pĂ«rgjigj: âSepse pĂ«r mua antifashist do tĂ« thotĂ« slogani âVrasja e njĂ« fashisti nuk Ă«shtĂ« krimâ.
Ajo qĂ« Ă«shtĂ« paradoksale nĂ« lidhje me kĂ«tĂ«, thotĂ« Fini, Ă«shtĂ« se fraza tĂ« tilla nuk ishin tĂ« zakonshme gjatĂ« viteve 1990, kur Meloni po aktivizohej nĂ« politikĂ«n e djathtĂ«. âAjo ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r betejat e vĂ«llezĂ«rve tĂ« saj mĂ« tĂ« mĂ«dhenj qĂ« kishin pĂ«rvojĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« periudhĂ«s sĂ« terrorizmitâ â thotĂ« ai. Meloni, sa herĂ« qĂ« thotĂ« fjalĂ«n âe majtaâ (la sinistra), nuk mund tĂ« mos e shqiptojĂ« me njĂ« ton pĂ«rbuzjeje.
âNuk kam frikĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ris pĂ«r tĂ« shumtĂ«n herĂ« se nuk kam asnjĂ« nostalgji pĂ«r fashizminâ, shkruan Meloni. âNga ana tjetĂ«r, unĂ« e di emrin dhe historinĂ« e secilit prej tĂ« rinjve qĂ« u flijuan gjatĂ« viteve 1970 nĂ« altarin e antifashizmitâ.
KĂ«tĂ« maj ajo bĂ«ri njĂ« hap tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m, duke nderuar Giacomo Matteotti, njĂ« lider socialist qĂ« u vra nga pasardhĂ«sit e Musolinit, nĂ« 100-vjetorin e vdekjes sĂ« Matteotti-t, duke iu referuar atij si njĂ« âburrĂ« i lirĂ« dhe i guximshĂ«m i vrarĂ« nga banditĂ«t fashistĂ«â â megjithatĂ« pa pĂ«rmendur Musolinin.
Një pjesë e kërkimit për një identitet jofashist e çoi Melonin dhe të rinjtë e tjerë të MSI-së në botën e letërsisë së fantazisë, veçanërisht në romanet e JRR Tolkien Hobbit dhe Lord of the Rings. Ekziston një fotografi e Melonit në fillimet e saj si militante e MSI-së, me kostumin e Samwise Gamgee, shoqëruesit besnik të Frodo Baggins. Grupi i të rinjve MSI filloi të mbajë kampe Hobbit në vitet 1970, të cilat janë përshkruar si një lloj aksionesh të ekstremit të djathtë.
Kampet u ringjallĂ«n nĂ« vitet 1990 dhe vizioni i Tolkien mori njĂ« kuptim tĂ« ri: Toka e Mesme i ngjante njĂ« Evrope parakapitaliste mesjetare tĂ« grupeve fisnore qĂ« luftonin me guxim kundĂ«r armiqve tĂ« fuqishĂ«m. Dukej njĂ« metaforĂ« e pĂ«rsosur pĂ«r ItalinĂ« qĂ« luftonte me forcat e globalizimit, njĂ« burokraci tĂ« sapofuqizuar e BE-sĂ« nĂ« Bruksel dhe ngarkesat me tĂ« huaj qĂ« mbĂ«rrinin papritur nĂ« brigjet e ItalisĂ«. âUnĂ« nuk e konsideroj Zotin e unazave fantaziâ â ka thĂ«nĂ« Meloni.
NĂ« vitin 1997, Meloni, 20 vjeç, u bĂ« kreu i seksionit tĂ« RomĂ«s tĂ« organizatĂ«s rinore tĂ« MSI. NĂ« vitin 1998, ajo filloi njĂ« festival politik tĂ« quajtur âAtrejuâ, i quajtur sipas njĂ« heroi nĂ« njĂ« romani fantastik bestseller, âThe Neverending Storyâ, nga shkrimtari gjerman Michael Ende. Atreju Ă«shtĂ« njĂ« djalĂ« i ri qĂ« duhet tĂ« pĂ«rdorĂ« fuqinĂ« e imagjinatĂ«s dhe tĂ« tregimit pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« botĂ« tĂ« re vlerash dhe pĂ«r tĂ« mposhtur asgjĂ«sinĂ« qĂ« po pĂ«rhapet.
âNjĂ« simbol i luftĂ«s kundĂ«r nihilizmit, i pĂ«rsosur pĂ«r vizionin tonĂ«â â shkruan Meloni. Festivali, nĂ«n udhĂ«heqjen e Melonit, ka pritur figura tĂ« njohura tĂ« krahut tĂ« djathtĂ«, pĂ«rfshirĂ« Viktor OrbĂĄn dhe Steve Bannon, por edhe politikanĂ« nga e majta. Vitin e kaluar, Elon Musk ishte njĂ« mysafir surprizĂ«.
Në vitin 2004, në moshën 27-vjeçare, Meloni u zgjodh presidente e grupit të të rinjve të Aleancës Kombëtare. Ajo hyri në parlament në moshën 29-vjeçare dhe u bë ministre e Rinisë si zëvendëspresidente e Dhomës së Deputetëve të Italisë në vitin 2008, më e reja në historinë e Italisë.
Ajo mori njĂ« rol udhĂ«heqĂ«s si rezultat i njĂ« krize tĂ« sĂ« djathtĂ«s. NĂ« vitin 2009, Fini vendosi tĂ« shpĂ«rndajĂ« AleancĂ«n KombĂ«tare dhe ta bashkojĂ« atĂ« me koalicionin e madh qĂ« po krijonte Silvio Berlusconi, i njohur si âPopulli i LirisĂ«â. NĂ« fakt, Fini vrau partinĂ« qĂ« kishte krijuar vetĂ« duke sjellĂ« nĂ« krye âtĂ« dĂ«buarit e sĂ« djathtĂ«s ekstremeâ. NĂ« vitin 2012, kur Berlusconi refuzoi tĂ« mbante zgjedhjet paraprake pĂ«r tĂ« zgjedhur njĂ« udhĂ«heqĂ«s tĂ« ri, Meloni dhe disa kolegĂ« ndĂ«rmorĂ«n hapin e guximshĂ«m pĂ«r tâu larguar nga koalicioni dhe pĂ«r tĂ« formuar njĂ« parti tĂ« re, e cila nĂ« shumĂ« mĂ«nyra rikuperoi simbolin, selinĂ« dhe shumĂ« nga anĂ«tarĂ«t e Finit.
Meloni fillimisht donte ta quante partinĂ« âNe italianĂ«tâ, por Fabio Rampelli doli me Fratelli dâItalia (VĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«), qĂ« Ă«shtĂ« edhe emri me tĂ« cilin njihet himni kombĂ«tar italian. PĂ«rdorimi i fjalĂ«ve hapĂ«se tĂ« himnit ka si pretendim pĂ«r tĂ« qenĂ« partia e unitetit kombĂ«tar, ashtu siç kishte bĂ«rĂ« Forza Italia (âPĂ«rpara Italiaâ) e Berlusconit qĂ« u shpall nĂ« njĂ« vit me KupĂ«n e BotĂ«s.
Një mënyrë për të kuptuar politikën italiane në 30 vitet e fundit është si një kërkim i dëshpëruar, konvulsiv për një shpëtimtar populist për të kuruar sëmundjet e vendit. Në fillim të viteve 1990, Italia hyri në një periudhë stagnimi, duke u bërë një nga ekonomitë me rritjen më të ngadaltë në botë. Kriza financiare e vitit 2008 goditi veçanërisht Italinë dhe deri në vitin 2022, standardi i jetesës së Italisë për një familje mesatare italiane ishte 12% më i ulët se përpara fillimit të krizës.
NĂ« atĂ« kohĂ«, ItalisĂ« iu kthyen njĂ«ri pas tjetrit liderĂ«t populistĂ«, tĂ« cilĂ«t premtuan dhe dĂ«shtuan tĂ« sjellin ndryshime rrĂ«njĂ«sore. Berlusconi u zotua tĂ« jetĂ« Margaret Thatcher e ItalisĂ« dhe tâi bĂ«jĂ« tĂ« gjithĂ« tĂ« pasur. Ish-prokurori Antonio Di Pietro premtoi tĂ« çrrĂ«njoste korrupsionin. Komediani Beppe Grillo dhe LĂ«vizja e tij me PesĂ« Yje, fjalĂ« pĂ«r fjalĂ« ngritĂ«n gishtin e mesit ndaj klasĂ«s politike tĂ« ItalisĂ« duke organizuar njĂ« ditĂ« kombĂ«tare âFuck youâ. Matteo Renzi, njĂ« lider populist i qendrĂ«s sĂ« majtĂ«, premtoi se do tĂ« pastronte klasĂ«n e vjetĂ«r politike tĂ« ItalisĂ« prandaj edhe pseudonimi i tij ishte âil rottamatoreâ, ose njeriu i rrĂ«nimit. Pastaj ishte Salvini, i cili deklaroi nĂ« 2018 se âpĂ«r emigrantĂ«t klandestinĂ«, festa mbaroi, filloni tĂ« paketoni valixhetâ.
Italia ka nivelin mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« paqĂ«ndrueshmĂ«risĂ« politike nĂ« EvropĂ«, me deri nĂ« gjysmĂ«n e elektoratit qĂ« ndryshon parti nga njĂ« zgjedhje nĂ« tjetrĂ«n. Partia e Melonit mori 4.4% nĂ« zgjedhjet e ItalisĂ« 2018 dhe 6.4% nĂ« zgjedhjet evropiane 2019. Por deri nĂ« vitin 2022, ajo ishte partia mĂ« e madhe e ItalisĂ«, me 26%, duke e ngritur Melonin nĂ« rolin e kryeministres. ĂfarĂ« kishte pas kĂ«tij kĂ«rcimi tĂ« papritur? PĂ«rgjigja e shkurtĂ«r Ă«shtĂ« se partia e Melonit ishte e vetmja parti qĂ« mbeti vazhdimisht nĂ« opozitĂ« gjatĂ« njĂ« dekade nĂ« tĂ« cilĂ«n Italia u pĂ«rpoq tĂ« dilte nga njĂ« periudhĂ« krize tĂ« zgjatur ekonomike. KĂ«shilltarĂ«t e Melonit tregojnĂ« se presioni ndaj saj pĂ«r tâiu bashkuar njĂ« âqeverie tĂ« unitetitâ me 12 parti tĂ« tjera nĂ« tĂ« gjithĂ« spektrin ideologjik ishte i madh. Por ajo u pĂ«rmbajt, gjĂ« qĂ« e vendosi atĂ« nĂ« njĂ« pozicion tĂ« pĂ«rsosur pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar nga pakĂ«naqĂ«sia e madhe popullore.
Siç zbuloi âFive Starâ, tĂ« qenit anti-establishment dhe kanalizimi i pakĂ«naqĂ«sisĂ« popullore funksionon shumĂ« mĂ« mirĂ« nĂ« opozitĂ«. Sfida e Melonit Ă«shtĂ« tĂ« ruajĂ« energjinĂ« e jashtme ndĂ«rsa Ă«shtĂ« nĂ« pushtet.
Qeveria âMeloniâ duhet tĂ« pĂ«rballet me njĂ« borxh kombĂ«tar nĂ« 137% tĂ« PBB-sĂ« dhe njĂ« deficit prej 7.2%.
NjĂ« nga lĂ«vizjet e saj tĂ« para ishte heqja e njĂ« programi tĂ« tĂ« ardhurave minimale tĂ« garantuara tĂ« krijuar nga âLĂ«vizja PesĂ« Yjetâ nĂ« vitin 2019. Sot, rreth 5.6 milionĂ« italianĂ« jetojnĂ« nĂ«n kufirin e varfĂ«risĂ«, gati 10% e popullsisĂ« dhe Reddito di Cittadinanza (tĂ« ardhurat nga shtetĂ«sia) ishte njĂ« e ardhur minimale mujore e vogĂ«l, mesatarisht rreth 580 euro nĂ« muaj, pĂ«r 1.3 milionĂ« familje tĂ« varfra italiane.
NjerĂ«zit e Melonit besojnĂ« se tĂ« ardhurat e garantuara janĂ« njĂ« fletushkĂ« qĂ« inkurajon njerĂ«zit tĂ« mos punojnĂ« dhe nuk âu ofron qytetarĂ«ve asnjĂ« perspektivĂ« reale pĂ«r njĂ« tĂ« ardhme mĂ« tĂ« mirĂ«â. Meloni nuk i pĂ«lqen âprogramet universalisteâ, duke preferuar politika qĂ« pĂ«rfitojnĂ« grupe tĂ« veçanta tĂ« favorizuara.
Qeveria e saj ka dhënë lehtësira tatimore dhe subvencione për bizneset dhe startup-et, për familjet me fëmijë, për gratë që punojnë dhe për bizneset që punësojnë punëtorë më të rinj dhe/ose femra. Zyrtarët këmbëngulin se këto politika po funksionojnë, pasi papunësia ka rënë nga rreth 8.1% në vitin 2022, kur u zgjodh Meloni, në 6.8% sot.
Meloni kundĂ«rshton vendosjen e pagĂ«s minimale. GjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« italianĂ« tĂ« rinj punojnĂ« nĂ« punĂ« afatshkurtra qĂ« shpesh i paguajnĂ« deri nĂ« 1000 ⏠nĂ« muaj. Si rezultat, rreth 550 mijĂ« tĂ« rinj u larguan nga Italia midis 2014 dhe 2023, sipas byrosĂ« kombĂ«tare tĂ« statistikave ISTAT, rreth njĂ« e treta e tyre me diploma universitare. Italia po pĂ«rballet me probleme tĂ« thella strukturore, mungesĂ« investimesh nĂ« KĂ«rkim dhe Zhvillim, dĂ«shtim nĂ« financimin e programeve pĂ«r trajnimin e tĂ« diplomuarve qĂ« do tĂ« kĂ«rkonin investime tĂ« konsiderueshme pĂ«r tâu trajtuar.
Së bashku me pagat në stanjacion, në 30 vitet e fundit Italia është bërë gjithashtu një nga vendet më të pabarabarta në Evropë, sipas ekonomistit Salvatore Morelli nga Universiteti i Romës. Ajo ka eliminuar tatimin mbi trashëgiminë. Përpara vitit 2000, Italia tatonte pronat e mëdha me një normë prej 8%. Silvio Berlusconi, njeriu më i pasur në vend, e uli normën në zero. Qeveria e mëvonshme e rriti atë në një masë modeste prej 0.8%, dhe Meloni nuk ka plane ta rrisë atë duke këmbëngulur që italianët tashmë paguajnë mjaftueshëm taksa.
Nëse politikat ekonomike të Melonit janë mjaft tradicionale të qendrës së djathtë, qeveria e saj është shumë më e ashpër kur bëhet fjalë për emigracionin, pas një dekade të trazuar në të cilën anijet me 1 milion emigrantë arritën në brigjet italiane dhe rreth 28 mijë vdiqën në det.
NĂ« qershor, njĂ« punonjĂ«si nĂ« bujqĂ«si tĂ« quajtur Satnam Singh iu kĂ«put krahu nga njĂ« pajisje nĂ« njĂ« fermĂ« jashtĂ« RomĂ«s. PĂ«r shkak se Singh ishte i punĂ«suar ilegalisht, punĂ«dhĂ«nĂ«si i tij, nĂ« vend qĂ« tĂ« thĂ«rriste njĂ« ambulancĂ«, e la nĂ« anĂ« tĂ« rrugĂ«s me krahun e tij tĂ« prerĂ« nĂ« njĂ« kuti perimesh. Singh vdiq jo shumĂ« kohĂ« mĂ« vonĂ«. Vdekja e tmerrshme hapi njĂ« dritare pĂ«r njĂ« aspekt veçanĂ«risht brutal tĂ« ekonomisĂ« italiane. Rreth 230 mijĂ« punĂ«torĂ« fermash nĂ« âtĂ« zezĂ«â jetojnĂ« nĂ« thelb si skllevĂ«r modernĂ«.
Disa ditĂ« mĂ« vonĂ«, Meloni u ngrit nĂ« parlamentin italian dhe denoncoi âvdekjen e tmerrshme dhe çnjerĂ«zoreâ tĂ« Singh dhe âsjelljen e neveritshme tĂ« punĂ«dhĂ«nĂ«sit tĂ« tij: âDuhet ta themi: kjo Ă«shtĂ« mĂ« e keqja e ItalisĂ«â. Ajo bĂ«ri thirrje pĂ«r njĂ« moment heshtjeje dhe kur dy nga ministrat e saj qĂ«ndruan ulur, ajo tha me zĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« dialektin romak: âRagaâ arzatevi pure voiâ. (âDjema, ngrihuni edhe ju.â)
Ishte njĂ« lĂ«vizje e zgjuar nĂ« teatrin politik. NĂ« vend qĂ« tĂ« pĂ«rballej me kritika pĂ«r kushtet e mjerueshme tĂ« punĂ«s sĂ« tĂ« huajve nĂ« bujqĂ«si, Meloni vendosi tĂ« tregojĂ« se, pavarĂ«sisht kundĂ«rshtimit tĂ« ashpĂ«r ndaj emigracionit tĂ« paligjshĂ«m, ajo kishte dhembshuri pĂ«r individĂ«t qĂ« mundoheshin nĂ« botĂ«n e nĂ«ndheshme tĂ« âlavoro neroâ (punĂ«s sĂ« zezĂ«).
Meloni ka mbajtur njĂ« qĂ«ndrim tĂ« ashpĂ«r ndaj imigracionit tĂ« paligjshĂ«m njĂ« element kryesor i fjalimeve tĂ« saj nĂ« fushatĂ«. Midis 2016 dhe 2018, Meloni shpesh fliste pĂ«r âzĂ«vendĂ«simin etnikâ, teorinĂ« e konspiracionit e njohur gjithashtu si âzĂ«vendĂ«simi i madhâ nĂ« tĂ« cilin forcat e panjohura po impononin imigracionin nĂ« Itali pĂ«r tĂ« zĂ«vendĂ«suar popullsinĂ« e saj vendase me njĂ« forcĂ« tĂ« huaj punĂ«tore me paga tĂ« ulĂ«ta.
Që kur u bë kryeministre, Meloni e ka zbutur retorikën e saj. Por, si kryetare e qeverisë, ajo ka ecur në dy pista të veçanta duke punuar publikisht për të ndaluar imigracionin e paligjshëm nga njëra anë, ndërsa nga ana tjetër, duke trefishuar numrin e punëtorëve të huaj që punëdhënësit italianë mund të punësojnë. Qeveria e saj e ka bërë gjithashtu shumë më të vështirë marrjen e azilit, duke shtyrë më shumë njerëz në ekonominë e zezë.
Meloni ka punuar pĂ«r ta bĂ«rĂ« BE-nĂ« tĂ« ndjekĂ« drejtimin e saj nĂ« lidhje me imigracionin. NĂ« vitin 2023, Meloni dhe von der Leyen fluturuan nĂ« Tunizi pĂ«r tĂ« nĂ«nshkruar njĂ« marrĂ«veshje me presidentin e fortĂ« tĂ« TunizisĂ«, Kais Saied, qĂ« i jep TunizisĂ« 105 milionĂ« euro pĂ«r âmenaxhimin e kufiritâ dhe rreth 1 miliard euro kredi dhe mbĂ«shtetje financiare. NĂ« vitin 2024, Meloni dhe von der Leyen arritĂ«n njĂ« marrĂ«veshje tĂ« ngjashme me MauritaninĂ« dhe Egjiptin duke shpresuar tĂ« mbyllnin pikat kryesore tĂ« nisjes sĂ« emigrantĂ«ve.
MarrĂ«veshjet bazohen nĂ« njĂ« pakt qĂ« qeveria italiane arriti me LibinĂ« nĂ« 2016-Ă«n nĂ«n njĂ« qeveri tĂ« qendrĂ«s sĂ« majtĂ«. BE-ja ka paguar dhe trajnuar rojet bregdetare tĂ« LibisĂ« pĂ«r tĂ« kapur varkat e emigrantĂ«ve dhe i paguan ato pĂ«r tâi strehuar emigrantĂ«t pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« pacaktuar nĂ« burgjet private brutale libiane tĂ« kontrolluara nga grupet e armatosura tĂ« milicisĂ«. NĂ« Tunizi, Al Jazeera raporton se âmigrantĂ«t dhe azilkĂ«rkuesit janĂ« dĂ«rguar me autobusĂ« nĂ« tokat kufitare tĂ« shkretĂ«tirĂ«s sĂ« TunizisĂ« me LibinĂ« ose AlgjerinĂ« dhe braktisen pa para, telefona celularĂ«, ushqim ose ujĂ« nĂ« kundĂ«rshtim tĂ« ligjit ndĂ«rkombĂ«tar humanitarâ.
Qeveria Meloni beson se politikat e tyre kanĂ« filluar tĂ« funksionojnĂ«: numri i emigrantĂ«ve tĂ« paligjshĂ«m qĂ« arritĂ«n nĂ« Itali me anije gjatĂ« 7 muajve tĂ« parĂ« tĂ« 2024 Ă«shtĂ« ulur me rreth 62% krahasuar me vitin e kaluar, megjithĂ«se kritikĂ«t thonĂ« se fluksi i imigracionit thjesht po kthehet nĂ« nivelin qĂ« ishte nĂ« vitin 2021. Teksa politika e Melonit pĂ«r tĂ« paguar vendet e AfrikĂ«s Veriore pĂ«r tĂ« ndaluar imigracionin e paligjshĂ«m nuk Ă«shtĂ« e re, ajo Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje shumĂ« mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se pĂ«r tĂ« âjashtĂ«zuar kufijtĂ« e ItalisĂ«â.
Ajo qĂ« Ă«shtĂ« e re dhe mĂ« radikale Ă«shtĂ« plani i qeverisĂ« Meloni pĂ«r tĂ« transferuar nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«rpunimin e emigrantĂ«ve tĂ« paligjshĂ«m. Qeveria italiane po ndĂ«rton njĂ« objekt nĂ« ShqipĂ«ri pĂ«r tĂ« strehuar emigrantĂ«t qĂ« nuk kanĂ« gjasa tĂ« kualifikohen pĂ«r statusin e azilit, nga ku mund tĂ« kthehen nĂ« vendet e tyre tĂ« origjinĂ«s. âNĂ« momentin kur njerĂ«zit shpĂ«tohen nĂ« det, ne do tĂ« bĂ«jmĂ« njĂ« ndarjeâ â mĂ« shpjegoi njĂ« ndihmĂ«s i afĂ«rt i Melonit. âIndividĂ«t e brishtĂ« â gra, fĂ«mijĂ« apo njerĂ«z qĂ« po ikin nga persekutimi â sirianĂ«, afganĂ« â nuk do tĂ« dĂ«rgohen nĂ« ShqipĂ«ri. Meshkujt e rritur qĂ« vijnĂ« nga njĂ« listĂ« e atyre qĂ« ne i quajmĂ« âvendet e sigurtaâ â Tunizia, Maroku, Egjipti, Bangladeshi â njerĂ«z qĂ« emigrojnĂ« pĂ«r arsye ekonomike â nĂ« shumicĂ«n e rasteve, do tĂ« kthehen nĂ« vendin e tyre tĂ« origjinĂ«sâ.
Pasi hoqi dorë nga skema jopopullore e qeverisë së mëparshme e dëbimit në Ruanda, Keir Starmer deshi të diskutonte marrëveshjen me Shqipërinë me Melonin dhe të kuptonte se si mund ta kopjonte atë.
ZĂ«dhĂ«nĂ«si i opozitĂ«s italiane pĂ«r punĂ«t e jashtme e quan planin e ShqipĂ«risĂ« âtĂ« padobishĂ«m, tĂ« shtrenjtĂ« dhe mizorâ. Ai do tĂ« strehojĂ« mĂ« sĂ« shumti 3 mijĂ« njerĂ«z, shumĂ« prej tĂ« cilĂ«ve pothuajse me siguri do tĂ« kthehen nĂ« Itali. Kostoja fillestare e tij vlerĂ«sohet nĂ« 653 milionĂ« euro â shumĂ« mĂ« tepĂ«r sesa strehimi i tyre nĂ« Itali. ĂshtĂ« mizore, thotĂ« ai, sepse ju po ândani familjet, bazuar nĂ« njĂ« kriter arbitrar (meshkuj tĂ« rinj nĂ« moshĂ« madhore) dhe po zgjatni vuajtjet e njerĂ«zve qĂ« meritojnĂ« tĂ« ndihmohenâ.
NjĂ« nga kĂ«shilltarĂ«t e afĂ«rt tĂ« Melonit u pĂ«rgjigj se kampi nĂ« ShqipĂ«ri do tâu dĂ«rgojĂ« njĂ« sinjal migrantĂ«ve tĂ« mundshĂ«m se imigracioni i paligjshĂ«m nuk do tĂ« tolerohet.
E megjithatĂ« Italia ka nevojĂ« pĂ«r emigracion. Me njĂ« popullsi tĂ« plakur nĂ« rĂ«nie me 400 mijĂ« nĂ« vit, punĂ«dhĂ«nĂ«sit po i bĂ«jnĂ« presion qeverisĂ« qĂ« tâi lejojĂ« ata tĂ« punĂ«sojnĂ« mĂ« shumĂ« punĂ«torĂ« tĂ« huaj. NĂ« prapaskenĂ«, qeveria e Meloni ka rĂ«nĂ« dakord tĂ« lejojĂ« punĂ«dhĂ«nĂ«sit italianĂ« tĂ« punĂ«sojnĂ« 450 mijĂ« punĂ«torĂ« tĂ« huaj gjatĂ« 3 viteve tĂ« ardhshme, pothuajse tĂ« gjithĂ« do tĂ« jenĂ« njerĂ«z qĂ« kanĂ« hyrĂ« ilegalisht nĂ« vend vite mĂ« parĂ« â pikĂ«risht njerĂ«zit qĂ« Meloni po pĂ«rpiqet tĂ« mbajĂ« jashtĂ«.
Ajo qĂ« nuk thuhet Ă«shtĂ« diçka qĂ« Meloni e ka artikuluar nĂ« tĂ« kaluarĂ«n: Se Italia nuk do emigrantĂ« nga Afrika, veçanĂ«risht ata qĂ« janĂ« myslimanĂ«. âĂdo kombâ â ka thĂ«nĂ« Meloni, âka tĂ« drejtĂ« tĂ« zgjedhĂ« njĂ« emigracion qĂ« Ă«shtĂ« mĂ« i pajtueshĂ«m me kulturĂ«n e tij. NĂ« VenezuelĂ«, ka miliona njerĂ«z tĂ« uritur â ata janĂ« tĂ« krishterĂ« â shpesh me origjinĂ« italiane. Pra, nĂ«se kemi nevojĂ« pĂ«r emigrantĂ«, le tâi marrim ata nga Venezuela.â
Salvatore Fachile, njĂ« avokat imigracioni nĂ« RomĂ«, bĂ«n njĂ« interpretim cinik tĂ« politikĂ«s sĂ« imigracionit tĂ« ItalisĂ«, pĂ«r tĂ« cilĂ«n ai fajĂ«son njĂ«lloj si tĂ« majtĂ«n ashtu edhe tĂ« djathtĂ«n. ĂshtĂ« e pĂ«rshtatshme pĂ«r ItalinĂ« qĂ« tĂ« ketĂ« njĂ« ushtri hije miliona punĂ«torĂ«sh tĂ« huaj nĂ« njĂ« pozicion ligjĂ«risht tĂ« dobĂ«t. Ata mund tĂ« ndihen tĂ« detyruar tĂ« punojnĂ« orĂ« mĂ« tĂ« gjata me paga mĂ« tĂ« ulĂ«ta dhe tĂ« durojnĂ« kushte tĂ« rrezikshme pune.
âJu keni 500 mijĂ« punĂ«torĂ« tĂ« paligjshĂ«m qĂ« janĂ« plotĂ«sisht tĂ« cenueshĂ«m dhe tĂ« shantazhueshĂ«m nga punĂ«dhĂ«nĂ«sit e tyre dhe tĂ« paktĂ«n 2 milionĂ« tĂ« huaj tĂ« tjerĂ« qĂ« janĂ« nĂ« njĂ« pozitĂ« tĂ« brishtĂ« ligjĂ«rishtâ. Kjo, nga ana tjetĂ«r, ka dobĂ«suar fuqinĂ« negociuese tĂ« punĂ«torĂ«ve italianĂ«, tĂ« cilĂ«t tani duhet tĂ« konkurrojnĂ« me punĂ«torĂ«t e huaj duke pranuar paga mĂ« tĂ« ulĂ«ta dhe orĂ« mĂ« tĂ« gjata.
Qeveria e Melonit ka vendosur heqjen e statusit të azilit për ata që tashmë kanë marrë mbrojtje ndërkombëtare. Të huajt me kontrata pune të ligjshme që paguajnë taksa janë bërë emigrantë të paligjshëm brenda natës.
Politika e imigracionit e Melonit, me pak fjalë, është një lëmsh kontradiktash: E ndarë mes dëshirës për të parandaluar ardhjen e të huajve dhe një nevojë të dëshpëruar për të rimbushur fuqinë punëtore në rënie; mes qëllimit të saj të deklaruar për të rivendosur ligjshmërinë ndaj imigracionit dhe një përpjekjeje për të hequr statusin ligjor të shumë punëtorëve të huaj, ndërkohë që refuzon të lehtësojë marrjen e shtetësisë italiane me anë të shumë rregullave kufizuese.
Meqenëse kriza buxhetore dhe rregullat e BE-së e bëjnë të vështirë për Melonin të ndërmarrë politika të brendshme ambicioze, miratimi i ligjeve të reja është një mënyrë e lehtë për të për të krijuar identitetin e djathtë të qeverisë së saj.
Ligji i parĂ« i miratuar nga qeveria e Melonit ishte ai qĂ« ndĂ«shkonte organizatorĂ«t e tubimeve tĂ« paligjshme nĂ« magazina apo fabrika tĂ« braktisura. Ligji i ri i dĂ«rgon organizatorĂ«t nĂ« burg pĂ«r 3 deri nĂ« 6 vjet. Kur u pyet se pse qeveria e saj po godiste njĂ« fenomen qĂ« nuk shihet si kĂ«rcĂ«nim pĂ«r sigurinĂ« publike, Meloni u pĂ«rgjigj: âĂshtĂ« njĂ« sinjal qĂ« dua tĂ« dĂ«rgoj: se kanĂ« mbaruar ditĂ«t nĂ« Itali pĂ«r njerĂ«zit qĂ« refuzojnĂ« tĂ« respektojnĂ« rregullat.â
SĂ« bashku me ligjin kundĂ«r tubimeve, ka njĂ« ligj qĂ« ndĂ«shkon ashpĂ«r kĂ«do qĂ« drejtonte njĂ« varkĂ« qĂ« sillte emigrantĂ« nĂ« Itali. (Me qĂ«llim pĂ«r tĂ« ndĂ«shkuar kontrabandistĂ«t, ligji injoron faktin qĂ« ata nĂ« pĂ«rgjithĂ«si i detyrojnĂ« emigrantĂ«t tĂ« drejtojnĂ« varkat.) NjĂ« ligj tjetĂ«r Ă«shtĂ« kundĂ«r inkurajimit tĂ« anoreksisĂ«. Disa ligje drejtuar romĂ«ve: njĂ«ri synon qĂ« prindĂ«rit tâi mbajnĂ« fĂ«mijĂ«t e tyre jashtĂ« shkollĂ«s dhe tjetri ndĂ«shkimin e tĂ« rriturve pĂ«r inkurajimin e fĂ«mijĂ«ve pĂ«r tĂ« lypur. Ka ligje pĂ«r tĂ« ndĂ«shkuar format popullore tĂ« protestĂ«s: pushtimin e ndĂ«rtesave dhe pĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« bllokuar projektet e mĂ«dha tĂ« punĂ«ve publike, njĂ« strategji e pĂ«rdorur ndonjĂ«herĂ« nga grupet mjedisore.
NjĂ« ligj tjetĂ«r i ri e bĂ«ri zĂ«vendĂ«simin njĂ« âkrim universalâ, qĂ« do tĂ« thotĂ« se çiftet italiane qĂ« udhĂ«tojnĂ« jashtĂ« shtetit pĂ«r tĂ« birĂ«suar fĂ«mijĂ« nĂ«pĂ«rmjet njĂ« nĂ«ne surrogate mund tĂ« ndiqen penalisht dhe tĂ« burgosen kur tĂ« kthehen. Qeveria Meloni i referohet surrogacitetit si âutero in affittoâ (mitĂ«r me qera). âQĂ« njĂ« nĂ«nĂ« tĂ« shesĂ« fĂ«mijĂ«n e saj Ă«shtĂ« njĂ« krim kudo nĂ« botĂ« â njĂ« krim universal â kĂ«shtu qĂ« pse nuk Ă«shtĂ« krim nĂ«se njĂ« nĂ«nĂ« shet fĂ«mijĂ«n e saj para se tĂ« lindĂ«?â â thotĂ« ministrja e familjes, e lindjes dhe e mundĂ«sive tĂ« barabarta e Melonit, Eugenia Roccella.
Tek Roccella, Meloni ka gjetur njĂ« avokate me gjuhĂ« tĂ« mprehtĂ«, e cila nuk ka frikĂ« tĂ« marrĂ« pozicione shumĂ« provokuese nĂ« mbrojtje tĂ« familjes tradicionale. Ajo Ă«shtĂ« kundĂ«r martesĂ«s sĂ« homoseksualĂ«ve dhe propozoi heqjen e bashkimeve civile, tĂ« cilat u prezantuan nĂ« vitin 2016 dhe qĂ« u japin çifteve homoseksualĂ« njĂ« mbrojtje ligjore. âMendoj se ligji pĂ«r bashkimet civile Ă«shtë⊠njĂ« çelĂ«s pĂ«r shkatĂ«rrimin progresiv tĂ« familjes, tĂ« prindĂ«rimit dhe identitetit tĂ« pĂ«rcaktuar seksualâ â tha ajo nĂ« 2017.
Roccella mbron pozicionin e qeverisë së saj të djathtë duke përdorur gjuhën tradicionale të së majtës: gjuhën e lirisë, të të drejtave dhe të feminizmit. Ajo këmbëngul se ligji kundër surrogacisë ka për qëllim të mbrojë gratë kundër shfrytëzimit dhe reduktimin e jetës si një mall të fituar para. Ajo këmbëngul se rezistenca e saj ndaj shtimit të homofobisë në një projekt-ligj të krijuar për të ndëshkuar krimet e urrejtjes është një çështje e lirisë së shprehjes: a nuk mund të interpretohet si homofobike një mbrojtje e fuqishme e familjes tradicionale? Kushdo është i lirë të dojë kë i pëlqen, thotë ajo, por përpjekjet e saj janë të përqendruara në ndihmën e asaj që ajo e sheh si një pakicë e luftuar dhe e cenueshme: nënat dhe çiftet me fëmijë.
Qeveria Meloni ka shtuar numrin e çerdheve dhe ka krijuar përfitime ekonomike për familjet me fëmijë dhe nënat që punojnë. Roccella tregon me krenari një rritje të vogël, por domethënëse në punësimin e femrave. Teksa është e vështirë të kundërshtosh përpjekjet për të ndihmuar familjet me fëmijë, është gjithashtu e vështirë të mos shohësh ligjin e familjes në Itali si diskriminues ndaj të gjithë të tjerëve. Birësimi është i kufizuar vetëm për çiftet heteroseksuale që janë të martuar ose kanë jetuar së bashku për 3 vjet. IVF është në thelb e ndaluar, me përjashtim për çiftet heteroseksuale që mund të demonstrojnë probleme infertiliteti. Gratë italiane që vendosin të kenë një fëmijë vetë, largohen nga vendi për të kryer procedurën.
Shumica e kĂ«tyre politikave â tĂ« ndikuara shumĂ« nga Vatikani â ishin nĂ« letĂ«r pĂ«rpara se Meloni tĂ« merrte detyrĂ«n. Por qeveria Meloni i ka çuar gjĂ«rat mĂ« tej duke i ndaluar kryetarĂ«t e bashkive (tĂ« cilĂ«t kryejnĂ« detyra qytetare dhe kanĂ« pasur njĂ« farĂ« autonomie) tĂ« lĂ«shojnĂ« certifikata lindjeje pĂ«r fĂ«mijĂ«t e lindur nga nĂ«na surrogate dhe pĂ«r fĂ«mijĂ«t e lindur nga çiftet lezbike qĂ« kanĂ« pĂ«rdorur fekondimin artificial veprim qĂ« duket gjerĂ«sisht ndĂ«shkues.
PĂ«r Melonin, mbrojtja e kufijve tĂ« gjinisĂ« dhe familjes janĂ« si kufijtĂ« kombĂ«tarĂ« qĂ« ajo po pĂ«rpiqet tĂ« mbrojĂ« kundĂ«r tejkalimit burokratik nga Brukseli dhe forcave homogjenizuese tĂ« globalizimit. Siç tha ajo nĂ« njĂ« fjalim tĂ« vitit 2019 qĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« jashtĂ«zakonisht i famshĂ«m: âTani duan tĂ« heqin fjalĂ«t âbabaâ dhe ânĂ«nĂ«â nga dokumentet tona tĂ« identitetit. Sepse familja Ă«shtĂ« armik, identiteti kombĂ«tar Ă«shtĂ« armik, identiteti seksual Ă«shtĂ« armik⊠[Por] ne do ta mbrojmĂ« identitetin tonĂ«. UnĂ« jam Giorgia, jam grua, jam nĂ«nĂ«, jam italiane dhe jam e krishterĂ«. Ju kurrĂ« nuk do ta merrni atĂ« nga unĂ«! Nuk do ta hiqni kurrĂ« kĂ«tĂ« nga unĂ«!â
NĂ« fillim tĂ« shtatorit, Meloni u pĂ«rball me njĂ« krizĂ« tĂ« atyre qĂ« dikur quheshin vlera familjare, kur ministri i saj e kulturĂ«s dha dorĂ«heqjen nĂ« atĂ« qĂ« ishte pothuajse njĂ« rast klishe i njĂ« skandali seksual tĂ« modĂ«s sĂ« vjetĂ«r. Gennaro Sangiuliano, 62 vjeç dhe i martuar, ishte nĂ« qendĂ«r tĂ« njĂ« stuhie mediatike kur doli se ai kishte bĂ«rĂ« dashnoren e tij, Maria Rosaria Boccia, njĂ« konsulente e papaguar nĂ« ministrinĂ« e tij. Meloni fillimisht e hodhi poshtĂ« skandalin si thjesht âthashethemeâ, por mĂ« pas pranoi dorĂ«heqjen e Sangiuliano kur doli se Boccia kishte regjistruar biseda dhe madje kishte bĂ«rĂ« video sekrete brenda ndĂ«rtesĂ«s sĂ« parlamentit me syze spiunazhi Ray-Ban.
MarrĂ«dhĂ«nia e Melonit me shtypin ka qenĂ« kontestuese dhe luftarake, duke ngritur shqetĂ«sime pĂ«r lirinĂ« e shtypit. NĂ« prill, tre gazetarĂ« tĂ« gazetĂ«s sĂ« pĂ«rditshme âDomaniâ u vunĂ« nĂ«n hetim nga prokurorĂ«t nĂ« Perugia pĂ«r njĂ« artikull tĂ« botuar nĂ« vitin 2022 qĂ« zbulonte se Guido Crossetto, njĂ« bashkĂ«themelues i âVĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â kishte marrĂ« miliona euro si konsulent pĂ«r prodhuesit italianĂ« tĂ« armĂ«ve, duke pĂ«rfaqĂ«suar njĂ« konflikt tĂ« mundshĂ«m interesi nĂ« detyrĂ«n e tij si MinistĂ«r i Mbrojtjes.
âMinistri kĂ«rcĂ«noi se do tĂ« padiste gazetarĂ«t, por nuk e bĂ«ri kurrĂ«â, â komentoi redaktori i âDomaniâ. âAi nuk mundi sepse informacioni qĂ« publikuam ishte i vĂ«rtetë⊠nĂ« vend tĂ« kĂ«saj ai preferoi tĂ« kĂ«rkonte nga prokurorĂ«t tĂ« identifikonin burimet e Domaniâ. PĂ«r shkak tĂ« publikimit tĂ« informacionit konfidencial, gazetarĂ«t mund tĂ« rrezikojnĂ« deri nĂ« 9 vjet burg, sipas ShoqatĂ«s KombĂ«tare tĂ« Shtypit.
Në mes të korrikut, Komisioni Evropian lëshoi një raport mbi sundimin e ligjit në Itali. Qeverisë Meloni iu desh të angazhohej në një sërë frontesh dhe shprehu shqetësimin për pavarësinë e shtypit.
âRaste tĂ« sulmeve fizike, kĂ«rcĂ«nimeve me vdekje dhe forma tĂ« tjera tĂ« frikĂ«simit janĂ« raportuar⊠75 incidente nĂ« 6 muajt e parĂ« tĂ« 2024â. KĂ«tĂ« verĂ«, 4 anĂ«tarĂ« tĂ« grupit tĂ« ekstremit tĂ« djathtĂ« âCasa Poundâ u arrestuan pĂ«r rrahjen e njĂ« gazetari tĂ« ri qĂ« u pĂ«rpoq tĂ« filmonte njĂ« mbledhje tĂ« grupit tĂ« tyre. Meloni dhe anĂ«tarĂ« tĂ« tjerĂ« tĂ« qeverisĂ« sĂ« saj kanĂ« pĂ«rdorur ligjet e ItalisĂ« pĂ«r shpifjen pĂ«r tĂ« pĂ«rndjekur kritikĂ«t e tyre. Meloni paditi dhe fitoi dĂ«mshpĂ«rblim nga njĂ« gazetare, e cila me tallje e pĂ«rshkroi atĂ« si â4 kĂ«mbĂ« e gjatĂ«â. Ajo gjithashtu paditi shkrimtarin Roberto Saviano qĂ« e quajti atĂ« dhe njĂ« nga ministrat e saj âbastardĂ«â mbi politikat e tyre tĂ« imigracionit.
Studiuesi Antonio Scurati u pengua tĂ« lexonte njĂ« tekst qĂ« ai kishte pĂ«rgatitur nĂ« pĂ«rvjetorin e pĂ«rfundimit tĂ« LuftĂ«s sĂ« DytĂ« BotĂ«rore, nĂ« tĂ« cilin ai kritikonte hezitimin e Melonit pĂ«r tĂ« âmohuar tĂ« kaluarĂ«n e saj neofashisteâ dhe pĂ«rpjekjet e qeverisĂ« sĂ« saj pĂ«r tĂ« ârishkruar historinĂ«â. Drejtuesja e njĂ« programi nĂ« televizionin shtetĂ«ror Rai, e cila kishte ftuar Scurati-n, kishte shkurtuar nĂ« mĂ«nyrĂ« drastike kohĂ«n e transmetimit. QĂ« partitĂ« politike ushtrojnĂ« kontroll mbi televizionin shtetĂ«ror nuk Ă«shtĂ« asgjĂ« e re nĂ« Itali, por shumĂ« gazetarĂ« kĂ«mbĂ«ngulin se âVĂ«llezĂ«rit e ItalisĂ«â i kanĂ« çuar gjĂ«rat nĂ« njĂ« nivel tĂ« ri, duke iu referuar si âTele-Meloniâ.
Ndoshta njĂ« shqetĂ«sim mĂ« i madh nĂ« dritĂ«n e shqetĂ«simeve pĂ«r prirjen e Melonit pĂ«r autoritarizĂ«m janĂ« dy ndryshimet kryesore kushtetuese qĂ« po ndjek qeveria e saj. E para Ă«shtĂ« njĂ« reformĂ« nĂ« drejtĂ«si qĂ« do tĂ« thotĂ« se prokurorĂ«t nuk mund tĂ« bĂ«hen gjyqtarĂ« dhe anasjelltas. Kjo reformĂ«, kĂ«mbĂ«ngul qeveria e Melonit, parandalon kolegjialitetin komod midis prokurorĂ«ve dhe gjyqtarĂ«ve dhe Ă«shtĂ« e vetmja mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« garantuar njĂ« gjykim vĂ«rtet tĂ« paanshĂ«m. Ajo vazhdon njĂ« betejĂ« tĂ« gjatĂ« tĂ« nisur nga Berlusconi, i cili zhvilloi luftĂ« kundĂ«r gjykatave italiane, duke i akuzuar ato si tĂ« majta. MagjistratĂ«t italianĂ« kanĂ« frikĂ« se ky Ă«shtĂ« njĂ« hap i parĂ« drejt vendosjes sĂ« prokurorĂ«ve nĂ«n kontrollin e ekzekutivit. Nicola Gratteri, njĂ« prokuror i njohur antimafia, vuri nĂ« dukje nĂ« njĂ« intervistĂ« tĂ« fundit televizive se reforma e propozuar âishte njĂ« zgjidhje pĂ«r njĂ« problem qĂ« nuk ekzistonâ.
Nëna e të gjitha reformave, megjithatë, që ka të bëjë me Von der Leyen dhe Komisionin Evropian, është një rishikim i propozuar i kushtetutës italiane për të lejuar zgjedhjen e drejtpërdrejtë nga populli të kryeministrit. Sipas kushtetutës italiane, presidenti i Republikës emëron kryeministrin në konsultim me partitë që kanë fituar më shumë vota. Zakonisht kjo rezulton që lideri i partisë më të madhe të bëhet kryeministër, por kur anëtarët e koalicionit qeverisës bien ndesh me njëri-tjetrin, presidenti mund të emërojë dikë tjetër që mund të bëjë shumicën me një formacion tjetër.
Meloni këmbëngul se ky sistem është antidemokratik dhe një shkak i paqëndrueshmërisë politike të Italisë. Ka pasur 69 qeveri që nga viti 1945. Nëse kryeministrat do të zgjidheshin drejtpërdrejt, argumenton ajo, ata në përgjithësi do të zgjasnin 5 vitet e plota të çdo legjislaturë dhe do të ishin në gjendje për të realizuar axhendën e tyre.
Duke pasur parasysh sistemin proporcional zgjedhor tĂ« ItalisĂ«, nĂ« tĂ« cilin partia mĂ« e madhe rrallĂ« merr mĂ« shumĂ« se 25-30% tĂ« votave, propozimet qĂ« diskutohen pĂ«rfshijnĂ« njĂ« âbonusâ nĂ« tĂ« cilin partia fituese do tĂ« merrte njĂ« pjesĂ« shtesĂ« tĂ« vendeve pĂ«r tĂ« arritur njĂ« shumicĂ« mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme. KĂ«to reforma i bĂ«jnĂ« shumĂ« njerĂ«z, duke pĂ«rfshirĂ« shumĂ« nĂ« Komisionin Evropian, nervozĂ«. Viktor OrbĂĄn ka pĂ«rdorur âmekanizmat e kompensimit tĂ« fituesveâ, tĂ« ngjashme me atĂ« qĂ« propozon Meloni, pĂ«r tĂ« ruajtur njĂ« super-shumicĂ« nĂ« parlamentin hungarez, edhe kur partia e tij merr mĂ« pak se gjysmĂ«n e votave.
Meloni â pothuajse e sigurt se nuk do tĂ« marrĂ« shumicĂ«n e dy tĂ« tretave nĂ« parlament qĂ« kĂ«rkohet pĂ«r tĂ« rishikuar kushtetutĂ«n â do tĂ« duhet tĂ« thĂ«rrasĂ« pĂ«r njĂ« referendum kombĂ«tar pĂ«r ta bĂ«rĂ« ItalinĂ« njĂ« republikĂ« presidenciale. Duke pasur parasysh pĂ«rvojĂ«n e tyre me fashizmin, italianĂ«t nĂ« pĂ«rgjithĂ«si i kanĂ« rezistuar pĂ«rqendrimit tĂ« madh tĂ« pushtetit, por popullariteti i Melonit dhe zhgĂ«njimi i publikut pĂ«r njĂ« seri qeverish joefektive, e bĂ«jnĂ« rezultatin e njĂ« referendumi jo tĂ« qartĂ«. ©MarrĂ« nga The Guardian, pĂ«rshtati nĂ« shqip LAPSI.al
The post Profil nĂ« âThe Guardianâ: Kush Ă«shtĂ« fytyra e vĂ«rtetĂ« e Giorgia Meloni appeared first on Lapsi.al.
Policia e Tiranës njoftoi se rreth orës 22:50, përballë një pastiçerie në bulevardin e Kasharit, në Unazë të Re, gjatë një konflikti për motive të dobëta janë plagosur dyshohet me mjete prerëse shtetasit E. D., 18 vjeç, dhe E. M., rreth 20 vjeç.
âDy tĂ« dĂ«mtuarit janĂ« dĂ«rguar nĂ« spital dhe ndodhen nĂ« kujdesin e mjekĂ«ve, ndĂ«rsa vijon puna nga shĂ«rbimet e PolicisĂ« pĂ«r kapjen e autorit tĂ« dyshuar. Grupi hetimor ndodhet nĂ« vendngjarje dhe po punon pĂ«r sqarimin e rrethanave tĂ« sajâ â thuhet nĂ« njoftim. ©LAPSI.al
The post 2 të rinj plagosen me thika në Unazë të Re appeared first on Lapsi.al.
Argita Malltezi, vajza e kreut tĂ« PD-sĂ« dhe ish-Kryeministrit Sali Berisha, tha nĂ« emisionin âOpenâ nĂ« News 24 tha se babai i saj ka defekte si çdo njeri dhe ka bĂ«rĂ« gabime gjatĂ« kohĂ«s qĂ« ishte nĂ« pushtet. Malltezi tha se edhe vetĂ« Berisha e ka pranuar se ka bĂ«rĂ« gabime dhe ka kĂ«rkuar ndjesĂ«, duke njohur gabime.
âNjĂ« pjesĂ« tĂ« gabimeve i ka pohuar edhe vetĂ« publikisht. PĂ«r tĂ« tjerat, dikush bie dakord dhe dikush jo. As qĂ« mĂ« shkon mendja mua pĂ«r veten apo pĂ«r dikĂ« tjetĂ«r tjetĂ«r qĂ« nuk ka difekte dhe nuk ka bĂ«rĂ« gabime. Njeriu qĂ« synon diçka tĂ« mirĂ« dhe rrugĂ«s ka bĂ«rĂ« gabime Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«ishme qĂ« tâi njohĂ« kĂ«to gabime. Sigurisht qĂ« ka pĂ«rgjegjĂ«si pĂ«r gabimet qĂ« ka bĂ«rĂ«â, â tha Malltezi.
Në krahun tjetër shkrimtari dhe publicisti Fatos Lubonja e pyeti Malltezin lidhur me ngritjen e sistemit oligarkik që në qeverisjen e Sali Berishës dhe më pas e trashëgoi Edi Rama.
âDrejtĂ«sia ka pasur 1 mijĂ« tĂ« meta, ka pasur tĂ« korruptuar sa tĂ« duash, por respektoheshin afatet normale tĂ« gjykimit. Sot pĂ«r tĂ« marrĂ« pafajĂ«si duhen 10 vjet gjykim penalâ, tha Malltezi.
Lubonja solli si shembull njĂ« fragment nga dosja âPartizaniâ, ku pĂ«rmendej Liri Berisha si drejtuese e njĂ« fondacioni nĂ« ndihmĂ« tĂ« fĂ«mijĂ«ve autikĂ«, ku nĂ« njĂ« event u paraqitĂ«n nja 90 vetĂ« qĂ« blinin piktura me çmime tĂ« kripura.
âNĂ« dosje Ă«shtĂ« edhe ajo çështja e nĂ«nĂ«s suaj e atyre pikturave qĂ« janĂ« shitur. Mua mĂ« bĂ«ri pĂ«rshtypje qĂ« nĂ« lajmin qĂ« u nxor, duhet tĂ« ketĂ« qenĂ« ndonjĂ« portal pro qeverisĂ«, flitej pĂ«r nja 90 veta tĂ« cilĂ«t kishin ardhur nĂ« atĂ« eventin dhe qĂ« kishin blerĂ« piktura, nuk po i hyj asaj qĂ« disa thonĂ« me pastrim parash, por qĂ« kishin paguar nga 100 mijĂ« euro dhe pĂ«rmendej Beketi, Taçi dhe njĂ« kosovar qĂ« nuk po mĂ« kujtohet emri.
Unë nuk i hyj kësaj që të them ishte korrupsion apo pastrim parash, siç thuhet. Ashtu siç e njohim ne Shqipërinë, dhe që e njohim se e kemi jetuar, minimalisht ata kanë ardhur atje për të blerë influencë, kanë ardhur sepse ishte nëna juaj, e cila ishte gruaja e kryeministrit. Kanë ardhur atje mbi bazën e atij që quhet sistemi klientelar, klientë që nesër do të merrnin shërbime.
Nga 90 prej tyre, vetĂ«m 3 pĂ«rmendeshin me emra, por unĂ« vĂ« bast sot se ata tĂ« 87 sot punojnĂ« me Edi RamĂ«n. Ky Ă«shtĂ« sistemi. Ndaj po them qĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« sistem ka pĂ«rgjegjĂ«si edhe Sali Berishaâ â tha Lubonja.
Malltezi tha se fondacioni e kishte gjetur këtë praktikë dhe e ka vijuar.
âĂmimet caktoheshin nga artistĂ«t, bĂ«hej ankandi, artistĂ«t merrnin shumĂ«n qĂ« kishin vendosur, pjesa tjetĂ«r shkonte nĂ« favor tĂ« Fondacionit, para qĂ« janĂ« investuar nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« fĂ«mijĂ«ve autikĂ«, pĂ«r trajtimin e tyre dhe pĂ«r njĂ« sistem trajnimi pĂ«r terapistĂ«tâ, tha Malltezi.
Lidhur me blerjen e influencĂ«s, Malltezi tha se âveprimi i dhurimit nuk Ă«shtĂ« i dĂ«nueshĂ«mâ.
âA ka ndodhur qĂ« kĂ«ta tĂ« favorizohen nga Qeveria Berisha? Jo nuk janĂ« favorizuarâ, tha Malltezi.
Lubonja tha se âne nuk i dimĂ« emrat, mĂ« thuaj emrat qĂ« unĂ« tĂ« them janĂ« apo jo favorizuar nga Qeveria Berishaâ.
Malltezi këmbënguli se asnjë nga ata që quhen oligarkë nuk është favorizuar.
âA ka ndonjĂ« ligj tĂ« fshehtĂ« nĂ« kohĂ«n e QeverisĂ« Berisha? Jo nuk kemi. PĂ«rsa i pĂ«rket naftĂ«s? E keni pĂ«r Taçin? Ădo konçension, nĂ« rastet strategjike, ka pasur tender ndĂ«rkombĂ«tarâ, â tha Malltezi. /BW
The post Replika mes Argitës dhe Lubonjës për oligarkët/ A filluan që në kohë të Sali Berishës appeared first on Lapsi.al.
Login